ABD Başkanı Biden İsrail´in savaşın ´kalıcı´ olarak sona ermesi için üç aşamalı bir plan sunduğunu ve Hamas´ın ´bu teklifi kabul etmesi´ gerektiğini belirtti.
Biden, İsrail'in, ‘İlk aşamadan sonra açık uçlu bir ateşkesi içeren ve tüm rehineler geri gönderilinceye kadar çatışmaların etkin bir şekilde durdurulacağı bir planı masaya koyduğunu’ ifade ederek Suudi Arabistan'la normalleşmenin bölgedeki sürecin bir parçası olacağını ekledi.
Biden, Hamas’a rehinelerin geri gönderilmeleri karşılığında Gazze'de ateşkes sağlayacak İsrail'in yeni teklifini kabul etmeleri için çağrıda bulunarak bu ölümcül çatışmayı sona erdirme yolunda ilerlemeye başlamanın en iyi yolunun bu olduğunu belirtti.
Biden açıklamasında, “Ateşkes sağlanırsa yardımlar güvenli ve etkili bir şekilde ihtiyaç sahiplerine dağıtılabilir. İsrail'e hayat boyu bağlılığı olan birisi olarak, bir savaş sırasında İsrail'e gitmiş tek Amerikan Başkanı olarak, İran saldırdığında İsrail'i savunmak için direkt olarak ABD kuvvetlerini göndermiş birisi olarak, bir geri adım atmanızı ve bu anı kaybedersek ne olacağını düşünmenizi rica ediyorum. Bu anı kaybedemeyiz" dedi.
Planın ilk aşaması, Hamas'ın tutsaklığındaki kadın, yaralı ve yaşlı rehinelerin geri gönderilmesi karşılığında altı hafta sürecek kesin bir ateşkesi, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Gazze halkının bulunduğu ana merkezlerden çekilmesini ve İsrail hapishanelerindeki yüzlerce Filistinlinin serbest bırakılmasını kapsıyor. İkinci aşama ateşkes sürerken ve IDF güçleri Gazze'den çekilirken askerler dâhil olmak üzere hayatta olan kalan rehinelerin geri gönderilmesini içermekte. Üçüncü aşama ise tüm cenazelerin iadesini ve yeniden yapılanmanın başlatılmasını, bunun yanında da İsrail'in büyük ihtimalle Suudi Arabistan dâhil olmak üzere komşularıyla yeni normalleşme anlaşmalarını içerecek.
Biden, "Bu, kalıcı bir ateşkes ve tüm rehinelerin serbest bırakılması için bir yol haritası. Bu teklif Katar yoluyla Hamas'a iletildi. Bugün Amerikan vatandaşları ve tüm dünya için sadece şartları ortaya koymak istiyorum. Bu yeni teklifin üç aşaması var. Birinci aşamadan ikinci aşamaya geçmek için müzakere edilecek bazı detaylar var. İsrail, İran'ın oluşturduğu tehdide karşı kurulacak bir bölgesel güvenlik ağının parçası olabilir. Tüm bu gelişmeler İsrail'i daha güvenli bir hale getirerek İsrailli ailelerin artık terörist saldırılarının gölgesinde yaşamamasını sağlayacak. Bütün bunlar Filistin halkı için daha farklı bir geleceğin, özgür irade, onur, güvenlik ve özgürlüğe sahip olacakları daha iyi bir geleceği oluşturacak şartları yaratacak" ifadelerini kullandı.
Bu yılın başlarında ortaya koyulan önceki bir rehine teklifinde, Gazze'deki hasta, yaşlı ve yaralı rehinelerin bırakılması karşılığında bölgeye daha fazla insani yardım gönderilmesine izin verecek şekilde uzatılabilecek altı haftalık bir ateşkes öneriliyordu.
Teklif edilen anlaşma İsrail'in müzakerelerin bir koşulu olarak savaşın kalıcı olarak sona ermesini kabul etmeyi reddetmesiyle ve Gazze'nin güneyindeki Refah şehrine bir operasyon düzenlemesinin ardından mayıs ayının başlarında iptal olmuştu.
Biden İsrailli yetkililerin Hamas'a teklif ettikleri üç aşamalı anlaşmadan bahsederken, "Bu tam bir karar anı" diyerek şöyle devam etti, "İsrail teklifini yaptı. Hamas ateşkes istediğini söylüyor. Bu anlaşma bunu gerçekten isteyip istemediklerini kanıtlamak için bir fırsat."
Hamas aracılara, süregelen çatışmalar sırasında başka bir müzakereye katılmayacağını fakat İsrail savaşı durdurursa rehinelerle mahkûmların değişimini de içeren ‘tam bir anlaşma’ için hazır olduklarını söylemişti. Mısır, Katar ve diğerlerinin aracılığında İsrail ile İslamcı örgüt arasında Gazze savaşında ateşkes sağlama amacıyla yürütülen görüşmeler iki tarafın da ilerleme sağlanamaması konusunda birbirini suçlamasıyla defalarca durmuştu.
İsminin açıklanmaması şartıyla konuşan bir ABD yetkilisi, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın, vatandaşları Gazze'de Hamas tarafından rehine olarak tutulan 17 ülkenin diplomatlarıyla buluşacağını söyledi. Açıklama yapan İsrailli bir üst düzey güvenlik yetkilisi de anlaşmanın içeriğine hayatta olan rehinelerin geri gönderilmesi şartı dâhil değilse İsrail'in çatışmaları durdurmayı kabul etmeyeceğini belirtti.
Biden'ın ifadelerini gölgede bırakan olay İsrail'in Refah’a düzenlediği ve 45 Filistinlinin ölümüne sebep hava saldırısı oldu.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby açıklamasında, İsrail'in Refah'a düzenlediği son kara operasyonlarının ABD'nin askeri yardımlarını daha da geri çekmesine sebep olmayacağını ifade etti.
NETANYAHU ARADA KALDI
İsrail basını, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ateşkes önerisinin ana hatlarına olumlu baktığı ancak hükümette plana şiddetle karşı çıkan aşırı sağcılarla ateşkes isteyen merkez arasında sıkıştığını belirtti.
Ateşkes planı İsrail içinde büyük tartışmalara yol açıyor. Netanyahu'nun hükümetin çökmesini önlemek için ateşkese şiddetle karşı çıkan aşırı sağcılarla, planı destekleyen merkez arasında denge kurmaya çalıştığı belirtiliyor.
Hükümetin aşırı sağcı kanadından Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, "Teröristlerin zaferi olur" sözleriyle ateşkes planına şiddetle karşı çıkarak istifa tehdidinde bulundu. Netanyahu, bir yandan da rehine anlaşması için ısrar eden ordu tarafından baskı altında.
İsrail’de ayrıca cumartesi gecesi on binlerce kişi ateşkes talebiyle sokaklara dökülerek Netanyahu hükümetini protesto etti.
