Harvard'ı geliştiren Rosovsky hayatını kaybetti

Harvard Üniversitesi hahamı, kampüs dışında bulunan Yahudi öğrenci birliği Hillel’i kampüsün merkezine taşımayı ilk teklif ettiğinde buna şüpheyle yaklaşan Henry Rosovsky, daha sonra 2017 yılında Yahudi Telgraf Ajansı’na verdiği röportajda, “O tamamen haklıydı ve ben yanılıyordum,” demişti. Rosovsky röportajı, Hillel’in binasının 25. yılı şerefine vermişti. Bahsi geçen binanın kapısında ‘Rosovsky Binası’ yazıyordu.

Aynı tarih Rosovsky’nin 90. yaşının kutlamasına da denk geliyordu. Kariyerinin neredeyse tamamını Harvard’da geçirmiş ekonomist o güne dek, on yıllar boyunca Harvard’ın müfredatından, siyahi öğrencilerin şartlarını düzeltmek için kurulmuş bir komitenin başkanlığına ve kampüsteki Yahudi yaşamının gelişmesine kadar pek çok konuda başarıya imza atmıştı.

Rosovsky, 11 Kasım günü, Harvard’da çalışmaya başladığından beri oturduğu Massachusetts’e bağlı Cambridge’deki evinde, 95 yaşında hayatını kaybetti.

Kendisi de bir Yahudi olan Harvard Üniversitesi Dekanı Lawrence Bacow, Rosovsky’nin ölümünün ardından JTA’ya yaptığı açıklamada, “Yarattığı farkla bugün hâlâ kampüsümüzdeki her bir kişinin üniversite yaşantısında ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Vefatıyla Harvard sadece en büyük destekçilerinden birini değil, ayrıca birliğin en iyi üyelerinden birini kaybetti,” diye konuştu.

Boston’da bulunan İsrail Tapınağı Sinagogunda gerçekleşen cenaze töreninde Rosovsky, ailesi, meslektaşları ve dostları tarafından parlak zekâsı, ince espri anlayışı, tenis ile caz sevgisi, mentorluğu ve erdemli tavsiyeleri ile anıldı.

Törende söz alan kızı Leah Rosovsky, babasının en büyük tatmin kaynağının bugün Harvard Afrikalı ve Afrikalı-Amerikalı Eğitim Programı olarak adlandırılan bölümün oluşturulmasındaki ve bu bölümün başında uzun süredir bulunan ünlü tarihçi Henry Louis Gates Jr.’un bu işe getirilmesindeki payı olduğundan söz etti.

1 Eylül 1927’de Polonya’nın Gdansk şehrinde, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Rosovsky, 1940’da ebeveynleri ve erkek kardeşiyle birlikte Nazilerden kaçarak, sırasıyla Fransa, Portekiz, İspanya ve Belçika üzerinden ABD’ye göç etti. II. Dünya Savaşı ve Kore Savaşı’nda gönüllü olarak ABD Ordusunda görev aldı. Harvard tarafından yayınlanan ölüm ilanında, Rosovsky’nin William and Mary Kolejinden mezun olduktan hemen sonra, ekonomi doktorasını yapmak üzere, ilk kez 1949’da Harvard’a geldiği belirtildi.

1965 yılında, Japonya ve Asya ülkelerinin ekonomik gelişimleri konusunda uzman ekonomi profesörü olarak Harvard’a dönen Rosovsky, kariyerinin geri kalanını burada geçirerek sadece ABD’nin en saygın üniversiteleri liginde olan Harvard’ı değil, Boston’daki Yahudi Cemaati’ni de geliştirdi ve değiştirdi.

1973-1991 yılları arasında Harvard Sanat ve Fen Fakültesi’nin dekanlığı görevini yürüten Rosovsky, okulun çığır açan müfredatının uygulamaya geçmesine de önayak oldu. İki dönem Harvard’ın dekanlığını da yapan Rosovsky, Harvard Derneği’ne kabul edilen ilk Yahudi olarak tarihe geçti. Bu görevi sırasında Rosovsky, Harvard Yahudi Çalışmaları Merkezinin kurulmasını sağladı.

1969 yılında pek çok üniversitede öğrencilerin huzursuzlandıkları sırada Rosovsky, Harvard’daki siyahi öğrencilerin eğitim deneyimi konusunda çalışmalar yapan bir komiteye liderlik yaptı. Komitenin sunduğu ‘Rosovsky Raporu’ diye adlandırılan sunum sonucunda, üniversitede ayrı bir Afrikalı ve Afrikalı-Amerikalı Eğitim Programı açılmasının da aralarında olduğu bazı adımlar atılarak, siyahi öğrencilerin daha iyi entegre olmaları ve güçlendirilmeleri konularında çalışmalar yapıldı. Siyahi öğrencilerin komitede eşit söz hakkına sahip olmalarının ardından Rosovsky komiteden ayrılmış olsa da 1990’larda emekli olana dek komite için çalışmayı bırakmadı ve kurduğu departmanın üniversite içerisinde en güçlü akademik kurumlardan biri olabilmesi için tanınmış başarılı kişilerin bağışta bulunmalarını sağladı.

Bacow ayrıca, Rosovsky’nin 1990 yılında yayınlanan ve bir araştırma üniversitesinin işleyişindeki karmaşıklığı işin içinde olmayanlara anlatan ‘Üniversite: Sahibinin Rehberi’nin yanı sıra Rosovsky’nin kolej başkanlarına tavsiyelerde bulunmaya cömertçe vakit ayırdığını da söyledi. Daha önce aralarında Drew Gilpin Faust, Lawrence H. Summers ve Neil Rudenstine gibi isimlerin de bulunduğu Harvard’lı pek çok kolej başkanı bunu Rosovsky’nin 90. yaşı münasebetiyle basılan bir anı kitabında dile getirmişlerdi.