Meksika´da önümüzdeki sene yapılacak seçimlerde başkanlığa, ülkenin tarihinde hem ilk kadın hem de ilk Yahudi bir adayın gelmesi bekleniyor.
2024 yılında yapılacak seçimleri anketlere göre önde götüren iki adaydan Claudia Sheinbaum, daha önce de ülkenin başkenti Meksiko’nun belediye başkanlığı görevinde bulunmuştu. Öne çıkan bir diğer isim Xóchitl Gálvez, sağ muhalefeti temsil ediyor.
Anketlerde Sheinbaum’un önde çıkması, ülkede yaşanabilecek iki farklı ilke dikkat çekiyor. Sheinbaum seçildiği takdirde, ülke tarihindeki hem ilk kadın başkan hem de ilk Yahudi başkan olacak.
61 yaşındaki Sheinbaum’un sol Morena Partisinden gösterilen adaylığını, partinin başkanı ve aynı zamanda ülkenin devredecek olan görevdeki başkanı Andrés Manuel López Obrador açıkladı. Meksika’nın en popüler gazetelerinden El Pais’in yaptığı ankete göre, bu açıklamanın ardından hızla yandaş toplayan ve güçlü bir ivme kazanan Sheinbaum’un oy oranı, kendisini en yakın takip eden Gálvez’in yüzde 30’luk oy oranını geçerek, yüzde 47 olarak açıklandı.
Beklenildiği gibi seçimlerden zaferle çıktığı durumda Sheinbaum, İsrail harici dünya ülkelerinde, var olan en üst mertebede görev almak üzere seçilmiş veya atanmış, aralarında Janet Jagan (Guyana), Ricardo Maduro (Honduras), Pedro Pablo Kuczynski (Peru) ve Vladimir Zelensky (Ukrayna) gibi isimlerin de bulunduğu fakat pek de uzun olmayan bir listeye katılarak tarihe adını yazdıracak.
Meksikalı iki bilim profesörünün çocuğu olan Claudia’nın kendisi de son derece saygın bir bilim insanı olarak bu çevrede tanınıyor. Onu daha geniş çevrelere tanıtan ise, belediye başkanlığı yaptığı süre içerisinde takip ettiği liberal politika ile şehrin suç oranında sağladığı ciddi düşüş oldu.
Bağımsız Ulusal Meksiko Üniversitesinden fizik dalından mezun olduktan sonra, aynı üniversitede mühendislik fakültesinde öğretim görevlisi olarak profesörlük derecesi alan Sheinbaum, o dönem araştırmalarını Meksiko’daki binaların enerji tüketimleri ve şehrim ulaşım sistemi üzerine yoğunlaştırmıştı. Bir grup uzman bilim insanıyla birlikte Birleşmiş Milletler’in 2007 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen projesi Uluslararası İklim Değişimi Paneline katkıda bulunan Claudia, 2000 yılında dönemin Meksiko Valisi Obrador tarafından Çevre Koruma Bakanı olarak atandı. Claudia kısa bir süre sonra, 2010’lu yılların başlarında, yakın ilişki ve iş birliği içinde olduğu Obrador’un kurduğu sol görüşlü ve adını ülkenin koruyucu azizesi Guadalupe Bakiresi’nden alan Morena Partisine katıldı. 2015’te yapılan yerel seçimlerde Meksiko’nun en büyük ilçesi Tlalpan’a belediye başkanı, 2018 seçimlerinde ise tüm şehrin belediye başkanlığına seçildi. Sheinbaum, geçtiğimiz yaz başkanlık seçimleri için kampanyasını başlatabilmek amacıyla, belediye başkanlığından istifa etti.
Göreve gelirken oyların yüzde 60’ından fazlasını toplayarak, dünyada en yüksek oy oranıyla seçilen ve görev süresi dolmak üzere olan Obrador gibi Sheinbaum’un kampanyası da, Meksika’da en derinlere işlemiş yozlaşma ile mücadele, Meksika’nın enerji konusundaki egemenliğini geliştirme ve ülkenin en ihtiyaçlı bölgelerine nakit akışı sağlanması gibi konularda toplanıyor. İlerleyen günlerde ise Sheinbaum’un kampanyasının, Obrador’unkinden farklı olarak, daha çevreci bir yönde ilerlemesi bekleniyor. Meksika’daki petrol endüstrisini destekleyen Obrador’a karşın, Sheinbaum ülkenin geleceğinin yenilenebilir enerji ile ilgili bir noktaya doğru gitmesi gerektiğini savunuyor.
Belediye başkanlığı yaptığı dönemde Sheinbaum, şehri son derece zorlayan COVID-19 pandemisi ile mücadele etmişti. Virüs tehdidini küçümseyen Obrador’a rağmen Sheinbaum, herkesin test edilmesini ve maske takmasını erkenden öngören ve zorunlu hale getiren kişi olmuştu. Diğer yandan, şiddetin hakim olduğu bir ülkede Sheinbaum, yönettiği şehirdeki cinayet işleme sayısının yarıya inmesini sağlamıştı.
Kadının belediye başkanlığı döneminde de muhalefet ile tartışma yaratan bazı durumlar yaşanmıştı. Bunlardan biri, toplu taşımacılığın kapasitesini arttırmasına rağmen, Sheinbaum’un döneminde şehrin metro sisteminde, bir kısmı ölümlü, en az bir düzine kaza yaşanmasıydı. Belediye başkanını eleştirenler, taşımacılığın kapasitesini arttırırken, başkanı şehrin eskimiş ve zarar görmüş altyapısını yenilememekle suçlamışlardı.
Sheinbaum, Tlalpan’ın belediyesinin başında olduğu dönemde de altyapıyı yenilememeyi içeren suçlamalarla karşı karşıya kalmıştı. 2017’de şehirde gerçekleşen ve üç yüzden fazla kişinin hayatlarını kaybettikleri deprem sırasında, Sheinbaum’un bölgesine bağlı bir ilkokul çökmüş, altı yetişkin ve 19 çocuk hayatlarını kaybetmişti. Okulun üzerine, dengesini bozacak şekilde bir apartman inşa edilmesine izin veren belediye yetkilileri tepki toplamış, artan şikayetler üzerine Sheinbaum özür dilese bile, çöken binada hayatlarını kaybeden çocukların ailelerinden bazıları halen kendisini sorumlu tuttuklarını belirtmişti.
Sheinbaum’un söylemlerinden, Yahudi kimliğinin din değil daha çok politik odaklı olduğu görülüyor.
Büyükannelerinin Aşkenaz Yahudisi olan bir çifti 1920’li yıllarda Litvanya’dan, Sefarad Yahudisi olan diğer çifti ise 1940’lı yıllarda soykırımdan kaçmak için Bulgaristan’ın Sofya şehrinden Meksika’ya göç etmiş olan Sheinbaum, bayramları hep geniş ailesiyle kutladıklarını fakat çekirdek ailesinin kendisini laik bir ortamda büyüttüğünü söylüyor.
