VAAT EDİLEN TOPRAK Film 18. yüzyılda emekli bir savaş gazisi yüzbaşının metruk fundalık bir bölgede Kral adına koloni inşa etme çabasını anlatıyor. Bu western´de aksiyon da var, romantizm de var, saf iyiler, kötüler de var. Bu etkileyici dönem destanını Nikolaj Arcel klasik ama düzgün bir sinema diliyle anlatıyor. Mads Mikkelsen aldığı ödüllerin hakkını veriyor.
‘BASTARDEN / THE PROMISED LAND’
Yön: Nikolaj Arcel
Sen: Nikolaj Arcel - Anders Thomas Jensen
Gör: Rasmus Videbaeck
Müz: Dan Romer
Kur: Olivier Bugge Coutté
Oyn: Mads Mikkelsen - Amanda Cottin -Simon Bennebjerg - Morten Hee Andersen - Gustav Lindh - Kristin Kujath Thorp - Magnus Kreppper
Dünya prömiyerini Venedik Film Festivalinde yapan Danimarka filmi ‘Vaat Edilen Toprak / The Promised Land / Bastarden’ buradan bir Onur Ödülü ile ayrıldı. Film bu yıl Avrupa Film Ödülleri’nde, baş oyuncusu Madd Mikkelsen’i yılın en iyi erkek oyuncusu, Rasmus Videobaek’i yılın en iyi görüntü yönetmeni, Kicki İlander’i yılın en iyi kostüm tasarımcısı yaptı. Filmin yönetmeni Nicolaj Arcel senaryoyu Anders Thomas Jensen ile yazdı. İda Jessen’in sürükleyici bir dönem dramı ‘Kaptan ve Ann Barbara - The Captain’ romanı bu senaryoya kaynaklık yaptı.
Tanrı’nın unuttuğu yer
Film, yaşam boyu hayalinin peşinden koşan, 18. yüzyıl Danimarka’sında yaşayan, gururlu savaş gazisi Yüzbaşı Ludvig Kohlen’in (Mads Mikkelsen) emeklilik hayatını anlatıyor. Bu etkileyici dönem destanını Nikolaj Arcel klasik bir sinema diliyle anlatıyor, ancak mizansenindeki sağlam çerçevesiyle bazı sınırları zorluyor. Bu İskandinav western’inde aksiyon da var, romantizm de var, saf iyiler de, kötü adam da var. Toprak ağası Frederik De Schinkel’in (Simon Bennebjerg) kuzini Edel Helene (Kristin Kujath Thorp) babasının maddi beklentileri sebebiyle bu zengin adamla nişanlanır ama evlenmeyi kabul etmez. Ludvig’e bir yıl içerisinde asil bir unvan kazanması halinde kendisiyle evlenebileceğini söyler.
52 yaşındaki Kopenhag doğumlu yönetmen, senaryo yazarı Arcel’in aktifinde altı uzun metrajlı film var. Arcel’in en büyük uluslararası başarısı 2012 Berlin Film Festivali’nde ‘Kraliyet Meselesi / A Royal Affair’ ile kazandığı En İyi Senaryo Gümüş Ayı Ödülü. Yine Madd Mikkelsen’in başrolünü oynadığı bu tarihi dramanın konusu akıl hastası Danimarka Kralı 7.Christian’ın sarayında geçiyor. Vatandaşı senaryo yazarı Anders Thomas Jensen (52) kendisinden daha ünlü. 2010 yılında Yabancı Dilde En İyi Film Oscar Ödülü sahibi ‘Daha İyi Bir Dünyada / In a Better World’ün senaryosunu filmin yönetmeni Susanne Bier ile birlikte yazmıştı.
1700’lerin ortalarında Danimarka Kralı 5.Frederik medeniyetin yayılabilmesi ve kraliyet ailesi için yeni vergiler oluşturabilmesi gerektiğini ilan etti. Ancak hiç kimse çorak topraklara göç etmeyi göze alamadığı için kralın emrine uymaya cesaret etmedi. Zira bu fundalık kesin ölüm anlamına geliyordu; aç kurtların, haydutların ve acımasız bir doğanın musallat olduğu, Tanrı’nın unuttuğu bir yerdi. 1755 yılının sonunda Ludvig Van Kahlen inatçı bir şekilde fundalığa doğru yola çıktı. O toprakların kendisine uzun zamandır aradığı zenginlik ve onuru getireceğine inancı tamdı. Kral adına koloni inşa ederse karşılığında çok istediği kraliyet ismine kavuşacaktı.
Ancak bölgenin tek hakimi Alman asilzadesi Frederik de Scinkel, kibirli bir şekilde bu toprakların kendisine ait olduğunu ileri sürüp yüzbaşıyı uzaklaştırmak için elinden gelen zorbalığı yapar. 25 yıllık askerlik hizmetinden sonra ülkesine dönen vatansever, müteşebbis ve hırslı adam gölgede yaşamanın üzüntüsünden kurtulmak istemektedir. Veterinerlerin kaldığı kalabalık bir yoksullar evinde yaşamaya terk edilmesine rağmen, arzusu kralın dikkatini çekmek ve toplumun seçkinleri arasında statü kazanmaktır. Bunu gerçekleştirmek için bir planı vardır. Frederik de Schinkel’in zulmünden kaçan Johannes ve karısı Ann Barbara Ludvig’in yanına sığınır. Bunu öğrenen toprak ağası eski uşaklarını yakalayıp cezalandırmayı ve Ludvig’ı yalnız bırakmayı aklına koyar. Bununda başarır, işkenceden geçirdiği Johannes’i adamlarına öldürtür.
Ludvig yasa dışı olmasına rağmen bir çingene gezgin grubunu işe alır. Ama çıkan engellerden sonra onları yanında tutamaz; çingeneler ayrılınca toprağı ekebileceği işçisi kalmaz. Tüm zorlukları aşmayı başaran Ludvig Almanya’dan getirdiği patatesleri ekip 80 çuval hasat elde etmeye muvaffak olur. Ancak Frederik’in entrikalarına rağmen, rüstik bir çiftlik eviyle bölgeye yerleşmeyi başarır. Birkaç yıl sonra evini ziyaret eden bir subay kendisine baron unvanı verildiğini ve bölgeye 400 yeni yerleşimcinin sevk edileceği müjdesini verir.
Danimarka’da ekilen ilk patates
Bir başka İskandinav western’i, senaryosunu Lars Von Trier’in yazdığı, Thomas Vinterberg’in yönettiği ‘Sevgili Wendy / Dear Wendy’nin (2005) konusu bir maden kasabasında geçiyordu. ‘Promised Land’ başlığını taşıyan iki film, iki ünlü yönetmenin imzasını taşıyor. Polonyalı usta Andrzej Wajda’nın 1975 tarihli ‘Vaatler Ülkesi / Promised Land’i konusu 19. yüzyılda geçen bir gençlik dramasıydı. Gus Van Sant’ın 2005 tarihli ‘Kayıp Umutlar / Promised Land’ında fetiş oyuncusu Matt Damon oynamıştı.
‘Vaat Edilen Toprak’ın yönetmeni Nicolas Arcel, filmi hakkında, “Hayatında tek amacı olan bir adamın bakış açısıyla yansıttığım film bir varoluşsal hesaplaşmanın sonucunda ortaya çıktı ve bu en kişisel filmim oldu. İda Jessen’in muhteşem kitabından, Anders Thomas Jensen ile birlikte destansı bir hikâye anlatmak istedik. Hayat kaostur, acı verici, nahoş ve güzel olabiliyor. Çoğu zaman bunu kontrol edemiyoruz” dedi. Arcel - Jensen ikilisi daha önce Stephen King’in romanından alınan ‘Kara Kule / The Dark Tower’da (2017) birlikte çalışmışlardı. Jensen senaryosunu yazıp yönettiği ‘Valgaften’ ile 1998’de Kısa Film kategorisinde Oscar Ödülü kazanmıştı. Yine Mads Mikkelsen’in oynadığı ‘Ademin Elmaları / Adam’s Apples’in (2005) senaryo yazarı ve yönetmeniydi.
Önemli bir kısmı Çek Cumhuriyeti’nde çekilen ‘Vaat Edilen Toprak’ta Rasmus Videbaek pastoral görüntüler eşliğinde fundalık bölgenin her mevsimini perdeye başarıyla yansıtıyor. İç mekân çekimlerindeki hafif mum ışığı kullanımı da başarılı. Oyuncu kadrosunda Kopenhag doğumlu genç aktör Simon Bennebjerg (35) abartılı bir yorumla, statü sahibi, despot ve gaddar bir toprak ağası Frederik de Schinkel’i canlandırıyor. Danimarkalı aktörü Netflix’in ünlü dizisi ‘Borgen’den (2010-2022) tanıyoruz.
Danimarka sinemasının en ünlü uluslararası aktörü, Kopenhag doğumlu Mads Mikkelsen (59), Avrupa Film Ödüllerinde (‘Another Round’ ve ‘The Promised Land’ ile) En İyi Erkek Oyuncu Ödülüne iki kez sahip olmuş deneyimli bir aktör. Thomas Vinterberg’in yönettiği ‘Onur Savaşı / The Hunt’ ile 2012 Cannes Film Festivalinde En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü kazanmıştı. Mikkelsen ‘Yasak Aşk / A Royal Affair’ (2012) filminde Nicolas Arcel ile birlikte çalışmıştı. 2020’de Yabancı Dilde En İyi Film Oscar Ödülü sahibi, Thomas Vinterberg’in ‘Körkütük / Druk / Another Round’un başrol oyuncusu da Mads Mikkelsen idi. ‘Vaat Edilmiş Toprak’ta küçük bir maaşla emekliye ayrılmış yoksul Ludvig hiçbir insan ya da doğa kanununun kendisini durdurmaya yetmeyeceği Jutland’ın topraklarını evcilleştirmeyi aklına koymuş idealisti canlandırıyor; bu meydan okumayı bir avuç fakir işçiyle gerçekleştirmeyi umuyor.
