Eve yeni gelecek, ailenin minik üyesinin odasını tasarlamak aileler için heyecan verici ve keyifli bir süreçtir. Günümüzde bu konuyla ilgili sonsuz seçenek ve fikir var. Hızlı büyüyen bebeklerimizin odasını tasarlarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini, seçtiğimiz mobilyaları ileriye dönük nasıl kullanacağımızı ve alınacak güvenlik önlemleri gibi konuları Yüksek Mimar Pelin Başar Karzan ile konuştuk.
Bebek odası nasıl konumlanmalı?
İlk aylardan sonra kullanılacak bebek odası, ebeveyn odasına yakın bir oda olmalı. Doğumdan sonra bebeğin belirli bir süre anneyle aynı odada yatması görüşü bugün neredeyse tüm uzmanlar tarafından tavsiye ediliyor.
Bebekler doğumdan bir yaşına gelene kadar günde neredeyse 10-14 saatlerini uyuyarak geçirir. Hem bebeğin hem de annenin oldukça fazla zaman geçireceği bu mekânın ısı konforu sağlanmış, yeterli ışık ve havandırma olanaklarına sahip olması önemli. Ayrıca bebeğin uyku süresince sessizliğe ihtiyacı olacağından tercihen evin sessiz bir odası bebek olarak seçilmeli.
Mobilya seçiminde nelere dikkat etmeliyiz?
Bebek odası tasarlarken gereksiz fazla mobilya almaktan kaçınmalı, öncelikli olarak ihtiyacımız olan temel ürünlerin üzerinden gitmeliyiz. Minimalist tasarım diliyle oluşturulmuş bir bebek odası hem sizin hem de bebeğiniz için daha rahat bir hareket alanı sağlayacaktır.
Bebek odası için mobilya ve aksesuar seçerken bir renk paleti oluşturmak istediğimiz tarzı ve konsepti yakalamada yardımcı olur. Seçilecek renk paleti alışılmış pembe/mavi tonlarının dışında da olabilir. Bej, mint yeşili, somon gibi soft renklere de yönelebiliriz. Önemli olan gözü yormayacak, dingin ve huzurlu bir oda yaratabilmektir. Oda içindeki renk dengesi iyi ayarlanmalıdır. Nötr tonlardaki mobilyalar farklı renk gruplarından tekstil ürünleriyle desteklenebilir. Bebeğinizin ilgisini çekecek bir duvar yapıştırması/duvar kâğıdı ile odanızı canlandırabilirsiniz.
Çocuklar diş çıkarma dönemlerinde mobilyaları bile dişleme eğiliminde olabilir. Bu nedenle mobilyada kullanılacak malzemeler ve mobilya cilaları toksik madde içermemeli. Selülozik boyalar yerine su bazlı boyalar tercih edilmeli.
Temel olarak ihtiyacınız, bir bebek karyolası, alt değiştirme ünitesi (altı çekmeceli veya dolaplı), dolap ve rahat edebileceğiniz bir koltuktan ibarettir. Tabi ki odanızın büyüklüğüne göre daha farklı eşyalar eklenebilir.
Mobilya seçiminde uzun vadeli düşünmek gerekir, sadece birkaç ay kullanacağınız bir ürün satın almak veya odanızı sadece bebeklik dönemine göre dizayn etmek birkaç yıl sonra sizi yeni çözümler düşünmek zorunda bırakabilir. Bebeğiniz büyüdükçe ihtiyaçları da değişecektir. Bu nedenle büyüyen bebeğinize göre şekil değiştirebilen/dönüşebilen ürünler her zaman daha kullanışlı olacaktır. Büyüyen bir karyola, çalışma masasına dönüşebilen bir şifonyer gibi.
Bebek karyolası klasik ahşap parmaklıklı/fileli bir model olabileceği gibi çocuğun kendi başına kolayca girip çıkabileceği, içerisinde oyunda oynayabileceği yere yakın ‘Montessori yatak’ olarak adlandırılan yataklardan da olabilir. Bu konuda tercihler önemli: İlk bebeklik döneminde yere çok yakın konumlanmış bir yatak sizi bebeği uyutup yatağa koyarken veya yataktan kucağınıza alırken zorlayabilir. Diğer taraftan 2-3 yaşına gelmiş bir çocuk uyandığı zaman yataktan kendisi çıkmak isteyecektir.
Bebek karyolası değişen ihtiyaçlarınıza cevap verebilmeli, bebeğin nispeten daha az hareket ettiği ilk altı ayda karyolanın yükseklik ayarının olması, yan korkuluk/ file panellerin inip kalkabilmesi bebeği yatırıp kaldırırken yardımcı olacaktır. Büyüyen ve hareketlenen bebekle birlikte gerek karyola içindeki yatağın konumu gerekse parmaklıklarının yükseklikleri yeniden ayarlanabilmeli. Doğru ürün tüm bu durumlara cevap verebilecek nitelikte olmalı; bu da mobilya seçimi yaparken düşünülmesi gereken bir konu.
Karyolanın daha sonrasında yetişkin yatağına dönüşebilmesi de ileriki yıllar için avantaj sağlayacaktır.
Bebek odası içinde bir koltuğa ihtiyaç duyacaksınız; bu koltuk ilk aylarda emzirme/besleme uyutma gibi işlevler için sıklıkla kullanılacak. Bu sebeple rahat edebileceğiniz, kolçakları olan, uzun süre geçirebileceğiniz bir koltuğu ve hatta bir ayak uzatma pufunu da odaya dâhil etmekte fayda var.
Bebeklerin bağışıklıklarının düşük olması ya da alerji nedeniyle bebek odasında halı kullanmak çok doğru olmayabilir. Yine de halı kullanılacaksa yıkanabilen/ silinebilen, antibakteriyel bir halı tercih edilebilir. Duvar boyası su bazlı, kokusuz ve silinebilir olmalıdır.
Bebek/çocuk odalarını nasıl aydınlatmalıyız?
Bebek odası evin içinde çok ışık alan bir konumdaysa, perde seçiminde bize gerekli kontrolü sağlayabilecek bir ürüne yönelmeliyiz. ‘Blackout/karartma’ fon perde veya stor perde bu konuda iyi bir alternatif olabilir. Yine perde seçiminde kullanacağımız tekstil ürünün toz tutmaması, kolay temizlenebilir/yıkanabilir olması sağlık açısından dikkat edilmesi gereken bir konudur.
Kullanacağımız aydınlatma armatürleri de ışık kontrolü açısından çok önemlidir. Bebek odalarında çok parlak ışıklar bebeği rahatsız edeceği için ışık kaynağını gizleyen armatürler tercih edilmeli.
Gece emzirmelerinde/beslemelerinde düşük ışık seviyesi hem bebeğin hem de annenin süreç içerisinde daha sakin ve rahat olmasını sağlayacaktır. Ayrıca bebeğin gece ve gündüz arasındaki farkı öğrenebilmesi açısından da önemlidir. Dim edilebilir aydınlatma armatürleri bu konuda yardımcı olacaktır. Yine uyku esnasında odaya loş ışık verecek gece lambaları da kullanabiliriz.
Güvenlik açısından genel olarak nasıl önlemler alınabilir?
Bebek odasında kullanacağımız mobilyaların güvenli olması son derece önemli bir konu. Odada, hatta ev içinde bir dizi güvenlik önlemleri almalıyız. Bu önlemleri kısaca sıralarsak;
Bebek büyüdükçe odası nasıl değişmeli?
Sadece basit tekstil/dekorasyon değişikleri yaparak, mevcut mobilyalarımızla bile odamızın tarzını değiştirebiliriz. Örneğin yeni bir perde, duvar kâğıdı, duvar stickeri, aydınlatma armatürü değişimi gibi...
Okul ile çocuğun çalışabileceği/aktivite yapabileceği bir çalışma masası ve kitaplık odaya dâhil olacaktır. Planlamamızı yaparken bu durum da dikkate alınmalı.
Artık günümüzde çocukların çok fazla oyuncakları var. Haliyle oyuncakların toplanabileceği depolama alanlarına ihtiyacımız var. Mobilya seçiminde bu duruma yönelik ürün seçmek sonrasında işimizi kolaylaştıracaktır. Karyola altı çekmeceler, kapaklı çekmeceli kitaplık üniteleri gibi.
Genç odası nasıl olmalı?
Şüphesiz ki çocuk/genç odası dizayn edilirken aile içinde özellikle çocukla iletişimde olup karşılıklı fikir alışverişi ve uzlaşmayla sonuca varılmalıdır.
Çocuk/genç odası tasarlanırken yine sade ve minimalist bir bakış açısıyla konuyu ele almak faydalı olacaktır. Sadece moda olduğu için ve çocuğun bir-iki sene içinde sıkılacağı bir mobilyaya yönelmemeliyiz. Uzun süreli ihtiyaçlarımızı karşılayacak ürünlere/tasarımlara yönelmek daha akılcı bir çözüm olur.
Fazla ışık almayan bir oda için mobilya seçerken koyu renkler yerine açık renklere yönelmeliyiz. Komplike, çok yer işgal eden mobilyalardansa yerine göre tasarlanmış oda içinde ölü alan bırakmayacak mekânı optimum seviyede kullanıma imkân verecek tasarımlar, günün sonunda işlevsellik ve kolaylık sağlayacaktır.
Genç odası uyku-çalışma-dinlenme fonksiyonlarının iç içe geçtiği bir kurgudur. Çocuk/genç odasında çalışma fonksiyonu odanın temel noktasını oluşturacaktır. Uzun eğitim hayatı boyunca kullanacağı oda dizayn edilirken rahat çalışabileceği boyutta ve konumda bir çalışma masası ve yine çalışma fonksiyonun destekleyecek kitaplık alanları olmalı.
Çalışmak, uyumak kadar dinlenme, eğlenme hoşça vakit geçirme de gündelik hayatımızın olmazsa olmazı. Çocuk/genç odası aynı zamanda cocuğun evin içinde bireyselliğini yaşayacağı kendine ait bir alan özelliğinde. Bu kişisel alanda aynı zamanda çalışacak, uyuyacak, dinlenecek ve eğlenecektir. Dinlenme/eğlenme ihtiyacı da oda planlaması yapılırken mutlaka göz önüne alınmalıdır.
Oda çözümüne eklenecek bir koltuk/kanepe, hobi için yaratılacak özelleşmiş bir alan veya bir multimedya köşesi de bu kurguyu zenginleştirerek, yalnız veya arkadaşları ile keyifli zaman geçirmeye uygun bir mekân yaratacaktır. Yine mobilya çözümü içinde yer alabilecek açılır/ kapanır veya yatak altı çekmece şeklindeki arkadaş yatakları da bu bağlamda düşünülebilir.
Odanın aydınlatması da bu fonksiyonlara göre özelleşebilmelidir. Çalışırken ihtiyaç duyacağı ışık seviyesi ile dinlenirken ihtiyaç duyacağı ışık seviyesi farklıdır. Dim edilebilir aydınlatma armatürleri, çalışma masası aydınlatması veya birkaç farklı ışık kaynağı kullanılarak aydınlık/loş ortam kolaylıkla sağlanabilir.
Çocuk/genç odası mobilyaları çizilmeye ve kullanıma bağlı yıpranmaya dayanıklı malzemelerden üretilmiş olmalı. Aynı şekilde halı ve perde gibi tekstil ürünleri de kolay temizlenme/yıkanma özelliğine sahip olmalı.
Pelin Başar Karzan
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümünü dereceyle tamamladı. 2002’den itibaren inşaat sektöründe farklı ölçeklerde proje ve uygulamalarda görev aldı. Konut yerleşmelerinin oluşturduğu yeni kamusal alanlar konulu tezi ile yüksek mimar unvanı alarak 2007 itibariyle çalışmalarını kurucu ortak olarak APEX YAPI MİMARLIK bünyesinde devam etmekte.
