WEB'DEN SEÇMELER

Bu Haftanın “Takılanlar”ı

• 2016 SONRASINDA İSRAİL’E GÖÇ EDENLER ARASINDA BEKAR BEYAZ YAKALI VEYA YÜKSEK ÖĞRENİM ÖĞRENCİLERİ, ÇOCUKLU VEYA ÇOCUKSUZ GENÇ EVLİLER, KIRKLI YAŞLARIN ÜSTÜNDE AİLELER VE YAŞLI TÜRKİYELİ YAHUDİLER BULUNUYOR

Kayades, Ladino dilinde sessizlik anlamına gelen bir kelime. Bu kelime, ulusal kimlik inşa süreciyle birlikte, hukuki azınlık olmak ve anayasal Türklüğün yarattığı çelişkilerin kristalize olduğu ‘Vatandaş Türkçe Konuş’ kampanyaları, Trakya Pogromu,  Varlık Vergisi ve 6-7 Eylül Pogromu[1] gibi bir dizi olay sonrasında Yahudilerin, dikkat çekmeden belirli sınırlar içerisinde[2] pasif vatandaşlar olarak yaşamayı, antisemitik saldırılara doğrudan cevap vermemeyi, siyasetle ilgilenmemeyi ve göçü sürekli aklın bir köşesinde tutarak yaşamayı içeren çok yönlü bir var olma stratejisinin adı haline geldi.

Kayades darbeler, siyasi ve ekonomik kriz dönemlerinde devreye giren bir göç stratejisi olarak da uygulanabilmektedir. Göçün rotasını belirleyen ise dönemin sosyopolitik konjonktürü ve sınıfsal pozisyonlarıdır. Tabii ki İsrail, “Geri Dönüş” olarak adlandırılan göç kabul süreçleri ve göç sonrasındaki entegrasyona yönelik düzenlemeler itibariyle, Yahudiler için en rasyonel rotadır. Türkiye Yahudilerinin darbe dönemlerinde yaşadıkları huzursuzluğun göçe yansıması ise ilk olarak 27 Mayıs Darbesi sonrasında göründü. Darbe daha çok alt ve orta sınıf Yahudileri İsrail’e taşırken, 12 Mart Muhtırası ile başlayıp 12 Eylül Darbesi’ne giden süreç ise genç ve eğitimli nüfus ile varlıklı Yahudileri, İsrail, Avrupa ve Amerika’ya yönlendirdi. Darbe sonrasında 24 Ocak kararları ile başlayan neoliberalizm dönemi Türkiye’den İsrail’e göçü azaltırken, İsrail’den Türkiye’ye az sayıda da olsa geri dönüşleri ve mekik göçünü beraberinde getirdi.

...

15 Temmuz sonrası Türkiyeli Yahudilerin göçü, Türkiye’nin giderek demokrasiden uzaklaşması, muhafazakarlaşma, artan otoriterlik ve ekonomik çöküş sonucu artan, özellikle genç-eğitimli-orta sınıfın beyin göçünden bağımsız değil. Ancak, daha önceki göç dalgaları kimi zaman gençleri kimi zamansa varlıklı Yahudileri Türkiye’den kopartmışken, son hareketliliğin farklı yaş ve gelir gruplarını içine aldığını da görebilmek mümkün. 2016 sonrasında İsrail’e göç edenler arasında bekar beyaz yakalı veya yüksek öğrenim öğrencileri, çocuklu veya çocuksuz genç evliler, kırklı yaşların üstünde aileler ve yaşlı Türkiyeli Yahudiler bulunuyor. Darbe girişimi sonrasında İsrail’e göç etmiş bir görüşmecinin belirttiği gibi, ‘Sadece biz göç etmiyoruz, herkes gidiyor artık’.

Muzaffer EROL - Potsdam Üniversitesi & Öndercan MUTİ - Berlin Humboldt Üniversitesi

https://www.evrensel.net/haber/469919/darbe-ve-toplumsal-kriz-donemlerinde-turkiyede-ermeni-ve-yahudi-olmak

• “SENİ ŞİŞLİ TÜNEL TRAMVAYINDA İKİNCİ MEVKİ VAGONA BİLETÇİ BİLE YAPMAZLAR.”

BU SÖZLERİ, 1940’LI YILLARDA İSTANBUL BEYOĞLU’NDAKİ EVLERİNDE KÜÇÜK MORİS’E (GABBAY) OSMANLI’NIN ESKİ ZAPTİYE MÜDÜRLERİNDEN SAMUEL EFENDİ SÖYLEMEKTEYDİ

Bu sözler küçük Moris’in hiç aklından çıkmayacak ve okulda bazı arkadaşlarından duyduğu, bahriyeli olmak, pilot olmak, asker olmak yollarının kendisine kapalı olduğunu küçük yaşta anlayacaktı. O olaydan on yıl kadar sonra, çocukluk ideali Paşa olmak olan, küçük Stelyo (Berberakis) azınlıkların herkes ile aynı çocukluk hayallerine sahip olamayacağını bir uyaran çıkmadığından bilemeyecekti. Rüyadan erken uyanan Moris Gabbay ise TİP’te ve Nâzım Hikmet Vakfı’nda geçirdiği uzun yıllar boyunca ülkemiz sosyalist hareketinde iz bırakarak zamanla ötekileştirilmeyi, sosyalizmle bütünleşerek aşacaktı.

Ali Sirmen

https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/ali-sirmen/tek-cicekle-bahar-olmaz-1977616

• SONUÇTA EBU AKİLE’NİN KAZA İLE ÖLDÜRÜLMESİ ÇOK ACI BİR OLAYDIR. KİMİLERİ İSRAİL’İN ONU KASITLI ÖLDÜRDÜĞÜNÜ İLERİ SÜRÜYOR AMA BU İDDİA HEM İSRAİL’E HAKSIZLIK ETMEKTİR HEM DE EBU AKİLE’YE YAPILMIŞ BİR SAYGISIZLIKTIR

İsrail’in “Yapılan incelemeler sonucunda Ebu Akile’nin IDF tarafından öldürülmüş olma ihtimali…” gibi dolambaçlı cümlelerle yaptığı bu açıklamadan küçük bir ihtimal dahi olsa kadını İsrail askerlerinin vurduğu sonucuna varıyoruz. Bu ihtimal için dahi özür dilenemez miydi? “Belki de Filistinliler vurmuştur o yüzden resmi özre gerek yok”, çok çiğ bir tavır değil mi? Filistin yönetiminden özür dilenmeyecek sonuçta ölen bir militan değil, bir gazeteci. Doğrudur belki tarafsız ve yansız bir gazeteci değil, tut ki militanvari bir tutumu da olsa, sonuçta gazetecilik dışı bir faaliyeti mi vardı? Hayır. O esnada gerçekten görevinin gereğini yapıyordu. Bence İsrail’e yakışan en azından Ebu Akile’nin ailesinden özür dilenmesiydi. Bu İsrail’i küçültmez tam tersine onurlu kılardı. Gazeteciler bütün dünyada bizim gözbebeğimiz olması gereken insanlar; çok zor şartlar altında çalışıyorlar, kıymetlerini bilmemiz gerektiğini düşünüyorum.

...

Sonuçta Ebu Akile’nin kaza ile öldürülmesi çok acı bir olaydır. Kimileri İsrail’in onu kasıtlı öldürdüğünü ileri sürüyor ama bu iddia hem İsrail’e haksızlık etmektir hem de Ebu Akile’ye yapılmış bir saygısızlıktır. Çünkü eğer gazeteciliği aşan bir faaliyeti olsaydı, bir terör eyleminde yer almış olsaydı veya şu veya bu şekilde terörle doğrudan ilişkili olsaydı İsrail güvenlik güçleri bunca senedir neden ona karşı bir şey yapmadılar? Kadının Filistinli olması terörist olması demek değil. Yıllardır İsrail-Filistin çatışmasının kalbinden haberler yapan bir gazeteciydi ve evet Filistin yanlısıydı. Bu bir görüştür ve suç değildir. Suyu bulandırmanın hiçbir âlemi yok. Ebu Akile bir gazeteciydi ve haber peşindeyken kazara öldürüldü. Mekânı cennet olsun. Umarım İsrail mâkâmları en azından onun ailesinden özür dileme nezaketini gösterirler. Bu Filistin halkıyla İsrail halkının yakınlaşması için bir adım dahi olabilir.

L. Deniz Ertuğ

https://www.politikyol.com/ebu-akile-icin-bir-ozur/

Takılan tweetler

• Sean Patrick Smyth@seanpcsmyth

Ankara'nın eski Yahudi mahallesi ve sinagogu

https://twitter.com/seanpcsmyth/status/1568612551000297473

• Bir kültür yok oluyor -  Türkan Çatal Yıldız