Doğayla uyumun önemine dikkat çeken Ayurveda'ya göre rüzgarlı, nemli, ıslak ve soğuk kış mevsimi, eter ve hava elementlerinden oluşan Vata Dosha’nın (bünye tipi) sezonudur. Bu elementlerin doğada yoğunlaştığı kış aylarında vücudumuz soğuğa, kuruluğa ve tıkanıklığa karşı hassaslaşır. Bu dönemde, bağışıklık sistemini desteklemek, doğru beslenmek ve bünyemizin zayıf düşmesini engellemek büyük bir ölçüde bizim sorumluluğumuzdadır. Unutmayalım ki her mevsim bir dosha baskındır ve doshamız ne olursa olsun, hepimiz bu özelliklerden etkileniriz. Çünkü doshalar sadece vücut tiplerimizi değil, aynı zamanda sirkadiyen ritimleri ve mevsimsel döngüleri de temsil eder.
“Sağlığıma dikkat ediyorum ama yine de hastalanıyorum” diyorsanız, haklısınız; ne yazık ki, günümüz koşullarında yediğimiz çoğu besin doğal değil ve bu durum bağışıklık sistemimizi doğrudan etkiliyor. Ancak, ne batı tıbbı ne de Ayurveda tek başına bir günde mucizeler yaratabilir. Yine de bedenimiz her zaman sağlığımız için çalışır. Bedenimizin verdiği sinyalleri fark etmek için hastalıkların ortaya çıkmasını beklememize gerek yok. Bağışıklığımızı güçlendirmek ve sağlıklı olmak, sadece bedenimize iyi bakmak değil, aynı zamanda dış dünyayla da sağlıklı bir bağ kurmak anlamına gelir. Ayurveda'ya göre güçlü bir bağışıklık sistemi, sağlıklı bir sindirim sistemi ve agni (sindirim ateşi) ile ilişkilidir. Bağışıklık sistemimizi her gün basit rutinlerle güçlendirebiliriz. Bu sayede kış boyunca konforumuzu bozmadan virüslerden korunarak, daha zinde ve dengede kalabiliriz.
Sağlıklı bir kış, kaliteli bir hayat için içimizi ısıtacak, şifalandıracak bütünsel sağlık formülleri
1. Ölçülü ve Kaliteli Beslenmeye Özen Gösterin
Düzgün çalışan bir bağışıklık sistemi için iyi çalışan bir sindirim sistemi gereklidir. Özel bir sağlık sorununuz yoksa, günde iki ana öğünle sınırlı kalmaya özen gösterin ve ara öğünlerden kaçının. Öğünlerinizde besleyici, sıcak, sulu ev yemeklerine, lifli sebzelere ve temiz protein kaynaklarına ağırlık verin. Tatlı, dondurma, peynir ve yoğurt gibi soğuk ve ağır yiyeceklerden, fazla tuzlu, işlenmiş, kızarmış ve paketli gıdalardan uzak durarak sadece sindiriminizi değil, aynı zamanda bağışıklığınızı güçlendirebilirsiniz.
2. Baharatların Şifasını Mutfağınıza Taşıyın
Ayurveda, özellikle kış aylarında sindirim ateşini (Agni) güçlendirmek için yakıcı baharatları önerir. Karabiber, kırmızı pul biber, zencefil, zerdeçal ve hardal tohumu gibi baharatlar, bedeni ısıtmanın yanı sıra düzenli kullanıldığında hazımsızlık, şişlik ve gaz gibi sindirim sorunlarına doğal çözümler sunar. Yemeklerinize bünye tipinize uygun baharatlar ekleyerek sindirim sisteminizi dengeleyebilirsiniz.
3. Çaylarınızla Bağışıklığınızı Güçlendirin
Sindirimi rahatlatmanın yanı sıra bağışıklığı güçlendiren baharatları damak tadınıza göre günlük rutininize eklemenin pratik bir yolu da aromatik çaylar hazırlamaktır. Kışın vazgeçilmezi ıhlamur, taze zencefil çayı bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olurken, tarçın ve karanfil gibi baharatları da ekleyerek vücudun ısınmasına destek olabilirsiniz. Kimyon, kişniş ve rezene tohumlarından oluşan ‘kikire çayı’ ise sindirimi desteklerken içinizi ısıtacak hafif ve sağlıklı seçenek olabilir.
4. Kışın Enerji Deposu Yağlardan Korkmayın!
Kış mevsiminde vücut, yağları, proteinleri, mineralleri ve vitaminleri depolar. Çünkü yağ, bedenin güç ve dayanıklılık sağlayan uzun süreli yakıtıdır ve düzgün çalışması için yakıta ihtiyaç duyar. Metabolizma düzgün çalışıyorsa, yağ yakımı hızlanır. Yağları depolamak yerine kullanarak, bedenin dengelenmesine ve yenilenmesine yardımcı olur.
Ghee, zeytinyağı, susam yağı bu dönem için besleyici ve onarıcıdır. Soğuk sıkım yağların yanı sıra çiğ badem ve ceviz gibi sağlıklı yağ içeren kuruyemişler de oldukça faydalıdır. Baharatları ve yağı birleştirerek mutfağınızda sağlık dolu karışımlar oluşturabilirsiniz. Mesela, bir çorba kaşığı ghee (sade yağ) ile tohum baharatları (hardal tohumu, kimyon tohumu, kişniş tohumu, rezene tohumu vs) soteleyerek tohumların şifalı özelliklerini yağa aktarmış olursunuz
5. Lenf Sistemini Canlandırın
Halsizlik, şişkinlik (örneğin, yüzüklerin parmaklarda sıkışması veya su tutma), sabahları tutukluk, ciltte kaşınma, dışkıda mukus, soğuk el ve ayaklar gibi semptomlar, bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan lenf sisteminde bir tıkanıklık olduğunu gösterebilir. Özellikle soğuk kış aylarında tıkanmaya meyilli olan lenf sistemi için Ayurveda, basit bir kür önerir: Sıcak Su Yudumlama - Gün boyunca her 10-15 dakikada bir, bir kahve fincanı sıcak suyu (olabildiğince sıcak fakat kaynamamış) yavaşça yudumlayarak lenf sistemimizi hareketini artırabilir, tıkanıklıkları giderir ve bağışıklığımızı güçlendirebiliriz.
6. Bir Bebek Gibi Uykunun Tadını Çıkarın
Yeterli ve kaliteli uyku, özellikle kış mevsiminde bütünsel sağlık için elzemdir. Her akşam ortalama sekiz saat uyuyun. En ideali en geç 22.30-23.00 civarında uyuyarak bedenimizin gece boyunca kendisini yenilemesine zaman vermektir.
Ayurveda’nın bilgeliği ve sunduğu pratik öneriler, her mevsimde olduğu gibi soğuk kış aylarında da bedenimizi ve ruhumuzu güçlendirir, bize doğayla uyum içinde bir yaşam fırsatı sunar. Öncelikle bedeninize kulak verin ve doğanın şifasını, ihtiyacınıza göre kullanın. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen doktorunuza danışın.
