Tarihte bugün: Yahudilerin İspanya'dan İstanbul'a gelişi '2 Ağustos 1492'

31 Mart 1492’de İspanya Kralı II. Ferdinand ve Kraliçe I. Isabel, Yahudilerin ‘İyi Hristiyanları kendi kutsal inançlarından döndürmeye çalıştıkları’ iddiası ile İspanya’yı dört ay içinde terk etmelerini emreden Elhamra Kararnamesini imzaladılar.

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü Nisya İşman Allovi CNN Türk’e verdiği röportajda, Yahudilere yönelik çıkarılan Elhamra Kararnamesi doğrultusunda İspanya’da yaşayan tüm Yahudilerin altı ay içerisinde din değiştirmeleri veya 2 Ağustos 1492 tarihine kadar ülkeyi terk etmeleri uyarısı yapıldığını ifade etti.

Yahudilerin İspanya’dan göç ederken de sahip oldukları altın, gümüş vb. değerli eşyalarını yanlarına almaları yasaklandı. Kararnameye göre bu kurallara uymayanlar, bu süre zarfında ülkeyi terk etmeyenler ve onlara yardım edenler ölüm cezasına çarptırıldı.

Kararnamenin ardından, II. Bayezid yayınladığı bildiri ile Yahudi göçmenlere, Osmanlı topraklarına yerleşme hakkı tanındı ve yerleşenlerin Osmanlı vatandaşı olacağı duyuruldu. Ülkelerinden kovulan 300 bin Yahudi’nin 150 bini, II. Bayezid’in donanma gemilerini İspanya’ya göndermesi sayesinde güvenli bir şekilde Osmanlı topraklarına vardılar.

Kemal Reis’in (Piri Reis’in amcası) kumandasındaki kadırgalarla Osmanlı topraklarına ulaşan Yahudiler, mal varlıklarını kaybetmişlerdi ancak kültürlerini ve bilgilerini Osmanlı topraklarına taşımayı başardılar.

Sefarad Yahudilerinin Osmanlı İmparatorluğunun yükselme döneminde, kalifiye insan ihtiyacının karşılanması, ateşli silahların yapımı, matbaa teknolojisinin kullanılması ve tıp alanında önemli katkıları oldu. 

Osmanlı’ya göç edenler en şanslı Yahudiler arasında yer aldı. Çünkü Portekiz’e kaçanlar, beş yıl sonra Portekiz’in de aynı kararı alması ile yeniden yollara düştü. Kuzey Afrika’ya göç edenler ise, çöllerde vahşi hayvanlar ve zorlu doğa koşulları ile karşılaştılar.

Kaynaklar: CNN Türk Nisya İşman Allovi röportajı

AA

www.olaganustukanitlar.com