ŞARKI ŞABATI-ŞABAT ŞİRA

Bu yıl Şabat Şira 27 Ocak Cumartesi günüdür.

Mısır Çıkışı sırasında Tanrı mucizevi bir şekilde Kızıldeniz’i ikiye ayırır ve İsrailoğulları geçtikten sonra, onlar karaya ayak basar basmaz, peşlerinden gelen Mısırlıların üzerine denizi tekrar kapayarak halkının kurtuluşunu sağlar. Bu olağanüstü olayı anlatan Denizin Şarkısı –Şirat Ayam- her gün sabah duası sırasında okunur (Az yaşir Moşe…).

 Şirat Ayam-Denizin Şarkısı, her sabah duasında Sidur kitabından (Sidur kitabı s.96 ve s.534) okunmasına ek olarak yılda iki kere direkt Sefer Tora’dan okunur. Birincisi; Kızıldeniz’in yarılış ve şarkının yazılış yıldönümü olan- Pesah’ın yedinci günü. İkincisi ise bu yıl 27 Ocak Cumartesi gününe gelen Şabat Şira günü.

Şirat Ayam-Denizin Şarkısı

Moşe Rabenu’nun ablası Miryam kurtuluşun geleceğine ve milletinin bunu şarkılarla ve teflerle kutlayacağına o kadar inanır, bundan o kadar emin olur ki, bu inancıyla Mısır’dan çıkarken yanına tefler ve davullar alarak kurtuluşu kutlamaya hazırlanır.

Tanrı’nın İsrailoğulları’nı kurtarmak için mucizevi bir şekilde Kızıldeniz’i ayırmasını anlatan Şirat Ayam’ın erkek ve kadın olarak iki versiyonu bulunur. Önce Moşe Rabenu ve İsrailoğulları kendi şarkılarını söyler. Bundan sonra, Miryam tefi eline alır ve diğer Yahudi kadınlar da Mısır’dan çıkarken yanlarına aldıkları tefler ve danslarla onu takip eder. Miryam ve Yahudi kadınları, tefler eşliğinde Şirat Ayam’a sadece kadınlara özgün, benzersiz bir inanç duygusu ve yoğunluğu getirir. “...Peygamber Miryam, tefi eline aldı ve tüm kadınlar onun ardından tefler ve danslarla çıktılar.” (Şemot 15:20)

Kadın Peygamber Devora

Beşalah peraşasında Peygamber Miryam, derin inancıyla, acıyı ümide dönüştürmeyi ve hayatı canlandırmayı başarır. Umutsuzluğa teslim olmak yerine, tefleri alıp, Tanrı'ya güvenmek gerektiği mesajını verir.

Beşalah peraşasının Peygamberler kitabından okunan bölümü -aftara- Vataşar Devora’da (Şofetim 5:1-31) ise Yahudi tarihine yön veren başka iki etkili kadın; Devora ve Yael’den bahsedilir.

Devora'nın zamanında, İsraillilerin Kenaan'a girmesinden yaklaşık bir yüzyıl sonra, kendisinin ve kabilesinin yaşadığı vadi Hasor Kralı Yavin tarafından kontrol ediliyordu. Devora, savaşçı Barak'ı çağırır ve Tanrı adına on bin asker alıp Yavin'in generali Sisera ve ordusunun dokuz yüz demir savaş arabasıyla Tavor Dağında yüzleşmesini ister.

Savaş yağmur mevsimi boyunca gerçekleşir ve Sisera’nın savaş arabaları hızla çamura gömülür. İsrailoğulları tarafından ezilen Hasor’un orduları ağır kayıplar verir. Yürüyerek kaçan Sisera, Kenlilerden Hever’in karısı Yael'in çadırına gelir. Onu sütle uyutan Yael, bir tokmak ile Sisera’nın kafasına çadır kazığı çakarak onu etkisiz hale getirir.

Beşinci bölümde yer alan ünlü ‘Devora'nın Şarkısı’, Kenaanlıların ülkenin büyük bir kısmının üzerinde kurulan mutlak gücünün kırılmasından övgüyle söz eder ve şöyle sona erer: “Tanrı’m, bütün düşmanların böyle yok olsun. Seni sevenlerse bütün gücüyle doğan güneş gibi olsunlar” (5:31)

Bu zafer iki büyük kadın, Peygamber Devora ve Sisera’yı etkisiz hale getiren Yael sayesinde kazanılır.

Buna Tanrı’ya inancı ve sonsuz umudu temsil eden Miryam da eklendiğinde, Tora’nın her fırsatta Yahudi kadınlarının benzersizliğine dikkat çektiğini görürüz.

Lubaviç’li Rebbe, son kurtuluşun eşiğinde olduğumuzu, bu günlerde de en etkili ve dokunaklı şarkıların, en ümit dolu teflerin, en neşeli dansların, yine kadınlarınki olduğunu, günümüzdeki kurtuluşun da, o zamanlarda olduğu gibi, yine erdemli kadınların liyakati ile gerçekleşeceğini belirtir.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler, okuyucuya konu hakkında fikir vermek amacıyla www.chabad.org, www.ou.org, aish.com, morashasyllabus.com sitelerinden, Tevrat -Tora Neviim Ketuvim, Jewish Literacy, Gözlem’in El Gid Para El Pratikante ve Yahudilik Ansiklopedisi kitaplarından derlenerek hazırlanmıştır. Yazıda konu ile ilgili araştırılıp bulunabilecek sayısız yorumdan sadece bazıları ifade edilmiştir. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.

*Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.