Washington'da yeni bir Yahudi müzesi

Washington DC'de yeni açılacak Yahudi müzesinde tarihe iz bırakmış Yahudi kadınlar da yer alıyor.

Kadın şahsiyetlerden en önemlisi Ruth Bader Ginsburg. Ginsburg, hayatının sonraki dönemlerinde hayran kitlesi tarafından ‘Kötü Şöhretli RBG’ adı takılan, Amerikan Yüksek Mahkemesi Yargıcı olarak görev yapmış olan ilk Yahudi kadın. 'Capital Jewish Museum (Başkent Yahudi Müzesi)' bu hafta açıldığında, müzenin merkezinde Ginsburg olacak ve hayatı hakkındaki bir gezici serginin son durağı burası olacak.

Müzede yer alacak diğer Yahudi kadın ise müzenin gerçek anlamda ‘kötü şöhretli’ olarak nitelediği 19. yüzyıl figürü Eugenia Levy Phillips.

Sergilenen belgelerden birinde, “Washington DC’nin en kötü şöhretli Konfederasyon [Güney] sempatizanlarından biri olan Eugenia Levy Phillips, (1891-1902) 1853 yılında kongre üyesi eşi Alabamalı Philip Phillips (1807-1884) ile birlikte şehre geldi. Bir casus olan Eugenia, Birlik [Kuzey] askeri plan ve haritalarını Konfederasyon Başkanı Jefferson Davis'e verdi" ifadeleri bulunmakta.

Levy Phillips hakkında müzedeki diğer bir açıklama ise daha direkt; fotoğrafının altında ‘Konfederasyon adına casusluk yaptı’ yazıyor.

Rahmetli yargıç ve casus, önümüzdeki cuma günü, bir asırdan fazla bir süre öncesinde Yahudi yaşamının yerel merkezi olan kuzeybatı Washington'ın Judiciary Square (Yargı Meydanı) mahallesinde açılacak Capital Museum'u varlıklarıyla şereflendiren tarih boyunca yaşamış önemli bir grup Yahudi'nin sadece ikisi. Müze yöneticilerinin ifadesine göre müzenin en önemli amacı hem şehrin ileri gelenleri hem de sıradan sakinleri olmak üzere, tüm açıklığıyla ülkenin başkenti ve çevresindeki Yahudi tarihini sergilemek.

Müzenin geçici yönetici müdürü Ivy Barsky medya için düzenlenen tur sırasında, "Yahudiler Talmud insanlarıdır, tartışmayı severiz, hikâyeye farklı yanlarından bakmayı severiz" dedi. Müzenin Küratörü Sarah Leavitt sergiye Yahudilik ideolojisi ‘makhloket l'shem shamayim’ yani ‘cennet uğruna (kutsal amaçlar için) bir tartışma’ fikrini de dâhil etti.

Leavitt, “Bu müzede hikâyeyi Yahudi yöntemiyle anlatıyoruz. Yani sadece anlaşamayabilecek olmamız değil, aslında anlaşmazlık önemlidir ve bu anlaşmazlıkları korumak önemlidir” açıklamalarında bulundu.

Daha önce Philadelphia'daki Ulusal Amerikan Yahudi Tarihi Müzesi'nin CEO'su olan Barsky, yeni müzenin, Washington Yahudilerinin yerel hayatını sergileyerek bir boşluğu doldurduğunu ifade etti. Ülkenin uzunca bir süredir varlığını sürdüren diğer Yahudi toplumlarının tersine, Washington'ın Yahudileri çekmesinin sebebi bir liman şehri olması değil devletin merkezi olması idi. Bölgede yaşayan geniş toplum gibi bölgedeki Yahudiler de şehre gelip gitmeye eğilimliydiler.

Barsky, "Sonunda DC'ye gelen insanlarda, hikâyelerimizin çoğu başka yerlerde başlar. Bu benzersiz bir topluluk, özellikle de yerel iş konusu federe devlet olduğu için" ifadelerini kullandı.

Yahudiler 1790'da kurulduğundan beri Washington'da yaşıyor. 2017'de yapılan bir araştırmaya göre bölgede şimdi 300 bin civarında Yahudi yaşıyor. Müze, Yahudi toplumunun başkentten Maryland ve Virginia banliyölerine doğru genişlemesini bazen Yahudilerin ‘beyaz kaçış’a katılmaları yani beyaz vatandaşların ırk bazında yeni karışmış mahalleleri terk etmeleriyle, bazen de Yahudilerin bazı bölgelere girmelerini yasaklayan kısıtlamalarla anlatmakta.

Bu konuda daha önemli tarihi olaylar da rol oynamıştı. Örneğin 1930 ve 1940'larda Başkan Franklin Delano Roosevelt'in Yeni Yapılaşma (New Deal) döneminde hükümetin genişlemesiyle ve II. Dünya Savaşı sebebiyle şehirdeki Yahudi nüfusu artmıştı.