II. Dünya Savaşı sırasında Bergen-Belsen´den kurtulan Judah Samet, 2018´de Hayat Ağacı Sinagogundaki duaya birkaç dakika geç kaldığı için hayatta kalabilmişti.
2018'de Pittsburgh sinagogundaki silahlı saldırıda kıl payıyla hayatta kalan Holokost kurtulanı Judah Samet, geçtiğimiz hafta 84 yaşında hayatını kaybetti.
II. Dünya Savaşı sırasında Bergen-Belsen toplama kampından kurtulan Samet, 2018'de Hayat Ağacı Sinagogundaki duaya sadece birkaç dakika geç kalmıştı. Engelli park yerine park ederken bir adam kendisine içeriden silah sesleri geldiğini söyledi. Samet, bir polisin saldırgana ateş ettiğini gördü. Amerika tarihinde Yahudilere karşı düzenlenmiş en ölümcül saldırıda 11 kişi hayatını kaybetmişti.
Samet olay sonrasında böyle bir olayın daha önce yaşanmadığına şaşırdığını ifade etmişti.
Silahlı saldırıdan iki gün sonra Associated Press'e konuşurken, "İnsanlığa inancımı kaybetmedim. İnsanlığa güvenmemem gerektiğini biliyorum" ifadelerini kullanmıştı.
5 Şubat 1938'de Macaristan'da doğan Samet, Naziler evine gelip ailesine toplanmalarını söylediğinde sadece altı yaşındaydı. 1945'te kurtarılmadan önce ailesi Almanya'daki Bergen-Belsen kampında on ay geçirdi. Kurtarıldıktan birkaç gün sonra ise babası tifüsten ölmüş.
Savaştan sonra Samet İsrail'e giderek paraşütçü olarak görev yaptı.
1960'larda Pittsburgh'a taşınan Samet, kayınpederinin mücevher dükkanında çalışmış ve sonra da sahibi olmuş. Samet yıllarca Holokost deneyimlerini anlatmamış. Fakat 1990'lara gelindiğinde efsanevi 'Schindler's List' filminin yayınlanması ve daha yaşlı kurtulanların ileri yaştan hayatlarını kaybetmeleriyle, kendi kendine "Tanrım, bu hikayeyi kim anlatacak?" demiş. Samet Holokost deneyimini okullarda ve başka yerlerde, çoğunlukla Pittsburgh bölgesinde, en uzak olarak ise Montana'da, tahminen on binlerce kişiye anlatmıştı.
Samet 2020'de konuştuğu Pittsburgh Post-Gazette gazetesine, "Ne yazık ki sadece benim gibi kişiler tanıklık edebilir," demişti. Fakat Holokost kurtulanlarının sonuncuları da öldüklerinde tarihçilerin ve diğerlerininhikayeyi ilgi uyandıran bir şekilde anlatmaları gerekeceğini ifade etmişti.
Hayat Ağacı Sinagogu Hahamı Rav JeffreyMyers yayınladığı yazılı açıklamasında, "Judah dünyaya eşi benzeri olmayan bir miras bırakıyor; insanlık tarafından Yahudilere karşı işlenen bir değil iki katliamda hayatta kalan bir kişiden," diyerek ekledi: "Bize kontrollü bir heyecan, zarafet ve kuvvet ile nasıl karşılık vereceğimizi öğretti."
Samet, Donald Trump'ın 2019'daki Birliğin Durumu konuşması sırasında başkanın eşi Melania’nın yanında oturdu. Başkan, Samet'in hikayesini anlatırken milletvekilleri ayağa fırlayarak hep bir ağızdan "Mutlu Yıllar" şarkısını söylemiş ve onu alkışlamışlardı.
Yeğeni Larry Barrasch Facebook'ta Samet'in ölümünü ilan ettiği paylaşımında "Ne hayat yaşadı!" ifadesini kullandı. Samet'in bir kızı bulunuyor.
**
Aşırı sağcı Yahudi tarikatın lideri Meksika’da tutuklandı
Meksikalı hükümet yetkililerinin verdiği bilgiye göre, geçtiğimiz salı günü emniyet güçleri ülkenin güneyinde düzenledikleri bir operasyonla, aşırı sağcı Yahudi bir tarikatın liderini organize suçlara karıştığı ve insan kaçakçılığında bulunduğu gerekçesiyle tutukladı.
Yetkililer, Lev Tahor isimli tarikatın yerleşkesinden sayısını belirtmedikleri kadar kadın ve çocuğun da uzaklaştırıldığını belirtti. Meksika’nın Guatemala sınırı yakınında bulunan Tapaluça kasabasına operasyonu düzenleyen Meksika Savcılığı Organize Suçlar Birimi’nden bir yetkili, adını açıklayamayacağını, zira konu hakkında resmi bir açıklama yapmaya izinleri olmadığını ekledi. Ekipte görev aşan bir emniyet yetkilisi de tutuklanan liderin adının Kudüslü Menahem Endel Alter olarak bilindiğini söylemekle yetindi.
Operasyonun düzenlendiği Roş Aşana bayramının sona erdiği günün akşamına, Endel Alter’in kardeşi Moşe Alter hükümete ait sığınma evine götürülen kadın ve çocuklara yiyecek götürdü. Annesi sığınma evinde olmasına rağmen, yetkililerin yerleşkeden aldığı üç aylık bebeğin nerede olduğunu bilmediklerini söyleyen Moşe’nin olaydan bir hafta evvel Moşe Yosef Tosner adlı bir başka kişinin de tutuklandığı iddiası yetkililer tarafından doğrulanmadı.
Sığınma evinin kapısında, yere kadar uzanan beyaz ve şapkalı cübbeler giymiş küçük kızlar ve genç kadınlar yetkililere bağırarak ve duvarları yumruklayarak tutuklamaları protesto etti.
Moşe Alter ise, olayın sebebinin Lev Tahor’un eski üyeleriyle aralarındaki politik ve dini çekişme olduğunu, bahsettiği eski üyelerin Lev Tahor’u dağıtmak istemelerinin sıkıntı yarattığını iddia etti.
Lev Tahor içinde bir süredir devam eden hukuki problemler, grubun içinden iki liderin geçtiğimiz kasım ayında New York’ta adam kaçırma ve çocuklara cinsel istismarda bulunma suçlarıyla tutuklanmalarıyla başlamıştı. İddialara göre iki lider, biri on dört yaşındaki bir kız olmak üzere iki çocuğu annelerinden kaçırmış ve genç kızı yasa dışı cinsel ilişkisine devam etmek üzere yetişkin bir erkeğe teslim etmişlerdi.
Bilindiği kadarıyla tarikatın Kanada, ABD, Meksika, Guatemala ve İsrail’de üyeleri bulunuyor.
