Nasrallah'ın öldürülmesi İran yönetimini sarstı

New York Times’da yazdığına göre, gazeteye konuşan dört İranlı yetkili, ülkelerinde yönetimin İsrail’in Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı öldürmesinin ardından şaşkınlık içinde olduğunu ve görüş ayrılıkları yaşandığını bildirdi. Yetkililer, göründüğü kadarıyla İran Yüce Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in bir sonraki adımın ne olacağı konusunda kararsız olduğunu da ekledi.

Gazetedeki haberde, sağ görüşlü İranlıların İsrail’e saldırılarak güçlü bir cevap verilmesini savundukları, daha merkezi görüşlü olanların ise temkinli davranılmasını istedikleri bildirildi.

İkisi İslam Devrimi Muhafızları Ordusu üyesi olan ve gazeteye isimlerinin gizli kalması şartıyla konuştukları belirtilen dört yetkili, Nasrallah’ın öldürülmesinin Tahran’da şok ve endişeyle karşılandığını, üst düzey yetkililerden bazılarının acil toplantılar düzenleyerek İsrail’in tekrar saldırarak Hamaney’i hedef alacağı konusundaki spekülasyonları değerlendirdiklerini belirtti.

Arttırılan güvenlik önlemleri kapsamında gizli tutulan bir yere götürülen Hamaney, buradan Nasrallah’ın öldürülmesinin intikamını alacaklarını söyledi.

Gazeteye konuşan İranlı yetkililer, Hamaney’in yakın dostu Nasrallah’ın kaybı ile derinden sarsıldığını fakat dik durduğunu söyledi. Bildirildiğine göre, dostunun ölüm haberini aldıktan hemen sonra Hamaney İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ni evinde acil bir toplantıya çağırdı. Toplantıda ne yapılması gerektiği yönünde çeşitli görüş ayrılıkları çıktığı bildirilen haberde, Said Celili’nin de aralarında bulunduğu ve savaş taraftarı olduğu bilinen bazı üyelerin, kendilerine yeniden saldırmasından önce mutlaka İsrail’e saldırmaları ve vurmaları gerektiğini savundukları da yazıldı. Celili ile bağı olan isimlerin yönettiği devlet televizyonunda da, İsrail’e saldırılması çağrısında bulunuldu.

İran’ın reformist Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise, karşılık vererek İsrail’e saldırmaları halinde Yahudi devletinin bölgede savaşın alanını genişletme amacıyla kurduğu tuzağa düşmüş olacaklarını savunuyor.

Diğer merkez görüşlü yetkililer de, İsrail’e düzenlenecek bir saldırıya gelecek cevabın, İran’ın zaten hassas olan ekonomisini zorlayacak şekilde, altyapıya zarar getireceğini savunuyorlar.

Yaptığı konuşmalarda Nasrallah’ı öven sözler sarf eden ve Hizbullah’a desteğini belirten Hamaney, bunları söylerken İsrail’e bir cevap tehdidinde bulunmaktan kaçındı. Hizbullah’ın İsrail’e ancak İran desteği aldığı takdirde cevap vereceğini söyleyen Hamaney, “Direnişin tüm askerleri Hizbullah’ın yanındadır. Hizbullah, direniş gücünün liderliğini yapacak ve bölgenin kaderini belirleyecektir. Lübnan baskıcı ve şeytani düşmanımızı pişman edecektir,” diye konuştu.

The Times’a göre, siyasi analiz uzmanları bu cevabın İran Yüce Lideri’nin nasıl bir cevap verilmesi gerektiği ve tam anlamıyla bir savaş konusundaki görüşünü belirtmek ile ilgili kararsız olduğunu gösterdiğini belirttiler.

Diğer üst düzey İranlı yetkililer de benzer açıklamalarda bulunarak, İslami Cumhuriyet’in İsrail’e doğrudan saldırması yerine, bölgede İran adına hareket eden milis kuvvetlerinin İsrail’e cevap vereceğini dile getirdi.

İran medyasında çıkan haberlere göre, İran İslami Şura Meclisi Başkanı Muhammed Bakır Galibaf, İran’ın arkasında olduğu, ‘direnişçi güçler’ olarak adlandırdığı grupların İsrail’le mücadelelerine devam edeceklerini söyledi.

İran eski Cumhurbaşkanı Muhammed Ali Abtahi de Times ile yaptığı telefon röportajında, Nasrallah’ın öldürülmesinin ağır bir darbe olduğunu ve gerçekçi konuşması gerekirse bu kaybın ardından toparlanabilmek için önlerinde net bir yol bulunmadığını açıkladı. Eski cumhurbaşkanı sözlerine, “Savaşa gitmeyeceğiz, o ihtimal söz konusu değil. Fakat İran bölgedeki milis kuvvetlerini desteklemeye devam edeceği gibi, batılı ülkelerle yaşadığı gerilimi azaltma yolundaki çalışmalarını da sürdürecektir. Bunların hepsini bir arada yapmak mümkündür,” diye devam etti.

Biri Nasrallah’ın öldürülmesine nasıl cevap verileceğine dair toplantılara katılan bir stratejist olan iki İslam Devrimi Muhafızları Ordusu (IDMO) yetkilisi, İran’ın önceliğinin İsrail’in ardarda yıkıcı saldırıları ile liderliği ve altyapısı zarar gören Hizbullah’ın toparlanmasına yardım etmek olduğunu söyledi. Bunun, her şeyden önce yeni bir lider belirlemek, yeni bir yönetim yapısını yerleştirmek ve yeni bir iletişim ağı kurmak anlamına geldiğini söyleyen yetkililere göre, ancak bunlar hallolduktan sonra Hizbullah, İsrail’e karşılık verme planını hayata geçirebilir hale gelebilecek. Gazeteye konuşan yetkililer ayrıca İran’ın IDMO’ya bağlı elit askerlerden oluşan Kudüs Gücü’nün üst düzey yetkililerinden birini, Hizbullah’a tavsiyelerde bulunmak üzere Suriye üzerinden Beyrut’a yollayacağını da bildirdiler.

Geçtiğimiz hafta Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’ne katılan Pezeşkiyan, burada gazetecilere İsrail silahı bıraktığı takdirde, kendilerinin de silahı bırakacaklarını söylemiş ve uluslararası güçleri Ortadoğu barışı için aracı olmaya çağırmıştı.

Times’ın haberinde, Pezeşkiyan’ın bu sözlerine tepki gösteren sağ kesimin, cumhurbaşkanını ülkesini zayıf göstermekle suçladığı ve böylece İsrail’e Nasrallah’ı öldürme cesareti verdiğini söylediği yazıldı. Yazıda, sağ kesimin işler tam anlamıyla bir savaş noktasına geldiğinde hazır olabilmeleri için İran yönetiminden Lübnan’a askeri güç yollayarak Hizbullah’a destek olmasını istedikleri de belirtildi.

Geçtiğimiz cumartesi günü İsrail Savunma Ordusu, Beyrut’ta bir sığınağa düzenlediği saldırıyla, aralarında Nasrallah’ın da bulunduğu bazı üst düzel Hizbullah yetkililerini öldürdüklerini teyit etmişti.

İsrail ve Hizbullah arasındaki sınır gerilimi ve çatışma, son on bir aydır hızlı bir yükselişe geçmişti.

Hamas’ın İsrail’in güneyine saldırıp 1200 kişiyi öldürmesi ve 251 kişiyi rehin almasının ertesi günü, 8 Ekim 2023 tarihinden beri Hizbullah, yine İran destekli olan Filistinli terör örgütüne destek vererek sınırda bulnan İsrailli yerleşim ve askeri garnizonlara saldırılar düzenliyor.