Rusya´nın altı ay önce Ukrayna´yı işgal etmesinden bu yana ilk kez, onlarca Rus haham, kan dökülmesinin durdurulması için birçok siyasi ifadenin görüşüldüğü, acil bir toplantı için bir araya geldi.
Moskova'da geçtiğimiz hafta gerçekleşen iki günlük toplantıda, Rusya'nın dört bir yanından Habad'a bağlı 75'ten fazla haham bir araya geldi. Hahamların yaptıkları açıklamada, "Daha fazla kan dökülmemesi için dua ediyoruz ve her yerdeki vicdan sahibi insanları, bu kişilere yardım etmeye çağırıyoruz. Mülteciler de dahil olmak üzere ihtiyaç sahibi kişilerin acılarına son verin” ifadeleri yer aldı.
Açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in şubat ayında başlattığı saldırı için Rusya'da yasal risk taşıyabilecek ‘savaş’ veya ‘işgal’ kelimelerinin kullanılmadığı ve Ukrayna'dan açıkça bahsedilmediği görüldü. Ancak açıklama, Rus Ortodoks Kilisesi de dahil olmak üzere devlet tarafından tanınan diğer din adamlarının desteklediği bir zamanda, savaşı onaylamamak olarak kolayca yorumlanabilir.
Rus Ortodoks Kilisesi lideri Patrik Kirill, Ukrayna'nın işgalini manevi ve ideolojik gerekçelerle haklı çıkardı. İşgali, Batı ile ‘metafizik’ bir savaş olarak nitelendirirken, Rus askerlerinin savaşa girmesini kutsadı. Ayrıca Ukraynalıların gerçekten Rus olduğunu söyleyerek Ukrayna ulusal kimliğini de reddetti.
Buna karşılık, Habad hahamları, savaşı desteklemek için patrik ve diğer din adamlarının görüşlerine katılmadı. Rusya'nın Habad grubunun lideri Rav Berel Lazar ile yardımcısı, ülkedeki Yahudilerin güvenliğini ve Yahudi yaşamına erişimini sürdürmeyi amaçlayan hassas bir dengeleme eylemi gerçekleştirirken; barış çağrısında bulundular.
Hahamlar yaptıkları ortak açıklamada, "Birlikte, İşaya'nın 'Ulus ulusa kılıç kaldırmayacak, artık savaşı öğrenmeyecekler' kehanetinin bir an önce gerçekleşmesi için dua ediyoruz" dedi.
Habad, Batı ülkelerinde birçok bağışçısı bulunan, uluslararası bir hareket. Takip ve finansman açısından Habad, hem Rusya'nın hem de Ukrayna'nın ana Yahudi organizasyonu sayılabilir. Doğu Avrupa’nın en yüksek Yahudi nüfusuna sahip olan Ukrayna’dan 47 bin civarında Yahudi olduğu düşünülürken Rusya’da bu sayının en az 150 bin olduğu tahmin ediliyor.
Hahamların açıklamasında ayrıca, savaşın başlamasından bu yana en az 15 bin Yahudinin İsrail'e göç etmesine rağmen hahamların Rusya'da kalmasının öneminden de bahsedildi. Göçmenlerin çoğu, Putin'in işgal sonrası, savaştan önce zaten azalan ifade ve medya özgürlüğündeki baskıya ilişkin yaşadıkları korkular nedeniyle ülkeden ayrıldı.
Rav Goldschmidt
Açıklama bazıları tarafından, ülkeden ayrıldıktan sonra görevini kaybeden Moskova'nın eski Başhahamı Pinchas Goldschmidt'e üstü kapalı bir eleştiri olarak da yorumlandı. Habad'a bağlı olmayan ve savaşı desteklemesi için baskıyla karşı karşıya olduğunu söyleyen Ortodoks haham Goldschmidt, o zamandan beri Yahudilerin Putin’in Rusya’sında güvende olmadığı konusunda uyarılar yapıyor.
Açıklama ile ilgili yorumlar aynı zamanda Habad'ın yerel topluluklara bağlı olma, onlara iyi günde ve kötü günde bağlı kalma ahlakını da yansıtıyor.
Rav Lazar, diğer hahamların huzurunda yaptığı konuşmada, "Her zaman cemaatleriyle birlikte olmak dini liderlerin ana görevidir. Bir haham, en zor zamanlarda bile cemaatindeki Yahudilerin yanında olmalıdır" dedi.
Habad'a bağlı yayın kuruluşlarında yer alan bir habere göre, Avrupa ve İsrail'in dört bir yanından hahamlar, İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog ve İsrail'i Putin'in savaşına daha güçlü bir şekilde karşı çıkması için zorlayan eski Sovyet muhalifi Natan Sharansky, söz konusu açıklamaya destek mesajları gönderdi.
