SUKOT

Atalarımızın çölde yaşadıkları kırk yıl boyunca etrafta buldukları dal ve yeşilliklerden yaptıkları çardaklara istinaden Çardaklar/Sukot adıyla anılan bu renkli bayramımız, Şaloş Regalim (Pesah-Şavuot-Sukot) bayramlarımızın en neşelisidir. Hatta mutlu olmak, Sukot Bayramı’nın direkt Tora’dan gelen mistvalarındandır. Tora’dan gelen diğer Sukot mitsvaları ise bayram boyunca günün çoğunu sukada geçirmek ve Şabat harici her sabah duasında Arba Minim’i (dört çeşit bitki) farklı yönlere sallayarak, yoruma göre Tanrı’nın bu dört türün de büyümesi için gerekli suyu sağlaması, hasatı beslemesi ve yağmuru yağdırması dileklerimizi ifade etmek.

Sukot’taki mutluluğumuz, Tanrı’nın her zaman yanımızda olduğunun, hata yapsak bile yine de O’nun sevgili evlatları olduğumuzu bilmenin ve gerçekten kalpten istediğimizde ilişkimizde yeni bir sayfa açabileceğimizin güven ve huzurundan gelir. Suka da, hayatımızdaki güvenliğin evlerimizin beton duvarları ve çatısından değil, Tanrı’nın korumasından geldiğini simgeler.

Sukot Bayramı’ndaki mutluluğumuzun bir sebebi de Yahudilerin ‘bir’liğinin ve bütünlüğünün kutlanmasıdır. Sukanın kutsal duvarları sembolik olarak tüm Yahudileri bir araya getirir. Birbirine bağlanmış Arba Minim/ dört çeşit bitki de gerek Tora öğrenimi ve uygulamasındaki, gerekse karakter özelliklerindeki farklılıklarına rağmen, tüm Yahudilerin tek bir bütün olduğunu ve birbirine bağlı olduklarını sembolize eder.

Sukot Bayramı Yahudilerin bütünlüğünü kutlar, ancak aynı zamanda tüm dünya uluslarını da ilgilendiren evrensel bir bayramdır. Sukot mitsvalarından olan dört çeşit bitki, doğayı, yağmuru ve mevsimlerin döngüsünü simgeler. Bu yönü, tüm insanlık için geçerlidir ve Sukot Bayramı’nın evrenselliğini gösterir. Sukot’un evrenselliğinin diğer bir boyutu da Bet Amikdaş zamanında bayram süresince 70 dünya milletinin bereketi ve esenliği için 70 boğa kurban edilmesidir.

Bireyselliği ve evrenselliği birleştiren ve yedi gece yedi gün süren Sukot Bayramı bu yıl 16 Ekim Çarşamba akşamı başlıyor.

KISA KISA SUKOT

İsmi: Sukot- סוּכּוֹת çardaklar anlamına gelir. Atalarımızın Mısır’dan çıktıktan sonra ‘Vaat Edilmiş Topraklar’a gelmeden kırk yıl boyunca çölde etrafta bulabildikleri dal ve yapraklardan yaptıkları çardaklarda yaşamalarını ve Tanrı Korumasının onları Onur Bulutları ile sarmalamasını simgeler.

Sukot mitsvaları: Sukot Bayramı’na ait üç temel mitsva, direkt olarak Tora’dan gelir. 1. mitsva: Yedi gün boyunca yemeklerimizi sukada yemek ve zamanımızın çoğunu sukada geçirmek: “Bu yedi gün boyunca çardaklarda yaşayacaksınız” (Vayikra 23:42). 2. mitsva: Arba Minim/dört çeşit bitkiyi Sukot süresince, Şabat harici her sabah duası sırasında ibadetin belli bölümlerinde dua ederek belli yönlere sallamak: “İlk günde kendinize etrog ağacı meyvesi, hurma dalı, mersin ağacı dalları ve dere söğütleri alıp, Tanrı’nın Huzuru’nda yedi gün boyunca sevinç ifade edeceksiniz” (Vayikra 23:40). 3. mitsva: Sevinmek ve mutlu olmak: “…Yedi gün sevinç ifade edeceksiniz” (Vayikra 23:40). “Bayramında neşelen” (Devarim 16:14); ”...Ve sen, sadece neşeli olacaksın”(Devarim 16:15).

Su: Sukot zamanı, bolluk ve bereketi simgeleyen su için yargılandığımız ve Tanrı’ya bereket için dua ettiğimiz bir dönemdir. Bet Amikdaş zamanında Kutsal Tapınağa Pesah’ta ‘Arpa Kurbanı,’ Şavuot’ta ‘Buğday Kurbanı,’ Sukot’ta ise ‘Su Kurbanı’ getirilirdi. Mizbeah’ın üstüne dökülüp Tanrı’ya adanan su ile gelecek yılın bol yağışlı ve bereketli olması dilenirdi.

Sukot mitsvaları ve kadınlar: Kadınlar zamana bağlı olan mitsvalardan muaf oldukları için hem Arba Minim hem de Suka mitsvasından muaftır. “Buna rağmen kadınlar da her iki mitsvayı yapıp berahalarını da söylemeyi bir yükümlülük gibi adet edinmişlerdir; ve bu, güzel bir adettir” (Alhot Olam 2: Perek Şeni,Siman 8- Rabi Nisim Behar-El Gid Para El Pratikante).

Bayram mumları: 16 Ekim Çarşamba akşamı Sukot Bayramı şerefine mumlar, güneş batmadan önce yakılır ve beraha söylenir: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik ner şel Yom Tov/Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Yom Tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin.”

Uşpizin: Aramca misafir, konuk anlamına gelir. Geleneklerimize göre Sukot süresince her gece atalarımız, aralarından birinin önderliğinde Sukalarımızı ziyarete gelir. Birinci akşamdan başlayarak sırasıyla Avraam, Yitshak, Yaakov, Yosef, Moşe, Aaron ve David diğerler atalarımıza liderlik ederek sukalarımıza misafir olur. Onları sukamıza davet ettiğimizde onları temsil eden özelliklerin bizi de sarması ve hayatımızın her alanında bize rehberlik etmesi dileğimizi ifade etmiş oluruz.

İhtiyaç sahiplerini mutlu etmek: Yahudiliğin vurguladığı en önemli husus, spiritüelliğin ve Tora öğretilerinin insan davranışlarına yansımasıdır. Yahudi mistisizminin en önemli eseri Zohar, Uşpizin’i açıkladıktan sonra, “…Kişi, fakiri de mutlu etmeli, Uşpizin için bir kenara ayrılması düşünülen yemek porsiyonu, ihtiyaçlı kişiye verilmelidir” diye belirtir (Emor 103a).

Tora, kendimiz neşelenirken etrafımızdakilerin mutluluğunu da düşünmemiz gerektiğini şöyle ifade eder: “Tanrı’n Aşem’in Huzuru’nda, Tanrı’n Aşem’in, İsmi’ni barındırmak için seçeceği yerde neşeleneceksin-sen, oğlun ve kızın, kölen ve cariyen, şehirlerindeki Levi ve arandaki Ger, yetim ve dul” (Devarim 16:11). İhtiyaç sahiplerine yapılacak bağışlar için kurumlarımıza başvurulabilir.

Sukot boyunca her gün bütün dünya milletlerinin esenliği için yapılan dualar ve kurbanlar: Bet Amikdaş zamanında, günlük kurban ve sunularının yanında, Sukot Bayramı süresince musa/ek kurbanlar yapılırdı. Raşi’ye göre, bayram boyunca yapılan toplam yetmiş kurban, Noah (Nuh) soyundan gelen ve bugün dünyada var olan bütün diğer milletlerin atası olan yetmiş millete tekabül eder. Yeruşalayim’deki Tapınak, ‘bütün milletler için bir dua evi’ olarak kabul edilir ve bu yetmiş boğa, Tanrı’nın bu milletler için kefaret sağlaması, dünya milletlerin esenliği, bereketi, iyiliği, yağan yağmurlardan faydalanarak refah içinde yaşamaları ve barış için kurban edilirdi.

Onur bulutları: Tanrı’nın Onur Bulutları İsraeloğulları çölde kaldıkları kırk yıl boyunca onları korur ve yol gösterirdi. Bir yoruma göre Suka da Onur Bulutlarını simgelemektedir. Biz de Suka’da otururken, bizi koruyanın evlerimizin duvarları, çatısı veya çitleri değil, Tanrı’nın İlahi takdiri ve koruması olduğunu tekrar idrak ederiz.

Kohelet okunması: Şaloş Regalim bayramlarında; Pesah’ta Şir Aşirim/Ezgiler Ezgisi, Şavuot’ta Rut’un Kitabı, Sukot’ta ise Kohelet okunur. Kral Şlomo, Kohelet’te “boş, boş, her şeyin boş” olduğundan, Tanrı Koruması, Tanrı Yolu ve Tanrı Hizmeti dışında her şeyin boşluğundan ve anlamsızlığından söz eder. Fakat bu sözlerin devamında; gerçek mutluluğun ve güvenliğin anahtarını da verir: “Her şey gözden geçirildikten sonra konunun özü şu: Tanrı’yı (yaşantınla) kutsa ve Tanrı’nın İsteği’ni yerine getir, çünkü her insanın görevi budur” (Kohelet 12:13).

*Sukot’un ABC’si, Sukot-Şemini Atseret, Simhat Tora Felsefesi, Suka’nın Kucaklaması,Sukot ile Kohelet arasındaki İlişki:

http://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=25&Itemid=106