Türkiye´nin Tel Aviv Büyükelçiliği ve TGA tarafından düzenlenen, Fotoğraf Sanatçısı İzzet Keribar´ın ´Türkiye Sinagogları´ Sergisi, 15 Aralık´ta Tel Aviv Yafo´daki Kültür Merkezi Saraya´da gerçekleşti.
Tel Aviv Belediye Başkanı Ron Huldai’nin onur konuğu olarak katıldığı sergi açılışı büyük ilgi gördü. Sanatseverlere ve konuklara ilk konuşmayı, Tel Aviv’deki görevine yeni atanan Büyükelçi Şakir Özkan Torunlar yaptı. Büyükelçi Torunlar, “Bugün Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçiliği olarak, ben ve meslektaşlarım, hepinizi Yafa'daki tarihi adıyla Saraya'daki Türk Kültür Merkezinde ağırlamaktan onur duyuyoruz.
Tel Aviv-Yafa Belediyesi tarafından Türkiye Büyükelçiliği'ne kiralanan, kültürel, tarihi ve geleneksel değerleri sergilemek ve geliştirmek üzere kullanılan bir mekan olan Osmanlı dönemine ait bir yapının çatısı altındayız. Gururla belirtmek isterim ki, Türkiye’nin yeni İsrail Büyükelçisi olarak, görevdeki ilk 15 günümde, bu çatı altında düzenlediğim ikinci etkinlik oldu. Sizlerin ve tabii ki Sayın Belediye Başkanımızın da teveccühü, desteği ile önümüzdeki yıllarda daha birçok etkinliğe ev sahipliği yapma imkânı bulacağımıza eminim.
Bugün hepimiz ünlü fotoğraf sanatçısı İzzet Keribar Bey ile tanışmak, onun çektiği Türk Sinagogları fotoğraflarını görmek için buradayız. Sergi, Osmanlı İmparatorluğu’na Sefarad Göçünün 530. yıldönümü anısına düzenleniyor. Bu vesileyle Bay ve Bayan Keribar’a İsrail'e hoş geldiniz demek istiyorum.
Sefaradlar Osmanlı topraklarına geldikten sonra imparatorluğu daha güçlü, daha zengin ve gündelik hayata yaptıkları katkılarla daha renkli hale getirdiler. Sanatta, bilimde, edebiyatta, diplomaside, mimaride, tıpta ve daha birçok disiplinde Sefaradlar her zaman toplumun ayrılmaz bir parçası olmuştur. Sefaradlar ve Türkler arasındaki türlü koşullarda ve zamanlardan geçen bu bağlar her zaman güçlü ve samimi kalmıştır. Gelecek yıl 100. yılını kutlayacağımız Türkiye Cumhuriyeti, Musevi cemaatiyle her zaman gurur duymaktadır. Bugün bu camianın mensupları, ister Türkiye’de yaşasınlar, ister İsrail’de, geçtiğimiz 75 yılda yeni hayatlar kurmak için aliya yapmış olsunlar, iki ülke arasındaki en güçlü köprüdür.
Keribar Bey’in çektiği ve bu akşam inceleyeceğimiz fotoğraflar arasında Edirne Büyük Sinagoguna ait fotoğraflar da var. 20. yüzyılın ilk zamanlarında yaşanan büyük yangından sonra şehrin 13 sinagogu yıkıldığında, Yahudi cemaatinin isteği üzerine Sultan II. Abdülhamid yeni bir havra yapılmasını emretti. Yeni sinagog, Viyana Sinagoguna benzetilen proje üzerine iki yılda inşa edildi. Bugün Türkiye, Avrupa’nın üçüncü büyük sinagoguna ev sahipliği yapmaktadır. Hükümetimiz, uzmanlarla iş birliği içinde bu sinagogu yenileyerek güçlendirdi ve Mart 2015'te yeniden Musevi cemaatinin hizmetine açıldı.
Son olarak, etkinliğin kurumsal sponsorları Türkiye Turizm Geliştirme Ajansı ile Türk Hava Yolları'na ve Büyükelçilik Kültür ve Turizm Müşaviri Selim Öztürk’e bizzat teşekkürlerimi iletiyorum.”
Sözlerinin sonunda Hanuka Bayramını kutlayan Büyükelçi, sözü İzzet Keribar’a bıraktı.
Keribar, sergiyle ilgili duygularını dinleyenlerle paylaştı:
“15 yıl önce, Türkiye Yahudi Cemaati Başkanı bana sinagogları resme almakla ilgili bir teklifte bulunduğunda bu kadar önemli bir göreve girişeceğimi düşünmekten uzaktım.
Böylece başta Hahambaşılığın yardımı ile İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa ve Çanakkale Yahudi temsilcileri ile temas kuruldu. Ülkemizde 45 sinagog olduğunu öğrendikten sonra bu projeyi tamamlamak için iki yıldan fazla çekim yaptım. Sinagoglar arasında hiç kullanılmayan da vardı, onlarla birlikte toplam 60 sinagoga ulaştık.
Sinagoglarla ilgili bir kitabın yalnızca fotoğraflardan oluşamayacağı ve
tarihsel verilerle tamamlanması gerektiğini için, sevgili arkadaşım Naim Güleryüz de kitabın metnini ve içeriğini yazmak için aramıza katıldı. 2008 yılında çalışmayı tamamladık ve Türk Sinagogları ile ilgili kitabın ilk baskısı çıktı. 2022 yılında yeni bir öneri geldi. Kitabın ilk baskısı birkaç yılda tükenmişti ve birçok sinagogun restorasyonu nedeniyle, başta Edirne ağırlıklı olarak, sinagoglar ve dijital fotoğrafçılığın geliştirilmesine, böylece de yeni bir baskı üzerinde çalışmaya karar verildi.
500. Yıl Vakıf Başkanı Silvyo Ovadya'nın cesaretlendirmesi ve azmi olmadan bu proje mümkün olmazdı. Bu nedenle Ovadya sıcak bir alkışı hak ediyor.
Tel Aviv’de sergi açma fikri, Türkiye Elçilik Maslahatgüzarı Sayın Mehmet Şekerci'den geldi. Kültür ve Turizm Müşaviri Selim Öztürk'ün yardımıyla sergiyi hazırlamaya başladık. Birçok zorluğun üstesinden geldik ve işte şimdi sergi gerçekleşti. Gösteriden keyif alacağınızı umuyorum. Değerli konuklar, katıldığınız için hepinize teşekkür ederiz.”
İzzet Keribar sinagogların kutsallığını ve duygularını, dua edenlerin yüz ifadelerini, kendi özel ve sıra dışı dokunuşu, fotoğrafları ile yeniden aynı ‘sinagog’ kelimesindeki anlam gibi bizleri bir araya getirdi.
