ABD, Esad rejiminin sahip olduğu kimyasal silahların yanlış ellere geçmesini önlemek için Ortadoğu'daki diğer birçok ülkeyle birlikte çalıştıklarını belirtti. Açıklama yapan yetkililer, Biden yönetiminin son günlerindeki gündeminin Suriye’nin kimyasal silahları olduğunu açıkladı. Yetkili, ABD'nin Suriye'nin silah stokunun durumunu ‘yakından izlediğini’ ve ABD istihbarat uzmanlarının konunun halen kontrol altında olduğuna inandığını ifade etti.
ABD ve müttefikleri, Suriye ordusunun çöküşünün, silahlı grupların bir zamanlar Esad rejiminin elinde bulunan tehlikeli silahları ele geçirmesine olanak sağlayacağından endişe ediyor. ABD Başkanı Joe Biden hafta sonu yaptığı bir açıklamada, “Suriye'nin komşuları olan Lübnan, Irak, Ürdün ve İsrail'i Suriye'den gelebilecek her türlü tehdide karşı destekleyeceğiz” dedi.
Diğer taraftan İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), 61 yıllık Baas rejiminin yıkılmasının ardından muhaliflerin eline geçmesinden korktukları bazı askeri bölgeleri vurdu. İsrailli yetkililer, vurulan hedefler arasında küçük kimyasal silah depoları, radar donanımlı bataryalar, Rus yapımı hava savunma sistemleri ve Scud füzelerinin bulunduğunu belirtti.
İsrail ayrıca, Suriye sınırındaki Hermon Dağı'nın Suriye tarafını kontrol altına aldığını belirtti. Bu adımın, sınır boyunca bir tampon bölge oluşturmak ve savunma açısından önemli birkaç noktayı güvence altına almak amacıyla gerçekleştirildiği açıklandı. İsrail, 1973'ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girmiş oldu.
Suriye, uzun yıllar boyunca İran silahlarının Hizbullah da dahil olmak bazı gruplara ulaşmasında bir geçiş noktası olarak kullanıldı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da Suriye gelişmelerini değerlendirdi. Netanyahu, Şam'ın HTŞ liderliğindeki grupların eline geçmesinden kısa süre sonra bir açıklama yaparak gelişmeleri Ortadoğu için ‘tarihi’ olarak nitelendirdi. Netanyahu, İsrail’in Suriye ile barışçıl ilişkiler kurmak istediğini ancak bu gerçekleşmezse İsrail devletini ve sınırını korumak için ‘ne gerekiyorsa’ yapacaklarını ifade etti.
Netanyahu konuşmasında, Suriye'nin isyancı grupların kontrolüne geçmesinin ardından 1974'teki ateşkes anlaşmasının çöktüğünü ve İsrail ordusunun Golan Tepelerindeki tampon bölgenin kontrolünü yeni bir düzen kurulana kadar ‘geçici olarak’ ele geçirdiğini duyurdu.
Bölgenin uluslararası siyasi uzmanları, İsrail’in Golan hamlesinin geçici olacağı konusunda hemfikir; söz konusu operasyonun nedenini İsrail’in sınırın diğer tarafında kiminle karşılaşacağı konusundaki belirsizlik olarak açıklıyor: "Karşınızda Esad'ın kontrolündeki Suriye ordusunun olduğunu bilmekten farklı olarak bir kaos ortamı var ve risk yönetimi de buna göre değişiyor."
Golan Tepeleri'nin en yüksek noktasından Suriye'nin güneyi ve 60 kilometre kadar mesafedeki başkent Şam çok rahat gözlemlenebiliyor. Geçmişte tepelere egemen olan Suriye, diğer taraftaki İsrail'in kuzey bölgelerini rahatça top ateşine tutuyordu.
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, pazartesi günü İsrail'in sınır bölgesiyle ilgili planlarını açıkladı. Katz, tampon bölgenin ele geçirilmesinin tamamlanmasının ardından İsrail'in, Suriye genelinde ağır topları imha ederek ve İran'ın Suriye üzerinden Lübnan'a silah kaçakçılığı yapmasını engelleyerek bunun ötesinde bir "güvenlik bölgesi" oluşturacağını belirtti.
