UFO avı

Irk ayrımcılığını sosyolojik açıdan ele almak iddiasındaki Jordan Peele ilk iki filmiyle izleyiciyi rahatsız etmeyi hedeflemişti, ürkütücü ‘Hayır’ ile huzursuz etmeyi sürdürüyor. Ağır ilerleyen ilk yarısıyla, birçok konuya değinmek istediği için dağınık ve boşluklar barındıran senaryosuyla, zaman zaman sarkan mizanseniyle, film beklentilere cevap veremiyor. ‘Hayır’ gökyüzü kaynaklı, gizemli uçan daire ve uzaydan gelen tehdit konulu filmler zincirine son halka olarak ekleniyor.

‘NOPE’

Yön. ve Sen: Jordan Peele

Gör: Hoyte Van Hoytema

Müz: Michael Abels

Kur: Nicholas Monsour

Oyn: Daniel Kaluuya - Keke Palmer - Brandon Pereo - Steven Yeun - Michael Wincott - Keith David - Donna Mills - Devon Gray

Modern korku sinemasının yeni gözdesi, kimilerinin yeni Hitchcock’u

Jordan Peele’nin merakla beklenen, 60 milyon dolar bütçeli ‘Hayır / Nope’u, ABD’deki ırkçılık sorununa fantastik gerilim türünde yaklaşıyor. Kariyerindeki üç filmle Jordan Peele eleştirmenleri ikiye bölen genç (43) bir yönetmen. Kimileri onu dahi bir senaryo yazarı, gerilim türüne yenilik getiren özgün bir yönetmen olduğunu ileri sürerken, kimileri onun sıradan bir sinemacı olduğunu söylüyor.

Jordan Peele’nin ilk filmi ‘Kapan / Get Out’ (2017) En İyi Orijinal Senaryo Oscar Ödülünü kazanmıştı. ‘Kapan’ genç bir zenci erkeği tuzağına düşüren beyaz bir aile üzerinden ırkçılığı eleştiren, taşranın tekinsizliğini sergileyen bir filmdi. İki yıl sonra ardından gelen ‘Biz / Us’, iki çocuklu bir ailenin, kendilerine tıpatıp benzeyen dört davetsiz misafirin evlerine girmesiyle hayatlarının kabusa çevrildiğini anlatıyordu.

‘Yeni Hitchcock’ (?)

Jordan Peele hayranları, ‘Hayır’ın gerilim temposunu sürekli ayakta tutan, gizemli atmosfer yaratan mizanseniyle, efektleri iyi kullanan teknik kadrosuyla filmi övdüler. Filmin son yarım saatinin nefes kesici olduğunu, final bölümünün çok etkileyici olduğunu ileri sürdüler. Jordan Peele’nin modern korkuyu bozup yeniden tanımlama çabasını kariyerindeki üç filmle kanıtladığını söyleyen hayranları, epik korku filmi olarak karşıladıkları ‘Hayır’ın yeni bir popüler kâbus denemesine giriştiğini ileri sürdüler.

Irk ayrımcılığını sosyolojik açıdan ele alma iddiasındaki Jordan Peele ilk iki filmiyle izleyiciyi rahatsız etmeyi hedeflemişti, ürkütücü ve heyecan verici ‘Hayır’ ile huzursuz etmeyi sürdürüyor. Western dekoru içinde, acı hicviyle, Jordan Peele korku-gerilim türünün bilinen temalarını farklı, yeni ve özgün bir şekilde ele alma iddiasını taşıyor. Metaforlar, semboller, göndermeler ve alt metinler aracılığıyla temalarına zenginlik katmaya çalışıyor. Bu arada ırkçılık, yabancı düşmanlığı gibi sosyal konulara da değiniyor.

Ancak ‘Hayır’ ağır ilerleyen ilk yarısıyla, boşluklar barındıran senaryosuyla, zaman zaman sarkan mizanseniyle beklentilere cevap veremeyen bir film. Birçok konuya değinmek istediği için dağınık bulduğumuz senaryo bir türlü toparlanıp bütünlük kazanamıyor.

Filmin konusu Güney Kaliforniya’nın iç kısımlarındaki bir kasabada geçiyor. Buradaki bir at yetiştirme çiftliğindeki iki kardeş esrarengiz ve tüyler ürpertici bir keşfe tanıklık ediyor. Hollywood prodüksiyonlarına hizmet veren, aile yadigârı eğitim çiftliğini işleten, ıssız bir uçurumun sakinleri olan iki kardeş, Otis Jr. OJ (Daniel Kaluuya) ve Emerald (Keke Palmer), arazilerinin hemen üzerinde konumlanan, hiç şekil değiştirmediği gibi hareket de etmeyen gizemli bir bulut keşfediyorlar. Bu bulut içinde, ölümcül tehdit yaratan bir UFO’nun gizlenmiş olduğunu kısa zamanda anlıyorlar.

OJ film ve televizyon yayımları için atları eğitiyor. OJ, komşusu, Vahşi Batı temalı park işletmecisi Ricky’ye (Steven Yuen) şovunda kullanacağı birkaç at satar. Gizemli uçan daire, aile reisi Otis’in ölümüne sebep olur. Lunaparka saldıran UFO Ricky’yi ve şovunu izleyenleri yutar. Sabit bir bulutun arkasında gizlenen, atları ürküten, yeryüzündeki kurbanlarını vantuz gibi içine çeken, OVNİ denen uçan dairenin kusursuz fotoğraflarını çekerek büyük bir servete kavuşmayı hedefleyen iki kardeş, bu iş için bir kadro oluşturur. Teknoloji dehası Angel Torres (Brandon Perea) ve deneyimli görüntü yönetmeni Antlers Holst (Michael Wincott) ile iş birliğine girerler.

UFO’nun varlığını kanıtlamak için kurdukları planın netice verip vermeyeceği, filmin nefes kesici final bölümünde belli olur. Atlarla duygusal bir bağ kurabilen OJ ve para kazanma konusunda uzman kız kardeşi Emerald’ın, içinde bulundukları kaostan kurtulmak için hazırladıkları planın senaryoda iyi işlendiğini söylemek zor. Filmin giriş bölümünde 1998’deki TV sitcom’unda çıldırıp katliam yapan şempanze Gordy, çiftlikte eğlence sektörü için özel eğitilen atlar ve UFO’ya yem olarak sunulan at üzerinden, ‘Hayır’ hayvan istismarı ve sömürüsünü eleştiriyor.

Metaforlar, semboller, göndermeler

Sinema sanatı, dünya dışı varlıklara ilgi duyanlara hitap eden, gökyüzü kaynaklı, uzaydan gelen tehdit ve gizemli uçan daire konulu sayısız film üretti. Bunların en sevimlisi, Steven Spielberg’in 1982 tarihli ‘E.T. /The Extra Terrestrial’ başyapıtı. Filmin uzaydan gelen ve dünyada unutulan sevimli yaratığını çocuklar çok sevdi, ama yine de bu özgün ve fantastik filmi izledikten sonra uzaya endişeyle baktılar. Spielberg ‘E.T.’den beş yıl önce ‘Üçüncü Türden Yakınlaşmalar / Close Encounters of the Third Kind’da (François Truffaut’ya da rol verdiği) bilim kurgu klasiğine imza atmıştı.

Denis Villeneuve’ün ‘Geliş / Arrival’ını (2016), Scott Derrickson’un ‘Dünyanın Durduğu Gün / The Earth Stood Still’ini (2008), M. Night Shyalaman’ın ‘Yakınlaşmalar / Signs’ını (2002) türün diğer kaliteli yapımları arasında saymak mümkün. ‘Hayır / Nope’ uzaydan gelen tehdit konulu filmler zincirine son halka olarak ekleniyor. Filmin üç ana kahramanı UJ, Emerald ve Ricky’yi gözlerini uzaya dikmiş korku ve endişeyle göğe bakarken gösteren fotoğraf adeta filmi özetliyor.

Filmin İsviçre doğumlu, Hollanda-İsveçli görüntü yönetmeni Hoyte Van Hoytema (51) usta işi kadrajlarıyla, ‘Hayır’ı görsel olarak etkileyici bir film yapıyor. Hoytema evvelce James Gray’in ‘Ad Astra’ adlı bilim-kurgu filminde çalışmış, ‘Tenet’, ‘Dinkirk’ gibi Christopher Nolan’ın iki popüler filminde görev almıştı.

TV ve sinema oyuncusu, yapımcı, Londra doğumlu, 33 yaşındaki İngiliz Daniel Kaluuya ‘Kapan’dan sonra ‘Hayır’da Jordan Peele ile ikinci kez birlikte çalışıyor. Denis Villeneuve’ün müthiş aksiyon filmi ‘Sicario’dan (2015) iki yıl sonra Daniel Kaluuya ‘Kapan’ ile uluslararası şöhreti yakalamıştı. İngiliz aktör geçen yıl iki Oscar Ödüllü ‘Judas And The Black Messiah’ filmiyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Oscar kazanmıştı.

Son derece hızlı konuşabilen, enerjisi ve rahat hareketleriyle dikkati çeken, Emerald rolündeki Keke Palmer, evvelce Jordan Peele ile TV serisi ‘Key And People Show’da birlikte çalışmıştı. Zor rolünün altından ustalıkla çıkan Palmer filmin en sempatik karakteri. İtalyan anne- İngiliz babanın oğlu, Kanadalı usta oyuncu Michael Wince (64) deneyimli ve fedakâr kameraman Antlers Holst rolünün hakkını veriyor. Genç Amerikalı aktör, yakışıklı Brandon Perea (27), teknoloji dehası Angel Torres rolüyle, kariyerinin üçüncü uzun metrajlı filmi ‘Hayır’da ilk kez önemli bir rolde kendini kanıtlama fırsatını buluyor.