Yeşil sahaların uzun süredir geleneği derbi heyecanı bu sene Galatasaray ve Fenerbahçe takımlarının futbol ekonomisine sıçradı.
Dursun Özbek yönetiminin Erden Timur’un devrim yaratacak yaklaşımlarıyla yeşil sahalara getirdiği devinim Süper Lige de hareket getirdi. Geçen sene Mauro Emanuel Icardi Riveo, Juan Mata, Driers Mertens, Sergio Oliviera ve Nicolo Zaniolo gibi sükse yaratacak oyuncular getirmesi Türk Futboluna olumlu yansıdı. Bu sene yürütülen transfer çalışmaları sonucu Ali Koç ve Ahmet Nur Çebi taraftarlarının vasata karşı tepkisiyle daha iyi oyunculara yöneldiler.
Trendyol Süper Lig, Türk futbol tarihinde ilk olarak başüstü takımların kadro değeri olarak başaltı Avrupa ülkelerinin liderlerini geçtiği bir dönem yaşıyor.
Burada gördüğümüz devrim iki aşamaya ayrılıyor; yeşil saha ve yeşil banknotlar. Bu devrimi sürekli kılmak ve gelişimi sürdürmek finansal istikrarla mümkün. Galatasaray’ın gelir projeksiyonunu Fenerbahçe ile karşılaştırdığımızda Türk futbolunun lokomotifi kulüplerde müthiş bir hamle yarışı başladığını görebiliyoruz. (Kaynak referanslarına www.salom.com.tr üstünden erişebilirsiniz).
2023–2024 Gelir Projeksiyonu
Yayın gelirleri BeinSport, GS için 194M iken FB için 173M₺ (bu sene geçen seneyi kabaca %15 geçecektir,) olarak gerçekleşti.
Stadyum gelirleri GS şampiyonluk ve Şampiyonlar Ligi heyecanı sayesinde 400M₺’lik loca, vip, kombine geliri elde ederken (40B kombine), FB geçen seneye göre kombine sayısını 25B’de tuttu bu sebeple tahmini olarak 225M₺ seviyelerinde bir gelir elde etti.
Maç günü gelirleri stadyum işletmeleri, mağazacılık ve bilet satışından oluşuyır. 19 lig, en az 6 Avrupa içsaha, Ziraat Türkiye Kupası maçları ile ortalama 30 içsaha maçı olacaktır. GS’nin 900M₺ FB’nin ise 750M₺ gelir elde etmesi bekleniyor. (GS senelik 48 bin seyirciye oynarken FB 38 bin oynamış.)
(Maç günü mağazacılık gelirleri toplam gelirin %30’u olarak değerlendirmeye alındı. Mağazacılık yekununde bu toplamlar tabloda düşülecektir.)
Forma anlaşmaları GS Nike anlaşmasını devam ettirirken (5M€, 150M₺) forma başına %35 gelir elde ediyor. FB Puma ile anlaşmasını iki sezon uzattı. Ön ödeme bilgisine erişemediysemde forma başına %68 gelir paylaşımı mevcut. Fenerium gelirleri bu seviyedeki satışlarda her 100 bin formada neredeyse 100M₺ gelir elde ediyor. (Geçen sene toplam forma satış 375 bin).
Sponsorluk gelirleri GS, Rams, Sixt, Socar, Medicana, GKN Kargo ve Arma Grup (Rams ile bu ikisi transfer imaj hakkında çok etkin destek vermekte) ile 25M$’lık bir geliri kasasına koydu. Erden Timur’un açıklamalarına göre bu sezon 50M$ net beklenti var (27TL/$ 1,35 Milyar₺). FB ise Ülker (stad&forma 9M$), Otokoç, Tüpraş sponsorluklarından 519,25M₺ gelir elde ediyor. Aygaz, Pasha, Gedik Yatırım, Sanfi Grup üzerinden gelen net rakam KAP’ta belirtilmemiş. Amatörde de Doğuş Grubunun desteği mevcut.
Sermaye arttırımı GS eski Başkanı Ünal Aysal ile gündemimize giren bu hamleler, nakit açıdan olumlu katkı sağlıyor. FB geçtiğimiz sezon 125M₺’lik artış yaparak bu nakit girişini değerlendirmiş, sermaye tavanını 250M₺’ye çıkarmış durumda. GS ise bu sene 540M₺ arttırarak 1,08 Milyar₺ tutarına erişmiş. Sermaye tavanı 2,7 Milyar₺ olarak hâlâ hamle imkanı sağlıyor.
UEFA gelirleri Süper Lig’de mücadele eden kulüplerimiz için en değerli kaynaklardan biri UEFA. Konfederasyon Ligi katılım 2,94M€, üç galibiyet bir beraberlikle FB Son 16’ya kalırsa performans geliri 2,91M€ oluyor. Market Pool ise 1,5M€ civarında olarak toplam 7,35M€ getiri sağlıyor. GS için ise epey iştah açıcı, Dinamo Zagreb’in elenmesi ile Coefficient (Katkı hissesi) 9,1M€, katılım 15,4M€, Market Pool 5M€ ve üç galibiyet bir beraberlik alarak Son 16 performansı 19M€ getiri sağlıyor. Performans harici 29,5M€ + 19M€ performansla toplam 48,5M€ getiriye ulaşıyor.
Mağazacılık Gelirleri
Yönetim Kurulu üyesi Levent Yaz, GS Store genel cirosunun bu sene 1 Milyar₺’yi geçtiğini ve 340M₺ kâr elde edildiğini açıklamıştı. En sonda ciro üzerinden kâr için %34 çarpanı
kullanılacaktır. Aynı açıklamada 2-2,4Milyar ₺ cinsi ciro beklentisini ifade etmişti.
Maç günü gelirlerinin %30’u 300M₺’yi düşersek beklenti 2 Milyar₺ seviyesindeki, Icardi’nin Rock Yıldızına denk bir konuma ulaşması, çocukların sevgisi, genel Icardimania, yeni kurulan kadro, taraftar ve kulüpte oluşan sinerjiyle bu rakamlar oldukça ulaşılabilir.
FB’de ise solgun geçen dokuz sene ve şampiyonluk hasretinin verdiği bir durağanlık var. Bu sene yapılan transferlerle taraftar sinerjisi hareketlenirse 1,5 Milyar₺’lik bir ciro geliri oluşabilir (2022’de gerçekleşen 460M₺). Buradan maç gününde elde edilen (250M₺) mağazacılık gelirini düşersek dahi 1,25 Milyar₺ gibi bonkör bir hedef mevcut.
Enflasyonist etki ve kulüp sinerjileriyle bu rakamlar %10-15 düşük gerçekleşse dahi ulaşılabilir seviyeler. Ziraat Türkiye Kupası, yayın gelirinde cüzi artış ve diğer ara projelerden doğacak gelirler hariç oluşacak rakamlar kaba taslak bu seviyelerde. Kârlılık hesaplandığında GS 680M₺ ve FB 425M₺ net gelir elde etmesi öngörülüyor (Kurumlar vergisi dahil edilmemiş ise AŞ için %25 gelir vergisi düşülecek).
Transfer Dönemi
FB KAP’a bildirilen rakamlarla bu sezon 51,65M€’luk satış yapmış. Başarılı bir Şampiyonlar Ligi sezonu geliri yaratmış. Kadronun yenilenmesine ise 50,15M€ harcamış. İmza parası hariç 1,5M€ artıda. GS ise 13,75M€ gelir elde ederken 19,5M€ transfer harcaması yapmış. 5,75M€’luk ekside. Transferlerde ödenen bonservislerin futbolcuların sözleşme sürelerine göre bölünüp yıllık bütçelere gider olarak işliyor.
Toplam Gelirler
GS bu konuda Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek 4,214 Milyar₺ seviyesine erişiyor. Toplam borcu 7,5 Milyar₺ ifade edilen bir kulüp için muazzam rakamlar. Maaş ve vergi, yönetim giderleri vs sonrası bile ciddi bir tutar kâr kalıyor.
FB ise bir atılım gerçekleştirerek 2,093 Milyar₺ seviyelerini görecek, toplam borçları Başkan Vekili Erol Bilecik’in ifadesine göre 10 Milyar₺. Ayrıca FB’nin temlikleri bu sezon 300M₺ gelirin gerçekleşmesiyle sona eriyor. Aygaz, Pasha, Gedik Yatırım AŞ, Sanfi Grup sponsorluklarıyla gelen ek katkı rakamı belirtilmemiş.
UEFA gelirlerinde ise ödeme takvimindeki günlük kur etkili olacak. GS 48,5M€ karşılığını FB 7,35M€ karşılığını kasasına koyacak (30TL/€ olan kurun 40TL/€ olması çok olası).
Bankalar Birliği Anlaşması kulüpleri harçlıkla terbiye eden ebeveyn disiplinini andırsa da yılların transfer çalımı ve oburlukları neticesinde geleceğin tükenmesinin doğal sonucudur. 2023 FB ödeme tutarı 576M₺ ve GS ödeme tutarı 400M₺.
Futbol branşı gelirlerini arttırmaya devam etse dahi FB’nin borçlarını kontrol altına alma sürecinin GS’den uzun olacağı öngörülüyor. 2024’te ödenecek faiz için GS’nin yükü değişken faiz sebebiyle 150M₺ artıyor.
Toplam Giderler ve Yükümlülükler
Bu gelirlerin yanında tabi ki de giderler de var. GS’de Futbol AŞ giderleri 41,25M€ iken
FB’de bu rakam 38M€ (m.aiscore.com/tr/salary yaklaşık olarak). GS için %35 vergiyi eklediğimizde 55,68M€’luk bir yükümlülük ortaya çıkıyor. FB için vergi eklendiğinde 51,3M€’luk bir yükümlülük mevcut. Amatör sporlarda kadro yapılanmaları GS’ye göre daha maliyetli.
Futbol branşında ödenen %35’lik gelir vergisi tutarı amatör branşlara aktarılabildiğinden aslında yukarıdaki tutarlar neredeyse futbol ve diğer branşların bütçesini gösteriyor. Tek iyi nokta maaşlarda kurun sezon açılışından hesaplanması. 2023 faiz gideri bankalar birliği anlaşmasında yer alıyor. 2024 için faiz artışı sonrası GS için mevcut faiz ödemelerine 150M₺ ek yük gelirken FB’de faiz değişkenliği GS kadar yüksek değil.
İdari ve genel personelle diğer giderler bu bütçelerin yanında bir yük olmaktan uzaklaşıyor (Her iki takıma 150M₺ bu kalem için eklenmiştir).
Transferleri ekleyerek toparladığımızda GS 2,2 Milyar₺ civarlarında, FB ise 2,265 Milyar₺ yıllık genel gideri bulunuyor (-300M₺ temlik, son ödeme hariç).
İmza ücretleri ve bonservis tutarları sözleşme yılına bölünerek yıllık giderlere eklenir. Bunlar eklendiğinde GS giderinin iki katını aşacak gelir beklentisindeyken, FB’nin gelir-gider dengesine yakın olduğunu görebiliyoruz.
Burada aslında GS’nin niye biraz daha spotlar altında olduğu ve dikkatleri çektiğini görebiliyoruz. Borcunu döndürme ve kontrollü olarak eritme imkanı GS için hiç bu kadar yakın olmamıştı.
Erden Timur’un sadece Icardi hamlesiyle uygulamaya konulan vizyon aslında bu ekonomik büyüklüğe ulaşılmasını sağladı. Buradan doğan sinerji gerisini getirdi. Kalitenin kaliteyi çekmesi gerçekleşti. Yönetimin ortaya koyduğu ve futbol odaklı gelir yaratma vizyonu tüm takımlar için çok değerli.
FB için ise yeni dönemde GS vizyonunu değerlendirerek yeni projeler üretme düşüncesi öne çıkıyor. Geçmiş senelere göre taraftarlarını heyecanlandıracak bir kadro oluşturan FB için bankalarla işbirliğinin kısa ve orta dönemde sürmesi bekleniyor.
Ligimize kaliteli ayakların gelmesini sağlayan GS ve FB asırlık rekabetinin yeşil sahalardan finans piyasasına sıçraması ise ‘Money Ball’ şeklinde istatistik ve ekonomi üzerinden sporu yorumlayanlar için ayrı bir keyif yaratmakta.
Önümüzdeki dönemde tüm Avrupa’nın ilgiyle izleyeceği bir ekonomi derbisi bizleri bekliyor, kısa dönemde başaltı klasmana, orta ve uzun vadede de üst seviye takımların olduğu klasmana çıkılmaması için hiçbir neden yok. Gelecek heyecan verici...
