İftira ve İnkar ile Mücadele Birliği (Anti Defamation League-ADL) tarafından yapılan bir anket, Polonya ve Macaristan´da her üç kişiden birinin bir dizi antisemit klişeye inandığını gösterdi.
Zafir Reytan
ADL, 10 Avrupa ülkesinde antisemit tutumları ölçmek için katılımcılara Yahudiler hakkında ‘Yahudilerin iş dünyasında çok fazla güce sahip olduğu’ ile ‘dünya savaşlarının çoğundan Yahudilerin sorumlu olduğu’ arasında değişen 11 klişeye inanıp inanmadıklarını sordu.
Anket, Kasım 2022 ile Ocak 2023 arasında on ülkede 6.500'den fazla kişi tarafından cevaplandı. Anketin yapıldığı on ülke: Almanya, Fransa, Birleşik Krallık, İspanya, Belçika, Hollanda, Polonya, Macaristan, Ukrayna ve Rusya olarak belirlendi. Hata payı Ukrayna ve Rusya için yüzde 3,1, geri kalan ülkeler için ise yüzde 4,4 oldu.
ADL'nin metodolojisine göre, “11 söylemden en az altısının 'muhtemelen doğru' olduğunu söyleyen anket katılımcıları, Yahudi aleyhtarı tavırlar barındırıyor” olarak kabul ediliyor. Macaristan yüzde 37, Polonya ise yüzde 35 ile eşik seviyesini aştı. Ukrayna'da yanıt verenlerin yüzde 29'u bu eşiğini karşılarken; Rusya ve İspanya'da bu oran yüzde 26 oldu. Yüzde 8 ile en düşük orana sahip ülke Hollanda oldu.
Her ne kadar Polonya ve Ukrayna'da ankete katılan kişilerin büyük oranı antisemit klişelere inandıklarını belirtseler de, bunların her birinin yüzdesi önceki anketlere göre keskin bir düşüş gösterdi. Anketin bu ülkelerde en son yapıldığı 2019 yılında, ankete katılan Polonyalıların yüzde 48'i ve Ukraynalıların ise yüzde 46'sı ADL'nin antisemit tutum eşiğini karşıladı.
Özellikle İsrail hakkındaki klişeler yaygındı. Polonya, İspanya, Belçika ve Almanya'da ankete katılanların yüzde 40'tan fazlası “Yahudiler İsrail'e bu ülkeden daha sadık” dedi. Ankete katılan tüm ülkelerde yanıt verenlerin yüzde 30'dan fazlası bu inancını dile getirdi. Ukrayna ve Macaristan'da, yanıt verenlerin yarısından fazlası “Yahudilerin iş dünyasında çok fazla gücü var” dedi. Anket ayrıca anket yapılan ülkelerde antisemitizm oranlarının ‘siyasi sağda siyasi soldan daha yüksek olma eğiliminde olduğunu’ ortaya çıkardı.
Ancak anket sonuçları, Holokost inkârının ülkeler arasında daha az yaygın olduğunu ortaya çıkardı. Anket yapılan tüm ülkelerde, yanıt verenlerin ya sıfırı ya da yüzde 1'i “Soykırım bir efsanedir ve yaşanmadı” dedi. Hâlâ küçük bir azınlık olmasına rağmen, ülkelerde daha yüksek bir yüzde, ‘Soykırım yaşandı, ancak burada ölen Yahudilerin sayısı fazlasıyla abartıldı’ dedi. Bu sayının Holokost'un gerçekleştiği ülkeler olan Ukrayna, Macaristan ve Rusya'da en yüksek olduğu görüldü.
Rusya'da ankete katılanların yüzde 27'si “II. Dünya Savaşı ile ilgili Avrupa'da Holokost'u duymadıklarını” söyledi.
