Bir kış sporu olan Körling, taşlarının yapımından oyunun ilerleyiş şekline kadar içinde birçok gizem barındırıyor.
Bir sporu ilk defa izlemeye başladığınızda veya yeni ilgi duymaya başladığınızda aklınızda birçok soru oluşur. O sporun tarihi, kuralları ve takımları hakkında birçok sorunuz olur; bunları daha bilgili bir arkadaşınıza sorarsınız ve o size açıklar. Benim en sevdiğim, futbola az ilgisi olan insanların sorduğu “Ofsayt nedir?” sorusunu cevaplayanları izlemektir. Peki size başka bir soru soracağım, cevabını biliyorsanız yazıyı okumanıza gerek yok. Körling (Curling) taşları nasıl yapılır?
Buzda satranç
Körling şahsen izlemekten en çok keyif aldığım sporlardan biri. Bu kış sporu, dört kişiden oluşan iki takımın stratejik düşünerek ve rakibinin bir sonraki hamlesi tahmin ederek bu üzerine bulunan çemberlere taşlarını fırlatmasından oluşur. Sporun en çok bilinen özelliği, taşın yönünün ve hızının etkilenmesi için rotasını süpüren sporculardır. İskoç asıllı bu spor, stratejik tarafından dolayı “buz üstünde satranç” (chess on ice) lakabına sahip. Eğer bu sporu izleme şansına sahip olmadıysanız internetten başarılı Körling atışları klipleri izlemenizi öneririm. Bazı sporcuların taktiksel zekası ve atış tekniklerine hayran kalmamak gerçekten de çok zor.
Sporu anlattık, şimdi başta belirtilen soruya dönelim. Körling taşları nasıl yapılır? Körling taşları bütün dünyada sadece iki adada bulunan özel bir granitten yapılıyor. Bu adalardan birinin adı Ailsa Craig. Yaklaşık 150 yıldır, Kays isimli İskoç bir firma, bu adanın taşlarını toplayarak resmi Olimpik organizasyonlar tarafından onaylı Körling taşlarını yontuyorlar. Ayrıca Kays firmasının bu taşlar özelinde adeta monopol bir statüsü vardır. Sahip oldukları anlaşma sayesinde, Ailsa Craig Adasındaki taşların 2050’ye kadar tek sahibi Kays olmakla beraber, Körling taşı yontmayı dünyada sadece on kişi biliyor. Kays dışındaki firmalar Galler’deki Trefor Quarry Adasındaki taşları toplarlar, ama Ailsa Craig Adasındaki granitin daha yüksek kalitede olduğu söyleniyor.
Körling taşını yapan zanaatkarların işi gerçekten de çok zor. Sürecin büyük çoğunluğunun fabrikalaşmasına rağmen, son rötuşları zanaatkarlar kendi elleriyle yapıyor. İnce dokunuşlarla taşların bütün resmi koşullara sahip olduğundan emin oluyorlar. Bu sürecin ardından, taşları zımparalayıp cilalıyorlar. En son olarak da Körling taşının tutacağını yerleştirip taşları satıyorlar. İsviçre, Kanada ve Japonya gibi ülkeler de bu taşlardan yüzlerde satın alıyor. Bu zahmetli sürecin ardından taşlar tanesi yaklaşık 600 dolara satılıyor. Kısacası, Körling taşları, İskoçya’da çok spesifik bir süreç ve işinde ustalaşmış zanaatkarlar tarafından yapılıyor. Ama Körling taşları hakkında bir gizem daha var.
Körling ve fizik
Körling taşları nasıl döner? Fizikçilerin uzun bir zamandır kafasını karıştıran Körling taşları, buz üzerinde adeta fizik kullarına aykırı bir şekilde hareket ediyor. Eğer elinizdeki bir bardağı masa üstünde önünüze doğru yuvarlarken bardağı saat yönüne çevirirseniz, bardak hafifçe sola doğru kayar. Bunun sebebi bardağın normalde düz bir şekilde hissedeceği sürtünme kuvvetini dönerek hissetmesi. Eğer bu bilgi ile Körling maçları izlerseniz çok ilginç bir şeyle karşılaşırsınız. Körling taşları, normal objelerin gösterdiği tepkinin tam tersini gösteriyor. Sağa doğru ilerlenmesi beklenirken, taşlar sola doğru kayıyor. Bu konu üzerine birçok araştırma yapılmasına rağmen, konunun uzmanları hala net bir kanıya ulaşabilmiş değil. Bazı bilim insanları bu farklı dönüşün sebebinin buzun bir etkisi olduğunu söylüyor, kimileri ise Körling taşlarının buz üzerinde ilerlerken altındaki buzu erittiği için asimetrik sürtünme adı verilen bir etkiyle yavaşladığını iddia ediyor. Bu iki teori dışında farklı teoriler de var; bazıları çok daha basit, bazıları ise fizik diploması sahibi olmayanların anlayamayacağı derecede karmaşık.
Körling taşlarının bu hareketinin sebebi ne olursa olsun, kesinlikle bu sporun dünya üzerindeki en ilginç sporlardan biri olduğunu gösteriyor. Öyle bir spor ki sadece taşlarının üretimi ve fiziği üzerine akademik yazılar yazılıyor. Ayrıca, bence Körling taşlarının hikayesi bize bir mesaj verir. Bize sorgulamayı öğretir. Eğer birine “Neden?” diye sorduğumuzda cevap “Çünkü öyle” ise; karşımızdaki politikacılar, yöneticiler ve uzmanlar onlara sorulan soruları “Çünkü ben böyle dedim” diye cevaplıyorsa, bize bu cevaplarla yetinmemeyi öğretir Körling taşları.
