Nefret Suçları Raporu: Suçlar bildirilmiyor

İnanç topluluklarından gelen bildirimler ve medya izleme sürecinde erişilen veriler temel alınırak hazırlanan rapora göre Ocak – Aralık 2023 aralığında din, inanç veya inançsızlıkla bağlantılı 47 nefret suçu veya olayı bilgisine ulaşıldı.

Önceki yıllarda olduğu gibi, 2023 yılında yaşanan nefret suçu veya olayının çoğunda da nefret suçu boyutunun irdelendiği etkili bir hukuki süreç yürütülmediği ve bu suçların sıklıkla cezasız kaldığı görülüyor.

2023’te hedef alınan gruba göre nefret suçu şöyle dağılıyor.

Hristiyanlar 22, Yahudiler 14, Aleviler 7, Müslümanlar 4, Ezidiler 2, Ateistler 1.

Yahudilere yönelik nefret suçlarının 7 Ekim 2023’te başlayan İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıların ardından sıklaştığı, okullarda Nazi sembollerinin kullanıldığı iki ayrı olay yaşandığı raporlaştırıldı.

Raporda dikkat çeken konulardan biri de nefret suçlarının bildirimi. On kişiden dokuzunun maruz kaldığı saldırıyı herhangi bir yer bildirmediği belirtilirken, çoğu kişinin de ihbarın sonuçsuz kalacağı, ihbar etmenin zor olduğu veya polise güvenmedikleri düşüncesinde olduğu ortaya çıkıyor.

Geçmiş yılların izleme verileriyle birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye’de yaşanan din, inanç veya inançsızlık temelli nefret suçlarıyla ilgili öne çıkan bazı bulgular raporda şu şekilde yansıtılıyor:

• Din veya inanç topluluklarıyla ilişkili bazı mekânlar tekrarlayan bir şekilde hedef alınıyor.
• Mezarlık, ibadet yeri, ev veya okul gibi din veya inanç topluluklarıyla ilişkili mekânlara yönelik saldırıların en sık karşılaşılan olaylardan olduğu görülüyor.
• Bazı kişi veya gruplar sistematik tehdide veya baskıya maruz kalıyor. Özellikle Protestanların, Süryanilerin ve Ezidilerin hedefi oldukları nefret suçlarını incelediğimizde, bu olayların sistematikleştiğini ve bu grupların sürekli baskıya maruz kaldıklarını söylemek mümkün.
• 2023 yılında özellikle Protestanlara ve Yahudilere yönelik nefret suçlarında bir artış gözlemleniyor.
• 2023 yılında, okullarda antisemit sembollerin kullanıldığı iki ayrı olay yaşandı. Bu durum, kapsayıcı, çoğulcu ve ayrımcılık karşıtı bir eğitim sistemi ve müfredatına duyulan ihtiyacı bir kez daha gösteriyor.
• 2020’den beri, sırasıyla en çok hedef alınan gruplar Hristiyanlar (52), Aleviler (42) ve Yahudiler (23) oldu. Bu veriler, Türkiye tarihi boyunca birçok kez nefret suçunun hedefi olan bu gruplara karşı kemikleşmiş önyargıların ve düşmanca tutumların devam ettiğini gösteriyor.

Raporun değerlendirilmesinde, nefret suçlarının Türkiye’nin en önemli insan hakları sorunlarından biri olduğu ve toplumsal barışın önünde bir engel teşkil ettiği belirtiliyor. Türkiye’deki yasal mevzuat ve uygulamanın da yetersiz ve etkisiz olduğu vurgulanırken, bu suçlara dair veri tabanı ve istatistiklerin iyileştirilmesi yönünde herhangi bir ilerleme olmadığı belirtiliyor.

2023 yılında yaşanan nefret suçu veya olaylarından bazıları raporda şu şekilde yer aldı:

28 Ocak: Şanlıurfa Suruç'ta bir taziyeyi yöneten kişinin, kilise önderi, ailesi ve bazı kilise üyelerinin fotoğraflarını göstererek hedef gösterdiği aktarıldı.

15 Şubat: İstanbul’da Şahkulu Dergâhı’nın Pendik şubesine silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda bir kişi yaralandı, saldırgan tutuklandı. Cemevi yönetiminin açtığı davayı baskılar nedeniyle geri çektiği öğrenildi.

6 Mart: Adıyaman’da depremzedeler için yemek hizmeti veren Hristiyan bir grubun, bazı kişiler tarafından taciz edildiği ve sosyal medya aracılığıyla hedef gösterildiği belirtildi. Suç duyurusunda bulunulmadığı ancak olayın emniyet ve valiliğe bildirildiği ve emniyetin grubu uyardığı aktarıldı.

14 Mart: İstanbul’da, liseler arası turnuvada Üsküdar Amerikan Lisesi futbol takımı oyuncuları, Ulus Özel Musevi Lisesi oyuncularına karşı gol sevinçlerini topluca Nazi selamı vererek kutladı. Üsküdar Amerikan Lisesi yönetimi olayla ilgili bir özür yazısı yayımladı ve Ulus Özel Musevi Lisesini ziyaret etti. Halkların Demokratik Partisi İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu konuyla ilgili soru önergesi verdi, Milli Eğitim Bakanlığı soruşturma başlattı.

20 Haziran: Adana'da Hristiyan mezarlarının tahrip edildiği belirtildi.

29 Haziran: Bolu Mudurnu'daki bir köy muhtarı bayram namazına gelmeyen kişileri, başkalarının yardımıyla soğuk suya attı.

12 Ağustos: Türkiye’nin en önemli inanç merkezlerinden olan Trabzon Sümela Manastırı’nda 15 Ağustos’ta 10. kez düzenlenen Meryem Ana Yortusu ayini, bazı siyasi parti temsilcileri ve çevrelerce tehdit olarak gösterildi ve ayinin "basit bir ibadet faaliyeti" olarak görülemeyeceği vurgulanarak hedef alındı. Ayrıca ayinin iptal edilmesi için kampanya başlatıldı.

26 Ağustos: Haber Vakti adlı internet sitesi, Türkiye Aşkenaz cemaati hahamı Mendy Chitrik’i, Yahudi kimliğini öne çıkararak hedef gösterdi. Haber sitesi,

"LGBT etkinlikleriyle bilinen ŞABAT (CHABAD) Yahudi Örgütü Türkiye Temsilcisi'nin Taksim Cami Kültür Merkezi’nde seminer vereceği duyurulmuştu" ve "Tarihi Parşömenleri çalan, LGBTQ’nün gerçek organizatörü ve kısaca dünyanın en tehlikeli mafya yapılanması olarak bilinen CHABAD örgütünün yasadışı Türkiye Temsilcisi Taksim Camii Kültür Merkezinde seminer verecek" benzeri ifadeleri kullandı.

30 Ağustos: İstanbul Maçka Parkı’nda Nazi sempatizanları toplandı.

Maskeli kişilerin bulunduğu buluşmaya ait fotoğraf, “Kimseden korktuğumuz yok! Gözünüzün önünde açtık bayrağımızı” notuyla paylaşıldı. Ayrıca, sosyal medyada bu paylaşımı yapan kişi “antisemitizmi yaymaktan gocunmadığını” ifade etti.

18 Ekim: Samsun Atakum ilçesindeki belediye meclisi toplantısı sırasında meclis üyesi Süleyman Sezen, Hitler’i “rahmet” ile andı ve Yahudilerin toplu katlini savundu. Oturumu yöneten belediye başkanı Cemil Deveci, bir üyenin itirazının ardından açıklamayı ‘insani ve normal’ olarak nitelendirdi.

25 Ekim: İstanbul Fatih'te bir sahafın girişine “JEWS NOT ALLOWED/YAHUDİLER GİREMEZ” yazan antisemit bir pankartın asıldığı belirtildi.

28 Ekim: İzmir Etz Hayim Sinagogu’na antisemit bir saldırı yapıldığı aktarıldı.

Sinagogun giriş cephesine kırmızı sprey boyayla “Katil İsrail” yazıldı. Ayrıca sinagogun kapısı ve yanında bulunan tabelalar da kırmızı sprey boyayla boyandı.

17 Kasım: Konya’yla ilgili yayın yapan yerel bir haber sitesinde yayımlanan,

“Kilise Evleri ve Misyonerlik” başlıklı yazıda, Protestanlar ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni çökertmek’ ve ‘Türk milletini yok etmek’ ile suçlandı. Ayrıca yazıda, açık adresi verilerek bir kilise hedef gösterildi.

20 Kasım: İstanbul Balat’ta bulunan Ahayim Musevi Hastanesi yakınında, bir grup İsrail’i protesto etmek amacıyla eylem yaptı. Beyaz doktor önlüğü giyen grup, kırmızı boyayla birbirlerinin önlüklerine kanı anımsatması için el baskısı yaptı.

3 Aralık: Ankara'daki Cebeci Asri Mezarlığı'nda Yahudilere ve Hristiyanlara ait mezarların tahrip edildiği aktarıldı.

3 Aralık: Amasya'da kilise ibadeti devam ederken, bir kişinin kiliseye taşlarla saldırdığı aktarıldı. Polise haber verildiği ve şahsın polisin yanında tekrar saldırdığı ifade edildi. Gözaltına alınan saldırganın daha sonra kiliseden özür dilemesi üzerine kilise şikâyetini geri çekti.

18 Aralık: İstanbul Çekmeköy'deki Kurtuluş Kilisesi'nin tabelasını iki kişi bıçaklarla parçaladı. Tabelada haç işareti ve ayetler yer alıyordu. Ayrıca, kilisenin logosunun ve iletişim bilgilerin bulunduğu ikinci bir tabela daha tahrip edildi. Şüphelilerin öncelikle mülk sahibini kilisenin boşaltılması talebiyle aradığı ifade edildi. Kilise pastörü tehditlerin devam ettiğini aktardı.

Kaynak: inancozgurlugugirisimi.org