Daha yükseğe tırmanmak - fetih yürüyüşü - suyun tadı - dünyayı değiştirmek - bir'liğin sevinci

Tişri 14, Erev Sukkot

16 Ekim Çarşamba

DAHA YÜKSEĞE TIRMANMAK 

Baal Shem Tov her sorunun bir cevabı olduğunu ve her cevap için de başka bir sorunun bulunduğunu söylemeyi severdi.

Bizler huşudan sevince geçiş yaparken, şunu da düşünmeliyiz: daha yüksek bir enerji şeklini her özümsediğimizde, farklı ama yine yüksek bir enerji şeklinin kaçmış olduğunu fark ederiz.

O halde bizim tırmandığımız, bir merdivendir.

Üçüncü Habad Rebbe Tzemah Tzedek çocukken, başka çocuklarla bir merdivende oynuyordu. Bütün çocuklar merdivenin yarısına kadar tırmandılar, ama tepeye kadar çıkan tek çocuk o oldu.

Daha sonra pencereden onları seyreden büyükbabası Liadi’li Rabbi Schneur Zalman, ona “bütün arkadaşların vazgeçerken, sen nasıl oluyor da tepeye tırmanmaktan korkmadın?” diye sordu.

Çocuk “çok basit, asla aşağıya bakmadım, sürekli yukarıya baktım; ne kadar aşağıda olduğumu görmek, beni daha yukarıya tırmanmam için teşvik etti,” diye cevap verdi.

Bu, amacını tespit etme meselesidir. Bir insan ile bir hayvan arasındaki, fark hayvanların dört ayakları üstünde yürümeleri ve hiçbir zaman gökyüzüne bakmamalarıdır. İnsanlar ise dik yürürler; bu demektir ki, başları diktir ve yukarıya bakabilirler. Peygamber Yeşaya’nın dediği gibi, “Gözlerini yukarı kaldır ve bunları kimin yarattığına dikkat et.” (Yeşaya 40:26) 

Yukarıya bakabiliyor olmamız, bizi sürekli gelişmeye ve alçaktaki konumumuzu aşmak üzere daha yükseğe tırmanmaya teşvik eder.

Bu bayram döneminde bütün sene için bize tüm gerekli olan araçları tedarik ederiz. Ama onları kullanıp kullanmamak bize kalmıştır. Tanrı ile olan ilişkimiz ulaşılmaz değildir. Onunla olan ilişkimiz bir ortaklıktır, iki yönlü bir sokak gibidir ve bu da kutlama yapmak için yeterli bir sebeptir. 

Bu Sukot’ta hepimize çok aydınlatıcı, anlamlı ve neşeli, yükseltici bir kutlama nasip olsun.

Kendinize sorun: Daha fazla yükselmeye hazır mısınız? Kutlamalara hazır mısınız?

• Günün alıştırması:

-Sukot kutlamaları için hazırlıklarınızı tamamlayın.

MİSAFİR DAVET ETMEK 

Kutlamalar yalnız başına yapılamaz. Kutlamaları başka insanlarla gerçekleştiririz. İşte bu yüzden, Tora bize misafir ağırlamayı emreder (hahnasat orhim mitsvası.) Neşemizi paylaşmak esastır.

Sukamızda misafir ağırlamak ve neşeli bir beraberlik içinde bayram yemekleri yemenin yanı sıra, Kabalistik geleneğe göre, yedi mistik misafiri (uşpizin), Avraam, İtshak, Yaakov, Moşe, Aaron, Yosef ve David’i, yani “yedi sadık çobanı” da ağırlarız. Zohar’ın açıkladığı gibi:

Bir insan inancın yansıması olan sukada oturduğu zaman, Şehina (Tanrı’nın Varlığı) kanatlarını onun üzerine yayar…  Avraam ve beş dürüst atamız ve David onunla otururlar. Kişi bayramın her gününü onunla oturan bu misafirlerle kutlamalıdır. (Zohar, Emor 103a)

Bu “yüce ve kutsal misafirler” bizi manevi olarak beslemeye gelirler ve her biri ortama kendisine has özelliğini katar. Bize gelince, onlara gösterebileceğimiz en büyük misafirperverlik, onların hayatına benzeyen bir hayat sürdürmeye çalışmamızdır.

Yedi bayram gününün her birinde, yedi upşizinden bir tanesi grubu yönetir.

Bu akşamki onur misafiri Avraam’dır. Onu ve grubun geri kalanını bu sözlerle ağırlarız: Benim yüce misafirim Avraam, müsaade ederseniz, diğer yüce misafirler İtshak, Yaakov, Moşe, Aaron, Yosef ve David burada benimle ve sizinle otursunlar.

Avraam sevecenliği, iyiliği temsil eder (hesed). Avraam’ın varlığı sukada toplanmış olan kişileri Yeşaya’nın Kitabındaki (Yeşaya 58:14) şu sözlerle kutsar: “O zaman Tanrı’nın huzurunda sevinçle dolacaksın.”

O halde, bu akşam başlayan Sukot’un ilk günü odaklanacağımız tema budur: sevgi, iyilik ve birbirimizi mutlu etmek.

Sevgi dolu iyilik temasını sürdürürken, sukamıza bazı muhtaç insanları da davet etmeliyiz (“yukarıdaki mistik” misafirler gibi, “aşağıdan dünyevi” misafirler). Eğer muhtaç olan yabancıları davet etmek mümkün değilse, en azından başka yerde kutlama yapmaları için onlara yiyecek ve para sağlayabiliriz.

***

#45

Tişri 15, Sukot’un İlk Günü

17 Ekim Perşembe

FETİH YÜRÜYÜŞÜ 

Daha önce Tişri 13 gününde “dört türün”, yani mersin dallarının (hadasim), söğüt dallarının (aravot), hurma yaprağının (lulav) ve limonun (etrog) anlamını incelemiştik. Onları birbirine bağlar ve Sukot haftası boyunca her gün onları altı yöne doğru sallarız. “Dört türü” anlamanın bir başka yolu onları insan bedenine benzetmektir:

• Limon (etrog) şekil olarak, bütün eylemlerimizin arkasındaki itici güç olan kalbe benzer.
• Hurma yaprağı, bedeni bir bütün olarak tutan, dengemizi sağlayan ve onsuz hareket etmenin mümkün olmadığı omurgaya benzer.
• Mersin yaprakları badem şekliyle Tanrı’nın dünyasına dikkatle baktığımız gözlere benzer.
• Söğüt yaprakları, düşünce ve duygularımızı ifade ettiğimiz dudaklara benzer.

Bu dördünü birlikte tutarak, bir insanın bütün gücünü ve yeteneğini Tanrı’nın hizmetine adaması gerektiğini gösteriyoruz.

Bayramlarda övgü mezmurları olan Allel’i söylerken, bu “dört tür” beraber tutulur ve altı farklı yöne (güney, kuzey, doğu, yukarı, aşağı, batı), her altı yöne üçer kez ileri geri olmak üzere, toplam on sekiz hareketle sallanır.  Bu hareketler “dört türün” birliğini, İlahi birliği ve yükseltmekle sorumlu olduğumuz bütün evrendeki bütün yer parametrelerindeki İlahi birliği yansıtırlar.  

“Dört türü” yukarı kaldırdıktan sonra, İlahi ışığı aşağıya, bu dünyaya çekmeyi ifade etmek için onları göğsümüze değdirmeden önce aşağıya doğru indiririz. “Dört türü” aşağıya indirdiğimiz zaman, onu aşağıdaki yerine geri getirmeden önce, dünyeviliği cennete doğru yükselttiğimizi ima etmek için ilk önce yukarı doğru uzatırız.

Her Sukot gününde, Allel’den sonra, Oşa-na (“lütfen bizi kurtar”) sözcüklerinin defalarca tekrarlandığı Oşanot duasını okuruz. Bunu yaparken, Tora’nın okunduğu platformun (bimah) etrafında döneriz.

Bu dairesel hareket, Yeriho’yu fethetmek için şehri çevreleyerek yapılan fetih yürüyüşüne benzetilir. İzler elimizde tuttuğumuz “dört türle” yürürken,elimizdeki  bu spiritüel cephanemizle  (yeri geldiğinde) savaşmak ve her savaşı kazanmaya kararlı bir şekilde ilerleriz.

 #46

Tişri 16, Sukot’un İkinci Günü

18 Ekim Cuma

SUYUN TADI 

Tapınak Yeruşalayim’de iken, “suyu dökmek” Sukot bayramının önemli bir bölümüydü.

Bütün sene boyunca, Tapınak’ta sunulan gündelik kurbanların yanında, sunağın üzerine şarap dökülürdü, ama Sukot bayramında sunağın üzerine şarabın yanında su da dökülürdü.

Bu amaç için kaynaktan su çekilmeden önce, bütün gece Tapınağın avlusunda kutlamalar gerçekleşirdi. Gün ağarıncaya kadar şarkılar söylenir ve dans edilirdi. Daha sonra şenlikçiler su çekmek ve suyu Tapınağa getirmek için Şiloah Kaynağına giderlerdi.

Talmud der ki, “Su çekme kutlamalarını görmemiş olan bir insan hayatında neşe görmemiş demektir.”

Şarap ve su Tanrı’ya hizmetimizin iki unsurunu temsil eder. Suyun, tadı, kokusu ve rengi yoktur, ama buna rağmen hayatımızın temel bir ihtiyacıdır; su entelektüel ve duygusal olarak yumuşak bir şekilde, ama yine de önemle “Tanrı’nın hakimiyetinin kabul edilmesini” temsil eder.

Göze, damağa ve burna hoş gelen, beyni sarhoş eden ve kalbi neşelendiren şarap, bizim İlahi görevimizin dünyevi olarak memnuniyet verici yönünü, su da Tora mitsvalarının içsel anlamını kavramamızın ve Tanrı ile yaşadığımız ilişkinin verdiği sevinç ve mutluluğu simgeler.

Ama eğer su “yavanlığı”, Tanrı’ya hizmetimizin duygudan yoksun yönünü simgeliyorsa, o zaman Sukot’ta sunağın üzerine dökülen su neden bu kadar neşe veriyordu?

Susamış biri için, bir bardak su en leziz şaraptan daha tatlıdır. Manevi açıdan baktığımızda, ruh Tanrı’ya susadığı zaman, Tanrı ile olan ilişkinin ne kadar önemli olduğunu kabul ettiği zaman, duyuların bayram ettiği canlandırıcı, neşelendirici bir deneyim yaşar. Böyle bir ruh için, Tanrı’ya hizmet ederken sunağa dökmek üzere, benliğinin en derin noktasından çektiği “su”, sarhoş eden herhangi bir şaraptan çok daha büyük bir sevinç kaynağıdır.

Sukot, sadece “Tanrı’nın hâkimiyetini kabul etmekle” mutluluk ve neşeyi deneyimlemeye en açık olduğumuz dönemdir.  

***

#47

Tişri 17, Sukot’un Üçüncü Günü

19 Ekim Cumartesi

DÜNYAYI DEĞİŞTİRMEK 

Sukot haftası boyunca peygamberlerin yazılarından (Aftarot) çeşitli alıntılar okuruz. Bunlar özellikle Zeharya ve Ezekiyel’in yazıları, Günlerin Sonunda yer alacak olan dünyanın ve milletlerinin değişiminden söz eder. 

O zaman dünya Tanrı’nın karşısında, bir hesaplaşma günü yaşayacaktır:

“Ve denizdeki balıklar ve gökyüzündeki kuşlar ve tarladaki ayılar ve toprağın üzerinde sürünen varlıklar ve yeryüzünde yaşayan bütün insanlar Benim varlığımda titreyecekler ve dağlar yok olacak ve dik yerler devrilecek ve her duvar yere yığılacaktır.” (Ezekiyel 38:20)

Sonunda, Tanrı bütün haşmeti ile Kendini açığa çıkaracaktır. Bu olay gerçekleştiği zaman, dünyadaki bütün milletler O’nun yüce hâkimiyetini kabul edecekler ve O’na tapmak için Yeruşalayim’e göç edeceklerdir:

“Ve Yeruşalayim’e karşı gelen milletlerden arta kalan herkes, Krala, Ev Sahiplerinin Tanrı’sına tapmak için yükselecek ve Çardaklar Bayramına uyacaklardır. “(Zeharya 14:17)

Tanrı’nın İsrail’i korumasını simgeleyen Sukot, özellikle tüm dünya milletleri tarafından kabul edilecek ve onlar, bunun için ödüllendirileceklerdir.

Sukot kutlamasının her zaman tüm dünya üzerinde derin bir etkisi olmuştur. Sukot’ta, Bet Amikdaş’a getirilen yetmiş korban, Noah’ın oğullarından gelen yetmiş millete tekabül ediyor ve onları koruyordu. (Bu yetmiş milletin zürriyeti de günümüz milletlerini oluşturur). İsrailoğulları bu korbanları tüm dünya milletlerinin bağışlanması için getiriyor, onların refah ve esenlikleri için, tüm insanların arasında evrensel barışın ve uyumun sağlanması için dua ediyorlardı.

Bugün bu korbanları dualarımız ile yeniden yaratıyoruz. Sukot sırasındaki sevincimizin ve ibadetimizin, eski dönemlerdeki gibi, dünyanın kaderi üzerinde kozmik bir etkisi bulunmaktadır.

Böylece görüyoruz ki, Sukot kutlamaları, tüm insanlık için barışı sağlamak üzere, sadece kendimizi değil, bütün gezegeni değiştirmeyi amaçlamaktadır.

***

#48

Tişri 18, Sukot’un Dördüncü Günü

 20 Ekim Pazar

BİR’LİĞİN SEVİNCİ 

Eskiden ordular savaşa giderken zafer şarkıları söylerlerdi. Henüz savaş başlamamışken, neden zafer şarkıları söylerlerdi? Çünkü savaşı kazanacaklarına dair inançlarını ifade etmek isterlerdi. Bu inanç, askerlerin moralini yükseltir ve zaferin güvencesi ile daha cesurca savaşmaları için ilham verirdi.

Sukot işte bu zaferin şarkısıdır. Bizler, manevi silahlarımızla donanarak, her savaşta mücadele etmeye kararlı bir şekilde, galip geleceğimize inanarak, “dört türle” ilerleriz.

Sukot bize güvensizliklerimizi, korkularımızı ve zayıf noktalarımızı aşma gücünü verir. Sevinçli olmamız için ilham veren daha büyük bir güce sahip olmamıza yardım eder. Buna karşılık, bu farkındalığın eksikliği güvensizliğin, korkunun, belirsizliğin ve kaçınılmaz bir sonuç olarak umutsuzluğun kaynağı olur.

Sevinç; ruhun içsel olarak hayatı kutlamasının dışa vurumudur.  Hayatı kutlamak, vazgeçilmez hayat amacımız ve İlahi görevimizle bağlantımızdır. Sukot’ta bu bağlantıyı kutlarız. Varlığımızın özünden gelen gerçek mutluluğu ifade etmek için saf bir neşe ile dans eder, şarkı söyleriz.

Sukot “bizim neşelenme zamanımızdır”, çünkü bizler tek başımıza kutlama yapmayız, Tanrı da kutlamaya katılır ve biz yarattıkları ile neşelenir.

Sevinç bizi Tanrı ile ve başkaları ile birleştirir. Esasında sevinç tek başına kutlanamadığı için suka’ mıza misafir davet ederiz.

Talmud der ki, “Bütün İsrail’in tek bir suka içinde oturması uygun olur.” Fiziksel olarak ayrı suka’ larda otursak da manevi olarak hepimiz tek bir birleştirici suka altında beraber otururuz. Farklı kişilikleri simgeleyen “dört türü” beraber bağlarız. Bunu yaparken, çeşitliliğimizin gücümüzü yansıttığını, birliğimizi beslediğini, her birimizin daha büyük bir iyiliğe katkıda bulunduğunu kabul ederiz.

Sukot’un geri kalan günlerinde birlikte toplanalım ve hayatlarımızı, Tanrı’nın bize her gün bahşettiği nimetleri kutlayalım. Bu umut, sevinç ve birlik dolu mesaja her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. Bizim ilerlememizi, tekrar inşa etmemize ve daha da gelişmemizi körükleyen en büyük yakıt da işte bu umuttur.

***

#43

Tişri 13

 15 Ekim Salı

“DÖRT TÜRÜ” TEDARİK ETMEK 

Suka sevincini yaşamak için hazırlıkların en önemli ikinci parçası “dört türün” elde edilmesidir. Bunlar üç mersin dalı (hadasim), iki söğüt ağacı dalı (aravot), bir hurma dalı (lulav) ve bir tür limondur (etrog). Bunları beraber bağlar ve Şabat hariç, Suka haftası boyunca her gün altı yöne doğru sallarız.

Midraş’a göre “dört tür”, dört insan tipinin karşılığıdır:

• Hem güzel bir tadı hem de muhteşem bir kokusu olan limon türü hem öğrenen hem de başaran kişiyi temsil ediyor.
• Hurma yaprağı tadı hoş, ama kokusu olmayan bir meyve verir; bu tür, eylem dünyasından uzak duran bir bilgenin portresidir.
• Kokusu olan, ama tadı olmayan mersin ağacının dalı, iyi eylemlerinin bolluğu yüzünden bilgeliği gölgelenen bir eylemciyi temsil eder.
• Ne kokusu ne de tadı olan söğüt ağacının dalı hem öğrenmeyen hem de bir şeyler gerçekleştirmeyen kişiyi temsil eder; bu kişi ne entelektüel potansiyelini ne de dünyayı ilerletme becerisini gerçekleştirir.

Sukot’ta Tanrı’nın toplumunun birer parçası olan bu “dört tür”, “bir demet halinde birbirlerine bağlanır”, her biri vazgeçilmezdir ve her biri diğerlerine katkıda bulunur.

“Dört türün” anlamı karşısında hayret eden Kral Şlomo, limonun “acı çekmiş” bir meyve olduğunu fark eder. Limon bütün sene boyunca, her türlü iklim koşullarına maruz kalarak ağaçta durur. Ama biz de biliyoruz ki, en yüce insanlar zahmetler ve zorluklar yüzünden rahat görmeyen insanlardır. En dengeli insanların da sürekli yeni iklimlere ve çevrelere uyum sağlama ihtiyacı ile şekillendirilmiş insanlar olduğunu görüyoruz.

Ve açıkçası, hiçbir olumlu nitelik sergilemeyen söğüt dalı, yine de nehir kenarındaki topraklı tepeciklerde yetişir. Aynı şekilde, bazı insanlar olumlu özellikler taşımayabilirler, ama kökleri atalarının nehirlerinde gömülmüş ve onların suları ile beslenmişlerdir. Onları bireysel olarak gözlemlersek, erdemlerini ifade edemeyebilirler, ama bir toplum olarak bir araya geldikleri zaman, ruhları ışıldar.

Kendinize sorun: Siz bu “dört tür”den hangisisiniz? Sizde olmayıp da başkalarında var olan erdemleri görebiliyor musunuz?

• Günün alıştırması:

“Dört türü satın alın veya Sukot boyunca sallamak için onları ödünç almaya çalışın.

#42

Tişri 12

 14 Ekim Pazartesi

SUKA KURMAK 

Sukot sevinci için hazırlığın önemli bir parçası, bir suka inşa etmektir. Suka, Sukot haftası boyunca içinde yaşamamız emredilen hurma yaprakları ve dalları, sazlar veya bambularla örtülmüş bir çatısı olan bir kulübedir. Bazı kişiler hemen Kipur’dan sonraki gece sukalarını inşa etmeye başlarlar; başkalarının ise onu Tişri ayının 11. ve 14.günleri arasında inşa etme alışkanlıkları vardır. 

Bu mitsvanın anlamı nedir? Bu garip ama hoş dekorda toplanmak, parti düzenlemek ve yağmur yağmadığı takdirde kamp kurmak hoş sayılsa da bugün bu ilginç mitsva bizim için gerçekten kişisel bir anlam taşır mı?

18.yüzyılda yaşamış olan Hasidik Usta Mezritch’li Maggid’in öyküsü bu soruya cevap verir. 

Bir gün zengin bir adam ünlü bilgeyi ziyaret etmeye gelir ve kasabanın dış mahallesinde çok az eşyası olan bir barakada yaşadığını görünce şok olur. Dehşete düşen zengin adam Maggid’e konumuna uygun bir konut sağlamayı önerir.

Maggid cevap olarak, zengin adama kuşkusuz bir konağa benzeyen evini ve sonra seyahat ederken kaldığı yerleri tasvir etmesini söyler. Varlıklı adam tasvirini bitirdiği zaman, Maggid şöyle cevap verir: “görüyorum ki, iş seyahatine çıktığın zaman kaldığın yerler, senin ev dediğin yerden çok daha mütevazı. Benim için de aynı şey geçerli. Bir gün benim gerçek evime geleceksin ve ne kadar farklı olduğunu göreceksin.”

Suka bize bu somut dünyada bizlerin sadece birer yolcu olduğumuzu hatırlatır. Bizim gerçek evimiz burada değil. Oturduğumuz ev ne kadar güzel olursa olsun, bizim gerçek evimiz değildir. Gerçek evimiz paranın satın alabileceğinden veya hayal bile edebileceklerimizden çok daha yüce ve güzeldir.

Kendinize sorun: Evinizi gerçek eviniz olarak mı görüyorsunuz? Bunun sizin gerçek eviniz olmadığını ne kadar sıklıkla anımsıyorsunuz?   

• Günün alıştırması:

Eğer henüz bir suka kurmadıysanız, bu sene bir suka inşa etme veya en azından bir sukada yemek yeme olasılığını araştırın.

***

Tişri 11

13 Ekim Pazar

HUŞU’DAN SEVİNCE 

Bugün “Huşu Günleri” (Roş Aşana ve Kipur Günü) ile “Sevinç Günleri” (Sukot, Şemini Hag  Atseret, Simhat Tora) arasındaki dört günlük geçiş dönemi başlar. 

Tişri ayının ilk yarısı, İbrani takviminin ilk ayı olarak, senenin gerisini kontrol eden kozmik bir sinir sistemi gibi çalışır. Bu dönem bize, Tanrı’yı bizden çok daha yüce olarak deneyimlememizi emreder. O bizim Kralımız, Yargıcımız, hayatımızın tek ve Mutlak Hakimidir.

Bu neden yeterli değildir?

Çünkü bu deneyimde eksik olan; yakınlık, sevgi ve en önemlisi bütünlük unsurudur.

Doğadan bir örnek kullanacak olursak, gök gürültülü bir fırtına yüzünden huşu içinde kaldığımız zaman, bizler esinlendiğimizi ve yükseldiğimizi hissedebiliriz. Ama muhtemelen bu müthiş manzaraya uzaktan şahit oluyoruzdur. Suya atlayıp dalabilmek için okyanusun kuvvetinden korkarak, dehşete kapılmış bir halde öylesine kalıp duramayız.

Aynı şey Tanrı ile olan ilişkimiz için geçerlidir. Bu nedenle, Tişri bize Neşeli Günleri verir.

Huşu Günleri daha büyük bir şey için yalvarmayı temsil eder. Tamamen bizi aşan bir gün olan Kipur Gününde doruk noktasına ulaşır. Bu süre zarfında (25 saat) yemek yemeyiz, çok az uyuruz ve dua etmek için sinagoga kapanırız. Bizler bunu yaparak, yükselmemizi engelleyen maddi hayattan kurtulmaya çalışırız 

Ama ondan sonra ayın ikinci yarısı gelir, az önce deneyimlediğimiz dönemi bütünleştirme ve kutlama zamanı gelir. 

Neden bu dönemi kutluyoruz? Çünkü Kralın sarayına geldik ve O’nun yargısından geçtik. Şimdi sarayı terk ediyoruz ve sokaklarda dans etmeye hazırız.

Kendinize sorun: Kutlamaları başlatmaya hazır mısınız? Büyük Bayramlardaki deneyimlerinizden sonra, içinizde artan sevinç duygusunu hissediyor musunuz?

 Günün alıştırması:

-Eğer cevabınız evet ise, kutlamalara hazır olmak için neler yapmanız gerektiğini listeleyin. Eğer cevabınız evet değilse, nedenini anlatın.

-Kişisel sevgi hayatınızda, şu iki unsuru içeren/ gerektiren bir benzerlik bulun: saygı (huşu) ve yakınlık (sevinç). 

 ***

#40

Tişri 10, Yom Kipur

12 Ekim Cumartesi

TEK’LİK GÜNÜ 

Kipur Gününden önceki hazırlık; Kipur günündeki beşinci ve son duada- Neila (“Kapıların Kilitlenmesi”) bölümünde doruk noktasına ulaşan içsel bir yolculuktur.

Her gün -Maariv (akşam duası), Şahrit (sabah duası), Minha (öğleden sonra duası) adlarında üç duamız vardır. Şabat günü ve diğer Yahudi bayramlarının her birinde Musaf adında (ek dua) dördüncü bir dua vardır. Beşinci dua olan Neila sadece Kipur Gününde okunur.

Bunun nedeni de Neila’nın, ruhun Kutsalların Kutsalına, sadece o gün ve o zaman diliminde ulaştığımız ruhun beşinci ve en yüksek boyutuna tekabül etmesidir.

Ruhun beş boyutu, en alçağından en yükseğine doğru şöyledir:

5. Yehida                  “Teklik”                    Öz

4. Haya                     “Hayat”                    Metafizik hayat

3. Neşama               “Ruh”                        Entellektüel hayat

2. Ruah                     “Nefes”                     Duygusal hayat

1. Nefeş                   “Can”                        Biyolojik hayat                         

Senenin her günü ruhun üç boyutuna ulaşabiliyoruz; Şabat günü, dördüncüsü olan haya ya ulaşırız; ama beşincisi olan yehida ya veya Tanrı ile birliğe sadece Kipur Günü ulaşabiliriz.

Bunun nedeni de Neila sırasında kapılar kilitlenmeden önce, her şey açıktır ve insan ruhunun en mahrem, kırılgan, yumuşak ve nazik, diğer seviyelerin savunma mekanizmalarına karşı en korumasız kısmı olan yehida’ ya bile ulaşabiliriz. Biz ona tam olarak Neila nın söylendiği ve sonunda şunu açıkladığımız anda ulaşırız: Şema Israel … “Dinle ey İsrail, Tanrı bizim Tanrımızdır, Tanrı Tek’tir.”

16.yüzyılın ünlü bilgesi Şaloh şöyle yazar: “bir Yahudi için, Tanrı’nın Tek’liğini kabul etmesinden ve tüm hayatını Tanrı’ya adamaya hazır olmasından daha büyük bir deneyim yoktur.” Bu an bütün sene boyunca, kıvılcım ile alevin en çok yaklaştığı andır. Bu an senenin en güçlü ve etkili anıdır.  Bu an her şeyin özüne, Tanrı’ya en yakın olduğunuz andır.

***

9 Tişri, Erev Yom Kipur

11 Ekim Cuma

MELEKLER GİBİ OLMAK 

Bu akşam 25 saatlik bir Kipur orucuna başlayacağız. Bunu, Tişa Beav’da Bet Amikdaş’ın yıkılışı için yas tuttuğumuzdaki gibi keder içinde yapmayız. Esasında Kipur Günü matem tutma günü değil, sevinç dolu bir gündür. Kipur Gününde oruç tutmamızın nedeni, o gün fiziksel kısıtlamalarımızın ötesine geçip melekler gibi olmaktır; yemek ve diğer fiziksel konular dikkatimizi manevi özümüzden alıp dağıtır.

Bazı insanlar açlığın, dualara ve günün dini uygulamalarına odaklanmalarına engel olduğunu söyleyip şikâyet ederler. Ama Kipur Gününün zorluğu da budur, fiziksel unsurlara fazla odaklanmamak gerekir. 

İçinizin derinliklerinden gelen besini ve içeceği deneyimlemek için yememe ve içmeme fırsatını kullanın. O zaman oruç tutmak çok özgür kılan bir deneyim olacaktır.

Kipur Günü ruhunuzun en derin bölümüne ulaşabildiğiniz gündür. Ama bu ancak Kipur için bir alan yaratırsanız mümkün olur. Sizin ruhunuzun ve her ruhun eşsiz bir mırıldanma sesi çıkaran yumuşak ve sakin bir tınısı vardır. Bu mırıldanma ancak iç sesinizi bastıran, hayatınızdaki sesi kısarsanız duyulabilir.

Kipur Gününde “kaynağın” ruhunuzun “kıvılcımına” en yakın olduğu aşamada, elinizden geldiği kadar dikkati dağıtan maddi unsurları yok etmek istersiniz, böylece ruhunuz özgürce şarkı söyleyebilir ve “kıvılcımınız” özgürce dans edebilir.

Kipur Gününü bu şekilde çaba harcayarak geçirdiğiniz zaman, o gün aç olarak geçirdiğiniz değil, kendinizi bir melek olarak geçirdiğiniz bir gün olur. Çaba gerektirdiği için de o gün için hazırlanmanız gerekir.

Aynı şey Kipur Gününde, yıkanma, yağlanma, cinsel ilişki, deri giymek gibi diğer yasaklar için geçerlidir. Bu yasakların amacı, ruhsal âlemi deneyimlemek için mümkün olduğu kadar bizi fiziksel âlemden koparmaktır.

Fiziksel zevklerden haz almak yerine, günümüzü dış dünyadan koptuğumuz bir sinagogun kozasında dua ederek geçiririz; bütün niyetimiz fiziksel âlemin, somut yuvamızın ötesine geçmek ve en saf ruhsal özümüze, Tanrı’daki gerçek yuvamıza yolculuk etmektir.

KISITLAYAN BAĞLARI KOPARMAK 

Kipur Gününe denk gelen Tişri ayının 10.günü resmen başlamadan ve karanlık çökmeden önce, dünyanın her tarafındaki sinagoglarda Kol Nidre isimli unutulmaz bir ezgi söylenir. 

Kol Nidre “Bütün Yeminler” demektir ve klasik metin üç kez tekrarlanır; her seferinde daha yüksek sesle okunur ve bütün yeminlerden ve antlardan vazgeçmek anlamına gelir.

Senenin en kutsal gününü, Tanrı’dan bütün günahlarımızı affetmesini istediğimiz güne, eski vaatleri bozarak başlamamız garip gelebilir.

Ama Kol Nidre bu değildir. Kol Nidre senenin en kutsal gününe girdiğimiz süreçtir.

Neder, sadece bir başkasına yüksek sesle ettiğiniz yeminler veya vaatler değildir; sizi bağlayan bütün sorumlulukları, bağları ifade eden bir kelimedir.

“Bütün yeminleri” bozarak, içinize yolculuk etmenizi engelleyen, Kipur Günü deneyimine açılmanızı engelleyen bağları koparma sorumluluğunu açıklıyorsunuz.

Açıkçası, bu, sağlıklı sorumlulukları ve bağları terk etmek anlamına gelmez. Sadece sizi kısıtlayan, başınızı derde sokan ve tuzağa düşüren bağları terk etmek demektir.

Kol Nidre’nin en önemli odak noktası budur. Kipur Gününe başlamak için mükemmel bir duadır, çünkü kendinizi bu tür tuzaklardan kurtarmazsanız, içinize doğru yolculuk edemezsiniz; bir top ve bir zincire bağlı olursanız, hiçbir yere gidemezsiniz.

Kol Nidre konuşmalar, eylemler ve düşüncelerle ilgili olarak üç kez tekrarlanır:

Ettiğimiz bütün yeminler ve kendimize yasakladığımız şeyler… Onları yapmış olmaktan pişmanız, hepsine izin verilsin, affedilsin, ortadan kaldırılsın, yok edilsin ve artık geçerli olmasın veya var olmasın. Bizim yeminlerimiz artık yemin olmayacak, yasaklarımız artık yasak olmayacak ve lanetlerimiz artık lanet değil…

***

 

Tişri 8

10 Ekim Perşembe

UMUDUN DOĞUŞU 

Moşe Sinay Dağında bütün Tora’yı sadece 40 günde aldı, ama Yahudiler’in Altın Buzağı Günahının bağışlanmasını başarmak için o sürenin iki mislini, yani 80 gününü geçirdi. 

Moşe nihayet Kipur Gününde dağdan indiği zaman, getirdiği yeni tabletler, eskilerinden daha büyüktü. İkinciler, acının derinliklerinden kazılmıştı ve kayıptan sonraki umudu gösteriyordu; ikinci levha seti yıkılamaz türdendi.

Bundan şunu öğreniyoruz ki, bozulmuş bir ilişkiyi düzeltmek, yeni bir ilişkiyi başlatmaktan çok daha zordur ve daha çok çaba gerektirir. Ama başardığımız zaman da yeni oluşum çok daha sağlamdır ve bir daha asla kırılamaz.

Sadece iki gün sonra gelen Kipur Günü senenin en kutsal günüdür çünkü hayatta en önemli tek unsur olan umudun doğum günüdür. Kayıptan sonra şifanın, yıkımdan sonra yeniden doğuşun, kırılan şeyi her zaman yeniden inşa edebileceğimizin ve öncekinden daha güçlü kılabileceğimizin umududur.

Kipur Günü bize, Tanrı’yla, ölümsüzlükle bağlantı kurarak bütün bunları nasıl başaracağımızı öğretir. 

İyi ile kötünün savaştığı bir dönemde yaşadığımızı giderek daha çok algılarken, paylaşmamız gereken en önemli mesaj budur. Bu mücadelede Kipur Gününün mesajını aktarabiliriz:

“Her şey mümkündür. Her türlü zorluğu ve rekabeti istikrarla yenebilirsiniz. Tanrı’ya inanın ve umut edin, çünkü iyilik galip gelebilir ve galip gelecektir.”

On Teşuva Gününe denk gelen Şabat gününde, bu mesaj Tora bölümünün sözcükleriyle tekrarlanır:

“Güçlü ve cesur olun. Onların önünde korkmayın ve güvensiz hissetmeyin, çünkü sizinle giden, Tanrıdır, O sizi ihmal etmeyecek ve terk etmeyecektir. “(Devarim 31:6)

Kendinize sorun: Kendiniz ve dünya için ümitli misiniz? Oluruna bırakabilme iznini kendinize veriyor musunuz?

• Günün alıştırması:

- Üzgün hisseden birine ilham verin. Ona ümit verin.

-Yukarda sözü geçen Tora bölümü üzerine iyice düşünün.