2023'te yaşamını kaybeden 20 ünlü Yahudi

Dick Savitt

Savitt 1951’de Avustralya Açık ve Wimbledon turnuvalarını kazanan ilk Yahudi asıllı tenisçi oldu.  Yahudiliğinin, sporda mavi kana önem verenler tarafından aşağı görüldüğü bir dönemde Time dergisinin kapağında yer alan ilk Yahudi atletti. 6 Ocak’ta 95 yaşında gözlerini yumdu.

Burt Bacharach

Bacharach (solda) ve Hal David ‘Raindrops Keep Fallin on my Head’, Oscar Ödül Töreninde (1970)

Efsanevi şarkıcı ve söz yazarı, hit olan “Raindrops Keep Fallin’ On My Head” şarkısının yaratıcısı Bacharach, New Yorklu seküler Yahudi bir aileye mensuptu. Her ne kadar Yahudiliğinden bahsetmese de müzik dünyasında Yahudi ikon olarak kabul edilmişti. Amerika’nın popüler müzik sektöründe Yahudi dehası olarak nitelendirilen Bacharach, 9 Şubat’ta 94 yaşında yaşamını yitirdi.

Richard Belzer

Belzer’in kariyeri 50 yaşlarında iken Yahudi dedektif John Munch rolüyle zirveye oturdu. Belzer, ‘Law and Order’ gibi birçok popüler TV dizisinde rol aldı. Belzer 20 Şubat’ta 78 yaşında hayata veda etti.

Judy Heumann

‘Engelli Hakları Hareketi’nin annesi Heumann on yıllarca ayrımcılıkla savaştı. 4 Mart’ta 75 yaşında yaşamını yitiren Heumann, ailesinin Nazi Almanya’sından kaçış deneyimlerinden etkilendiğini ve dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için çabaladığını belirtmişti.

Chaim Topol

‘Damdaki Kemancı’daki Tevye rolüyle 20. yüzyıl Yahudi performanslarının ikon yüzü Topol yaşamını yitiren ünlüler listesinde en başta yer alıyor. İsrailli Topol, 1967’deki Altı Gün Savaşı’nda ülkesi için savaşmasının ardından söz konusu rolü ile ilk kez Londra’da sahneye çıktı ve oyunun en iyi performansını sergiledi. Topol, 9 Mart’ta 87 yaşında yaşamını yitirdi.

Margot Strom Stern

Margot Stern okullarda müfredat dışı olan Holokost tarihini ilk kez eğitime katmak için öncülük etti ve 50 eyalet, dünyadaki 100 ülkede bu eğitimin yoğun bir şekilde verilmesini sağladı. 1950’lerin Tennessee’sinde büyüyen Stern, 28 Mart’ta 81 yaşında yaşamını kaybetti.

Hedda Kleinfeld Schachter

Gelinlik endüstrisinde devrim yaratan ve tasarladığı giysileri Avrupalı tasarımcılarla birlikte yaşama geçiren Holokost Kurtulanı Hedda Kleinfeld Schachter, 29 Mart’ta 99 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Seymour Stein

Stein ve Madonna

Seymour Stein, The Talking Heads, Madonna, The Cure, Aphex Twin ve Ice-T’yi üne kavuşturan plak endüstrisinin önde gelen ismiydi. Sire Plakçılık’ın kurucusu Stein, kaleme aldığı anılarında kendi Brooklyn Yahudi köklerinden ve Lou Reed gibi Yahudilerin dostluğundan keyif aldığından sıkça bahsetti. Stein, 2 Nisan’da 80 yaşında öldü.

Mimi Sheraton

New York Times’ın ilk kadın yemek baş eleştirmeni olan Sheraton, aralarında ikonik Yahudi yemeklerinin klasik tarihi ‘The Bialy Eaters: The Story of a Bread and a Lost World’ olmak üzere onlarca kitap yazdı. Sheraton ayrıca Yahudi olarak yetiştirilişi, gözlemleri ve 20. yüzyılda Yahudi mutfağının evrimi hakkında da yazdı. Sheraton, 6 Nisan’da 97 yaşında hayata veda etti.

Jerry Springer

ABD’de geniş kitlelere hitap eden talk show’u ile meşhur olmadan önce Springer’ın önü açık bir politik kariyeri vardı. 1977’de Cincinnati’de belediye başkanlığı yapmıştı. Ailesinin büyük bir bölümünü Holokost’ta yitiren Springer’in sadece ebeveynleri Londra’ya kaçabilmişti. 1944’te Londra’da bir metro istasyonunda dünyaya gelen Springer, 27 Nisan’da 79 yaşında yaşamını yitirdi.

Sheldon Harnick

Topol ‘Damdaki Kemancı’nın halk tarafından bilinen yüzü iken, Harnick de sahnelerin ardındaki, efsanevi şarkılara imza atıyordu. Harnick 1981’de “Müzikalin şans eseri ancak bir yıl devam edeceğini düşünürken, dünyadaki patlamasına tamamen hazırlıksız yakalanmıştık” demişti. Harnick 29 Haziran’da 99 yaşında yaşama veda etti.

Alan Arkin

Brooklyn’deki Ukrayna ve Alman göçmeni bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Alan Arkin daha beş yaşında film yıldızı olacağını biliyordu. 70 yıllık kariyeri komik, alaycı mizah, acıklı ve ciddi rollerle dolu oldu. Arkin, 29 Haziran’da 89 yaşında yaşama veda etti.

Paul Reubens

20. yüzyılın en ikonik ve tuhaf sahne karakteri ‘Pee-wee Herman’ın ardındaki isim olan Reubens’in babası İsrail’in bağımsızlık savaşında birçok görevde yer almış bir pilottu. 1987’de şöhretinin zirvesinde olan Reubens, kendinden önce gelen Eddie Cantor gibi Yahudi komedyenlerden feyz aldığını söylemişti. Reubens, 31 Temmuz’da hayata veda etti.

Nechama Tec

II. Dünya Savaşı’ndan önce Yahudi nüfusu 40 binleri bulurken Holokost’tan sonra Polonya Lublin’de hayatta kalan üç aileden birinin mensubu olan Nehama Tec, bir tarihçi olarak Belarus’ta Nazilerle savaşan bir grup partizan Yahudi hakkında kitap yazdı. Kitabı 2008’de ‘Defiance/Direniş’ ismiyle film haline getirildi. Tec, 3 Ağustos’ta 92 yaşında yaşamını yitirdi.

Phil Sherman

Hazan Philip Sherman’ın popülerliği Netflix dizisi ‘Orange is the New Black’teki yargıç rolüyle geldi. Ancak onun esas mesleği New York’un aranan moellerinden olmasıydı. 45 yıllık kariyerinde 26 binin üstünde sünnet gerçekleştirdi. Sherman, 9 Ağustos’ta 67 yaşında yaşamını yitirdi.

Dianne Feinstein

Yahudi öncülerden olan Diane Feinstein, sağlığının iyice bozulmasına karşın Senato’da yerini muhafaza etti. Harvey Milk’in öldürülmesinin ardından San Fransisco Belediye Başkanı olarak silah kısıtlanmasının mücadelesini verdi. Sonraları kadın hakları lideri olarak Kaliforniya’nın Yahudi senatörü olarak, en uzun yıllar senatörlük yapan kişi oldu. Feinstein, 23 Eylül’de, 90 yaşında yaşama veda etti.

Louise Glück

2020’de Nobel Ödülü kazanan şair Louise Glück Yahudi kökleri hakkında fazla konuşmadı ancak ilham için çok kez Tevrat’a başvurdu. Glück 13 Ekim’de 80 yaşında yaşamını yitirdi.

Ady Barkan

Akademisyen ebeveynleri olan Amerikalı İsrailli Avukat Ady Barkan, 2016’da kendisine ALS teşhisi konulduktan sonra sağlık sistemlerinin yetersizliği konusunda aktivist oldu. 2019’daki bir başkanlık oturumunda Senatör Eliabeth Warren Barkan’ın öyküsünü özel sigortanın yetersizliğine örnek gösterdi. Barkan 1 Kasım’da henüz 39 yaşında yaşama veda etti.

Henry Kissinger

Tüm zamanların en tanınmış dışişleri bakanlarından Henry Kissinger, bir yandan kötülenirken, diğer yandan da etkili politikası için övgü alıyordu. Kissinger bir keresinde Yahudiliğinin kendisi için bir önemi olmadığını ancak bu parçasının Nixon’dan Golda Meir’e kadar liderlerin ilişkilerinde önemli bir rol oynayacağını söylemişti. Kissinger 29 Kasım’da 100 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Norman Lear

Sitcom’un kralı, ‘All in the Family’, ‘Sanford and Sons’ ve ‘Jeffersons’ TV dizilerinin yapımcısı Lear aynı zamanda çocukken karşılaştığı antisemitizmin yansıması olan yorumları ile ün yaptı. Lear, 5 Aralık’ta 101 yaşında yaşamını yitirdi.