II. Dünya Savaşı´ndan sonra kurulan Nürnberg mahkemelerinde görev alan savcıların hayattaki son ismi Ben Ferencz 103 yaşında ABD´de hayatını kaybetti. Ferencz, 22 Nazi subayının ceza almasını sağlamıştı.
Nürnberg Mahkemeleri'nde Nazilere karşı savaş suçları davalarında yer almış son yaşayan savcı Benjamin Ferencz, Nazilerin zulmünü belgeleyen ilk tanıklardan biriydi. 1947 yılında 22 Nazi komutanın mahkumiyetine yol açan, savaş suçları araştırmacısı Ferencz, 103 yaşında hayatını kaybetti.
ABD’de yaşayan Ferencz, geçtiğimiz hafta Florida'nın Boynton Beach kentinde vefat etti. Ferencz’in vefatı, Nürnberg mahkemeleri hakkında bir blog yazan St. John's Üniversitesi hukuk profesörü John Barrett tarafından da doğrulandı. ABD Holokost Anma Müzesi de vefatı doğruladı ve "Bugün, soykırım ve ilgili suçların kurbanları için adalet arayışında bir lider kaybettik" şeklinde bir paylaşım yaptı.
1920'de Transilvanya'da doğan Ferencz, antisemitizmden kaçmak için bir çocukken ebeveynleriyle birlikte New York'a göç etti. Harvard Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra, Ferencz II. Dünya Savaşı sırasında Normandiya çıkarmasına katılmak için ABD Ordusu'na katıldı. Hukuk bilgisi sayesinde, Yargı Danışmanı Ofisinin yeni açılan Savaş Suçları Bölümünde, Nazi suçlarına karşı ABD’nin soruşturmacısı oldu.
ABD istihbarat raporları, Nazi kamplarında açlık çeken insanların hikayelerini dinleyince, Ferencz, Ohrdruf Çalışma Kampını ve daha sonra Buchenwald Kampını ziyaret ederek konuyu araştırdı. Bu kamplarda ve daha sonra ziyaret ettiği diğer kamplarda, Ferencz, "odun yığınları gibi yığılmış" cesetler ve "sadece acınacak gözleriyle yardım isteyen, dizanteri, tifo, verem, zatürre ve diğer hastalıklarla mücadele eden çaresiz iskeletler" buldu. Yazdığı bir kitapta "Buchenwald, tarifsiz korkunçlukların bir mezbahasıydı. Nazilerin imha merkezlerinin savaş suçları soruşturucusu olarak yaşadığım deneyimlerin etkisi inkar edilemez” gibi ifadeler kullandı.
Savaşın sonuna doğru, Ferencz bir noktada Adolf Hitler'in Bavyera Alpleri'ndeki dağ evine suç delilleri aramak için gönderildi, ancak pek bir şey bulamadı. Savaştan sonra, New York'a dönerek avukatlık yapmaya başladı. Savaş suçları soruşturmacısı olarak yaşadığı deneyimler nedeniyle, Nazi savaş suçlularını yargılamak için Robert Jackson liderliğinde başlatılan Nürnberg davalarına yardım etmesi için işe alındı.
27 yaşında ve daha önce bir yargılama deneyimi olmadan, Ferencz, 22 eski komutanın Doğu Avrupa'da 1 milyondan fazla Yahudi, Roman ve diğer 3. Reich hedeflerinin öldürülmesiyle suçlandığı - bir davada başsavcı oldu. Ferencz davasını savunmak için tanıklara güvenmek yerine, çoğunlukla resmi Alman belgelerine başvurdu. Tüm sanıklar suçlu bulundu. Ferencz ölüm cezası istememesine rağmen ondan daha fazla kişi asılarak idam edildi. Bu dava sonucunda "Uzun hukuki karar okunduğunda, Nisan 1948'in başlarında, kendimi haklı hissettim. İnsanlığı hukukun egemenliğiyle korumak için yaptığımız çağrılar kabul edildi" diye sözleri kayıtlara geçti.
Savaş suçları davaları sona ererken, Ferencz, Holokost'tan kurtulanların Naziler tarafından ellerinden alınan mülkleri, evleri, işleri, sanat eserleri, Tora ruloları ve diğer Yahudi dini eşyalarını geri kazanmalarına yardımcı olmak için bir dizi Yahudi yardım kuruluşu için çalışmaya başladı. Ayrıca daha sonra Nazi kurbanlarına tazminat sağlayacak müzakerelerde de yardımda bulundu.
Daha sonraki yıllarda Ferencz, herhangi bir hükümet liderini savaş suçlarından yargılayabilecek uluslararası bir mahkeme kurulmasını savundu. Bu hayalleri 2002'de Lahey'de Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasıyla gerçekleşti ancak ABD gibi ülkelerin katılmaması nedeniyle etkinliği sınırlı kaldı.
