Bilindiği üzere bu yıl 21. Dünya Maccabiat Oyunları 12- 26 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşti. 80 ülkeden 10 binden fazla sporcunun katılımıyla oyunlar tam bir şölene dönüştü. Maccabiatlarla ilgili güncel bilgileri çeşitli kaynaklardan izleme imkânımız da var. Bu yazımda, Maccabiatlarla ilgili az bilinen bir konuya, Kış Maccabiatları konusuna, değinmek istiyorum.
Yıl 1912. Yosef Yekutieli gazetelerde okuduğu 1912 Olimpiyatları ile ilgili haberleri okudukça düşler kurmaya başlar. Rüyası, yalnız Yahudilere açık ve Filistin topraklarına yapılacak uluslararası spor müsabakaları tertiplemektir. Takip eden on yıl boyunca, Yekutieli, hiçbir destek almadan bu düşü gerçeğe dönüştürmek için planlamalar yapar.
1928 yılında Yekutieli, bu iddialı projesini Jewish National Fund’a sundu. Amacı, bu projeyi, Bar Kohba başkaldırısının 1800. yıldönümünde gerçekleştirmekti… Diğer bir deyişle 1932 yılında…
Haziran 1929'da Çekoslovakya'daki Dünya Maccabi Kongresi'nde Yekutieli, 1932 baharında İngiltere Mandasında olan Filistin'de yapılacak ilk Maccabiat olan ‘Maccabiada’yı düzenleme önerisini açıkladı. Önerisini gerçekleştirmenin yolu uzun ve zordu. 1932 Maccabiah Oyunları, 28 Mart 1932'de açıldı ve Tel Aviv'in kuzeyindeki oyunlar için inşa edilmiş olan Maccabiah Stadyumunda yapıldı. Oyunlara 22 ülkeden yaklaşık 400 sporcu katıldı. Oyunlar başarılı oldu ve büyük ses getirdi.
1932'de I. Maccabiat Oyunlarının başarısı üzerine, Avrupa ülkeleri Yahudi sporcuları arasında kış sporlarını kapsayacak Kış Maccabiatları talepleri gelmeye başladı. Ve sonuçta Kış Maccabiat Oyunlarını gerçekleştirme kararı alındı. Ancak Filistin topraklarındaki hava şartları kış sporları için pek uygun değildi. Avrupa’da bir ülkede yapılması kararlaştırıldı. Nihayet Polonya Maccabi Federasyonu, Kış Maccabiatlarını organize etme sorumluluğunu üstlendi. 1930'lu yıllarda bu federasyon, 30 bin Yahudi sporcu üyesiyle Dünya Maccabi Birliğinin en güçlü ülkesi ve hatta temel direğiydi.
Kış oyunların yeri olarak Zakopane kenti tespit edildi. Zakopane, Polonya’nın en güneyinde, Slovakya sınırına yakın bir kent. (Tatra Dağları ile ünlü olan Zakopane, daha sonraki yıllarda Dünya Kayak Şampiyonası’na da birkaç kez ev sahipliği yaptı.) Oyunlar Polonya basınında büyük bir muhalefetle karşılandı. Hatta oyunların başlamasına bir hafta kala, aşırı sağcı Gazeta Warszawska gazetesi Polonyalı gençleri "Polonya kış sporlarının ve mekânlarının Yahudileştirilmesini" önlemek için oyunlara müdahale etmeye teşvik etti, özel milis grupları bile oluşturuldu.
Bütün bu olumsuzluklara rağmen, oyunların açılış töreni 2 Şubat 1933'te Zakopane'deki stadyumda gerçekleşti. Dünya Maccabi Örgütü Onursal Başkanı Lord Melchett (Sir Alfred Mond) törene katılmadı; bunun yerine başarı temennilerini ve mazeretini içeren bir mektup gönderdi.
Zakopane oyunları dört gün sürdü ve sekiz ülkeden yaklaşık 250 sporcu katıldı: Polonya, Avusturya, Çekoslovakya, Almanya, İtalya, Norveç, Romanya, Yugoslavya ve Danzig Özerk Bölgesi. Doğal olarak Filistin’den katılım olmadı.
Polonya, ilk kış Maccabiatlarında en fazla madalyanın sahibi oldu. Alınan sonuçlardan bazıları şöyleydi: I. Wahrenhaupt (erkekler 18 km kros), Szwarcbard (kadınlar 8 km kros), M. Enker (erkekler kızak), R. Enker (bayanlar kızak), G. Bergler (artistik paten), H. Mückenbrun (Slalom) ve Kadınlar 3×5 kilometre bayrak yarışı. I. Kış Maccabiatları ilk uluslararası Maccabiat hokey turnuvasına da ev sahipliği yaptı.
Madalya dağılımı şöyle oldu: Polonya 131, Çekoslovakya 32, Avusturya 29, Romanya 8.
II. Kış Makabiyatları, 18-22 Şubat 1936 tarihlerinde Çekoslovakya’nın Banska Bystrica kentinde gerçekleştirildi. Çekoslovakya’nın oyunların ev sahipliğini üstlenmesinin en önemli nedeni, Avrupa’da Nazi sempatizanlığının yükselmesi ve Çekoslovakya’nın bu sempatizanlığa henüz katılmamasıydı. Almanya Yahudi sporculara vize vermeyi kabul etmedi. Çekoslovakya ise, vize verilmediği taktirde 1936 Berlin Olimpiyatları’nı boykot edeceğini belirtince, Almanya geri adım attı ve Almanya ismini kullanmamaları kaydıyla Yahudi sporculara vize verdi. Oyunlara 12 ülkeden yaklaşık 2000 sporcu katıldı. Katılan ülkeler Çekoslovakya, Avusturya, Polonya, Almanya-1, Almanya-2 (misafirler adı altında), Yugoslavya, İsviçre, Danzig Özerk Bölgesi, Norveç, Romanya, İtalya oldu. Birçok müsabaka, kötü hava şartları ve çığ düşmesi sonucu iptal edildi. Puan sıralaması ise Çekoslovakya 107, Avusturya 88, Almanya 53, Polonya 29, Yugoslavya 17, İsviçre 7 şeklinde gerçekleşti.
Bu oyunlarla birlikte Kış Maccabiatları son kez gerçekleşmiş oldu. 1996'da II. Kış Maccabiatlarının altmışıncı yıldönümünde, Banská Bystrica Maccabi Kulübü yerel kış oyunlarını başlattı.
2015 yılında ise Bulgaristan Maccabi Kulüplerinden bir çağrı geldi. “Kış Maccabiat geleneğini canlandırmak için” başlıklı çağrıda şu ifadeler yer aldı:
“Değerli Arkadaşlar,
Maccabi Kış Oyunları'nın güzel geleneğini yeniden canlandırmak istiyoruz. Son oyunlar 1930'larda Çekoslovakya'da gerçekleşmişti. Oyunları 20-27 Mart 2016 tarihlerinde Bulgaristan'daki Borovets kayak merkezinde düzenlemeyi öneriyoruz. Bir yenilik olduğu için resmi talep göndermeden önce görüşlerinizi rica ediyoruz. Bölgenizde bu tür oyunlara ilgi olabileceğini düşünüyor musunuz?
İsrail'deki yaklaşan MWU Genel Kurulu esnasında oyunlar hakkında bir sunum yapacağız ve genel kurul esnasında bize vermeniz için potansiyel katılımcıların bir listesini hazırlamanızı rica ediyoruz.
Olası müsabakaların listesi:
Kayak: Alp disiplini, serbest stil kayak, slalom, Alp kombinasyonu için Slalom (sadece yokuş aşağı gidenler için), Gece paralel slalomu (Sadece slalomdan ilk 16 için),
Snowboard: Dev slalom, Sınır geçişi, engelli slalom
Kros: Bireysel: 5, 10 km, takım rölesi 4×2,5 ve 4x5km
Müsabakalar erkekler ve kadınlar için olacaktır.
İşbirliğiniz için teşekkürler.
Avrupa Maccabi Konfederasyonu, Maccabi Bulgaristan”
Ancak bu çağrıdan herhangi bir sonuç çıkmadı.
Ancak bu sene mart ayında Almanya Maccabi’den bir duyuru geldi:
“Zamanı geldi: 85 yılı aşkın bir süre sonra Maccabi Almanya kış sporlarını Yahudi spor dünyasına geri getiriyor. 2-9 Ocak 2023 tarihleri arasında ilk Maccabi Almanya Kış Oyunları Bavyera Alpleri'ndeki Ruhpolding'de gerçekleşecek. Dünyanın dört bir yanından 350 katılımcı ve 100 gönüllü, bu tarihi etkinliği yaşam, spor ve Yahudi özgüveniyle dolduracak.
Dünya çapındaki Yahudi spor hareketi Maccabi, yüz yılı aşkın bir süre önce kuruldu. Yahudi Kış Oyunları 1933'te Polonya'da ve 1936'da Çekoslovakya'da gerçekleşti. Maccabi Almanya Kış Oyunları 2023 ile Maccabi sınırlarının çok ötesinde bir sinyal etkisi ile bir gelenek yeniden canlandırılıyor.”
Bu duyurular yakın bir gelecekte Kış Maccabiatlarının tekrar gündeme geleceğinin ilk belirtileri olarak görülebilir. Kış sporları sporcularımız bu güzel müjdeyi çoktandır bekliyor olmalı.
Kaynaklar:
