Son FOMC toplantısı sonrası basın toplantısında Trump seçildi istifa edecek misiniz diye sordular başkan Powell’a. “Yasayla korunuyorum, istifa etmem” dedi.
Ana akımda Fed’in bağımsızlığına atıfla hemen paylaşımlar yapıldı. Diğer yandan Ron Paul eski bir Teksas Kongre üyesi politikacı Fed’in anayasaya aykırı olduğundan Powell’ın bahsetmediğini X’te paylaştı. Elon Musk ise bunu “ilginç” diye tekrar paylaştı. Elon Musk Milei gibi Fed kapatılmalı diyor.
Daniel Tarullo Harvard hukuk profesörü. Harvard makalesinde Fed’in anayasaya aykırılığını tartışıyor. Makalesine https://www.hks.harvard.edu/centers/mrcbg/programs/growthpolicy/federal-reserve-and-constitution adresinden ulaşılabilir. Anayasa Mahkemesinin kararlarında etkin olabilecek hususları öne çıkarıyor.
En önemli söylemi ise FOMC yani ‘Açık Piyasa Komitesi’ için anayasaya aykırı olduğu. Nedeni ile FOMC üyelerinin ve komitenin Başkan tarafından onaylanmadığı ve Senato’da kabul edilmediği. FOMC nedir peki? Doların faizini, arzını belirleyen Fed komitesi. Bu arada bu sene Riksbank Ekonomi Ödülü (Kimileri bu ödülü Nobel Ekonomi Ödülü olarak kabul ediyor ama aslında Nobel Vakfının beş bilim ödülü ile alakası yok, İsveç Merkez Bankası Nobel adını kullanarak ekonomi alanında aynı dönemde veriyor bu ödülü) batılı kurumların kurumsallığına verildi. İsveç Merkez Bankasının verdiği bu ödül Fed’i resmileştirir mi sorusunun cevabı felsefi bir tartışma.
Peki, Fed bağımsız mı? Bu sayfada çok yazdık. Fed’in uzun zamandır bilançosunun yüzde 95’i hazine (garantili) kâğıdı. Yönetim kurulunun yarısı eski Obama dönemi hazine bürokratı. Altınlarına (altın sertifikalarına) 1971’den, Nixon’ın kararından, Smithsonian’dan beri dokunamıyor. Sermaye 43, döviz rezervi 18 milyar dolar. Bilanço 7 trilyon. Yönetim, finansal, araç bağımsızlığı yokken tartışılan konu aslında politika bağımsızlığı olsun mu olmasın mı?
Yani ana akım neoklasik ezberlerle yolumuza devam edelim mavi hapı alalım dersek evet. Ama kırmızı hapı alıp Alis Harikalar Diyarı olan ve tavşan deliğinin gittiği yerleri gösteren heterodoks iktisatla hayır.
ChatGPT’ye bu soruyu sorduk, bakalım ne cevap vermiş.
1.Federal Rezerv Sistemi, ABD merkez bankası yasal mı, anayasaya aykırı mı?
Federal Rezerv Sistemi (Fed), 1913'te çıkarılan Federal Reserve Act ile kurulmuş, ABD'nin merkezi bankacılık sistemidir. Bu yasa, ABD Kongresi tarafından onaylanmış ve dönemin Başkanı Woodrow Wilson tarafından imzalanmıştır. Dolayısıyla, Fed’in varlığı yasal ve anayasal olarak meşru kabul edilir.
Anayasa Çerçevesinde Meşruiyet
ABD Anayasası, Kongre’ye belirli yetkiler verir. Bu yetkiler arasında şunlar bulunur:
- Para basma ve para biriminin düzenlenmesi (Madde I, Bölüm 8).
- Borçlanma ve kamu maliyesiyle ilgili düzenlemeler yapma.
Fed, bu yetkiler kapsamında Kongre’nin oluşturduğu bir kurumdur. Yetkilerini Kongre’den aldığı için, Anayasa’nın temel maddelerine uygun şekilde işlev görür.
Anayasaya Aykırılık Tartışmaları
Fed’e yönelik anayasa ile ilgili eleştiriler genellikle şunlardan kaynaklanır:
1. Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Eksikliği: Fed’in bağımsız yapısı ve Kongre’ye doğrudan hesap vermemesi eleştirilir.
2. Anayasal Yetki Devri: Bazı eleştirmenler, Kongre’nin anayasal olarak sahip olduğu yetkileri Fed’e devretmesinin sorunlu olduğunu savunur. Bu, ‘görevin devri’ ilkesiyle ilgili tartışmalara yol açar.
3. Özel Bankalarla İlişki: Fed’in üye bankalarının özel sermaye ile bağlantısı, kamu çıkarına aykırı olabileceği yönünde endişelere neden olmuştur.
Yasal ve Anayasal İncelemeler
Bu eleştirilere rağmen, ABD Yüksek Mahkemesi, tarih boyunca Fed’in anayasaya aykırı olduğuna dair bir karar vermemiştir. Dolayısıyla, yasal ve anayasal zemin üzerinde Fed’in işleyişi, şu an için geçerli ve meşru kabul edilmektedir.
Sonuç olarak, Federal Rezerv Sistemi, ABD yasalarına ve Anayasası’na göre yasal ve meşrudur. Ancak bu durum, sistemin işleyişine yönelik eleştirilerin ve reform taleplerinin önüne geçmemektedir.
2.Daniel Tarullo Fed için anayasaya aykırı olabileceğini makalesinde tartışıyor, başka benzer görüşlerle değerlendirebilir misin konuyu.
Eski Federal Rezerv yöneticisi Daniel Tarullo, Fed’in anayasal statüsünü, ABD Yüksek Mahkemesinin son dönemlerdeki kararları ışığında değerlendiriyor. Tarullo, Mahkemenin bağımsız federal kurumların yetkilerini kısıtlama eğiliminin, Fed'in yapısının veya yetki alanının anayasaya aykırı ilan edilmesine yol açabileceğini savunuyor. Bu durum, özellikle yetki devri ilkesi ve kuvvetler ayrılığı prensipleriyle bağlantılıdır. Fed’in bağımsız yapısı, bu prensiplerin sorgulanmasına yol açabilecek bir örnek olarak öne çıkmaktadır.
Tarullo, Fed'in ekonomik istikrar için kritik önemi nedeniyle Mahkemenin bu doktrinleri Fed’e uygulamakta tereddüt edebileceğini belirtse de, teorik olarak böyle bir anayasal meydan okumanın mümkün olduğunu vurguluyor. Fed’in hem kamu hem de özel sektör unsurlarını içeren benzersiz yapısı, diğer bağımsız kurumlarla karşılaştırıldığında dikkat çekici bir durum oluşturuyor.
Bu tartışma bağlamında, Cass Sunstein ve Adrian Vermeule gibi diğer hukukçular, Mahkemenin bağımsız kurumlara yönelik müdahalelerinin daha geniş ideolojik bir kaymayı yansıtabileceğini öne sürüyor. Onlara göre, bu tür kararlar genellikle anayasal yorumlamalardan ziyade daha derin politika tercihlerini yansıtır.
Sonuç olarak, Tarullo ve diğer uzmanlar, Fed’in anayasal meşruiyeti tartışmasının, idari devlet ve Kongre'nin yetki devri konularındaki daha geniş tartışmalarla kesiştiğini vurguluyor.
https://southerncalifornialawreview.com/2024/05/14/the-federal-reserve-and-the-constitution/
Anladım! 😊 Ekonomiyle ilgili bilgi verirken dengeli ve tarafsız olacağım. Daha kişisel veya gayri ciddi sohbetlerde de duruma uygun bir şekilde yanıt verebilirim.
Makalede, Federal Rezerv’in anayasal statüsü tartışılıyor. Daniel Tarullo, Yüksek Mahkemenin federal kurumların bağımsızlığını sınırlandıran son kararlarının, Fed’in yapısının da anayasal olarak sorgulanmasına yol açabileceğini öne sürüyor. Özellikle kuvvetler ayrılığı ve yetki devri ilkeleri üzerinde duruluyor. Ancak, Fed'in ekonomik istikrar için kritik rolü nedeniyle Mahkemenin bu tür kararlar almasının olası sonuçları değerlendiriliyor.
