PANORAMA 2024

OCAK

Değerli yazar Mario Levi’yi kaybettik

Yazar ve iletişim eğitmeni Mario Levi, 31 Ocak’ta 66 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.

‘İstanbul Bir Masaldı’, ‘En Güzel Aşk Hikayemiz’, ‘Bir Şehre Gidememek’, ‘Lunapark Kapandı’ ve ‘Size Pandispanya Yaptım’ adlı kitapların da aralarında bulunduğu birçok esere imza atan Levi, yazarlığın yanı sıra Fransızca öğretmenliği, gazetecilik, radyo programcılığı, reklam yazarlığı gibi işlerde çalıştı.

Şalom Gazetesinin tamamen Türkçe olarak yayına başladığı 1984 yılından itibaren gazetede yazmaya başlayan Levi ayrıca Cumhuriyet, Gösteri, Milliyet Sanat, Oksijen Gazetesi gibi birçok yayın organında yazarlık yaptı.

Mario Levi´nin cenaze töreni 1 Şubat’ta Acıbadem Musevi Mezarlığı’nda, edebiyat dünyasında ünlü isimler, yerel yöneticiler, ailesi, sevenleri ve okurlarının katılmasıyla gerçekleşti.

İlk Türk astronotu uzay yolculuğunu gerçekleştirdi

Türk Astronot ve Bilim Misyonu Projesi kapsamında ilk Türk astronotu Alper Gezeravcı’nın içinde bulunduğu Falcon 9 roketi 19 Ocak’ta Florida’daki Kennedy Uzay Merkezinden başarıyla fırlatıldı.

Falcon 9’un fırlatılmasının ardından Dragon kapsülü, aralarında ilk Türk astronot Alper Gezeravcı’nın da bulunduğu, dört mürettebatıyla uzaya çıktı.

Alper Gezeravcı uzaydan ilk mesajında “Yüce Atamızın dahiyane sözüyle bu anı başlatmak istiyorum: İstikbal göklerdedir!” dedi.

Hanri Benazus son yolculuğuna uğurlandı

İzmir’in köklü ailelerinden gelen iş insanı, yazar, koleksiyoncu Hanri Benazus, 15 Ocak’ta, 94 yaşında hayatını kaybetti. Benazus, sahip olduğu Atatürk fotoğrafları koleksiyonu ile tüm Türkiye’nin tanıdığı bir isimdi.

Yaşamı boyunca Mustafa Kemal Atatürk’ün hiç bilinmeyen ve farklılıklarını gösteren fotoğraflarını toplayan Benazus, Atatürk fotoğrafları koleksiyonu ile tüm dünyayı dolaştı. Hanri Benazus aynı zamanda spora katkıları, yazarlık kariyeri ve iş alanındaki başarıları ile de İzmir’de öne çıkan, adından sıkça söz edilen değerli bir insandı. Hanri Benazus, 20 bin karelik koleksiyonunu 2021’de İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağışlamıştı.

Japonya’nın batısında 7,8 şiddetinde deprem

1 Ocak’ta Japonya Noto Yarımadasında bulunan Suzu şehrinin 7 kilometre kuzeybatısında, 7.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremde 376 kişi hayatını kaybetti ve 1.327 kişi yaralandı. 12 bin 443 bina hasar gördü, 19 bini aşkın kişi tahliye noktalarında konakladı ve altyapı hasarı nedeniyle 55 bin 500 hanede su kesintisi yaşandı.

İran'da Süleymani'nin mezarında patlamalar

Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani'nin 2020'de ABD'nin Bağdat'taki saldırısında öldürülmesinin 4. yılı dolayısıyla 3 Ocak’ta, anma töreninin yapıldığı kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi. Kirman'daki bombalı terör saldırısında 95 kişi hayatını kaybetti; 285 kişi yaralandı. Saldırıyı IŞİD üstlendi.

Ayla Algan yaşama veda etti

Usta sanatçı Ayla Algan, 4 Ocak’ta beyin kanaması nedeniyle hayatını kaybetti. Tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen, şarkıcı Ayla Algan, 1960’da İstanbul Şehir Tiyatrosu oyuncusu olmuştu. Sanat hayatına birçok ödül sığdıran Ayla Algan, ‘Seni Seviyorum Rosa’, ‘Harem Suare’, ‘O da Beni Seviyor’ gibi onlarca film ve dizide rol aldı. Algan, 2022'de Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü'ne layık görülmüştü.

Danimarka’da tarihi taht değişimi

Danimarka Kraliçesi 2. Margrethe 52 yılın ardından tahttan çekildi. Başbakan, 14 Ocak’ta Margrethe’nin en büyük oğlu 10. Frederik’i yeni Danimarka Kralı ilan etti. Danimarka’da en son 1146 yılında bir kral kendi isteğiyle tacını devretmişti. On binler 10. Frederik’in tahta çıkışını sokaklarda kutladı.

İstanbul Sarıyer’de kilise saldırısı

Sarıyer’deki Santa Maria İtalyan Latin Katolik Kilisesi’nde 28 Ocak’ta pazar ayini sırasında bir saldırı düzenlendi. Kar maskeli iki kişinin ateş açtığı saldırıda bir kişi hayatını kaybetti. Saldırıyı IŞİD üstlenirken, saldırganlar yakalandı.

 

ŞUBAT

İliç’te maden kazası can aldı

3 Şubat’ta Erzincan'ın İliç ilçesindeki Çöpler altın madeninde siyanür liç işleminden sonra depolanan toprak heyelana dönüşerek can aldı.

Mimar ve mühendislerin tüm uyarılarına rağmen kapatılmak bir yana kapasite artırımı yapılan madende dokuz kişi heyelan altında kalarak can verdi. 5 Nisan günü ilk işçinin bedenine ulaşılırken, 8 Haziran’da, kazadan 116 gün sonra son işçinin de naaşına ulaşıldı.

Macaristan Cumhurbaşkanı tepkiler üzerine istifa etti

Macaristan’da çocuk istismarı nedeniyle hüküm giymiş bir kişiyi affetmesi nedeniyle başta muhalefet olmak üzere toplumun geniş kitlelerinden tepki gören Cumhurbaşkanı Katalin Novak, "hata yaptığını" belirterek görevinden istifa etti.

Eski bakan ve yazar Yılmaz Karakoyunlu vefat etti           

Ödüllü romancı, eski bakan Yılmaz Karakoyunlu  88 yaşında vefat etti. Karakoyunlu'nun 11 Şubat’taki vefat haberini Sağlık Bakanı Fahrettin Koca duyurdu.

Ses getiren Salkım Hanımın Taneleri romanın yazarı olan Karakoyunlu, romanda II. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’daki ticaret sermayesinin el değiştirmesini, bu süreçteki ahlaki ve kültürel yozlaşma ile Varlık Vergisi uygulamalarıyla güç duruma düşen azınlıkların dramına yer vermişti. ‘Güz Sancısı’ romanında da 6-7 Eylül Olaylarını işleyen Karakoyunlu’nun eserleri beyaz perdeye da aktarıldı.

ANAP’dan siyasete atılan Karakoyunlu, İstanbul milletvekilliğinin yanı sıra devlet bakanı ve hükümet sözcüsü olarak görev aldı.  Tiyatro Yazarları Derneği üyesi olan Karakoyunlu, ‘Sabah’ gazetesinde köşe yazıları da yazdı.

Erkan Özerman yaşamını yitirdi

Best Model of Turkey kurucu başkanı, prodüktör, organizatör ve menajer Erkan Özerman, 13 Şubat’ta 86 yaşında hayatını kaybetti. Özerman bir süredir kanserle mücadele ediyordu.

1938 yılında İstanbul'da doğan Erkan Özerman, Galatasaray Lisesinin ardından eğitimi Université Paris VIII Sosyoloji Fakültesi, Paris Siyasal Okulu'nda tamamladı. Ünlü isim, çeşitli gazetelerde sinema ve tiyatro eleştirmenliği, magazin yazarlığı yaptı.

Türkiye'de eğlence sektöründe önemli gece kulübü ve diskoteklerin kurucusu olan, Ankara Radyosu'nda eğlence programları direktörlüğü yapan Özerman 1989 Best Model of Turkey ile Best Model of the World Kurucu Başkanı idi.

Rus muhalif lider Aleksey Navalni, cezaevinde öldü

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en önemli muhaliflerinden Aleksey Navalni'nin 16 Ocak’ta cezaevinde rahatsızlanarak hayatını kaybettiği bildirildi. Rus yetkililer, Navalni'nin yürüyüş yaptıktan sonra rahatsızlanarak bilincini kaybettiğini, doktorların müdahalesine rağmen kurtarılamadığını açıkladı.

47 yaşındaki muhalif lider, 2021'den bu yana ücra bir bölgedeki bir cezaevinde tutuluyordu. Navalni'nin 19 yıllık hapis cezası vardı.

İlk özel uzay aracı Ay’a indi

Intuitive Machines şirketi tarafından geliştirilen ve NASA'ya ait bilimsel faydalı yükler taşıyan insansız uzay aracı Nova-C, 22 Şubat’ta Ay yüzeyine güvenli bir şekilde inmeyi başardı. Nova-C, Ay'a inen ilk özel uzay aracı olarak kayıtlara geçti.

Türkiye’de gündem

1 - İzmir'de taksicilik yapan Oğuz Erge'nin müşterisi tarafından öldürülme görüntüleri kamuoyunda büyük tepkilere neden oldu.

2 - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan görevden alınıp yerine Fatih Karahan atandı.

6 - DHKP-C tarafından İstanbul Adliye Sarayına düzenlenen saldırı sonucu bir sivil öldü, üçü polis beş kişi yaralandı.

21 - Milli Muharip Uçak ilk uçuşunu gerçekleştirdi.

 

MART

Yerel seçimlerde CHP zaferi

31 Mart’ta seçmenler, yerel yöneticilerini seçmek için sandık başına gitti. 1393 belediyede yapılan seçimlerde belediye başkanları, büyükşehir belediye başkanları, belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, muhtarlar ve ihtiyar heyetleri belirlendi.

Seçime ittifaksız giren Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), yüzde 37,81 oy oranıyla, 1977 seçimlerinden sonra birinci parti konumuna yükselerek kendisi açısından tarihi bir zafere imza attı. CHP, Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya’nın yanı sıra Bursa’yı da kazanarak, en büyük beş ilde yerelde iktidar oldu.

Adalet ve Kalkınma Partisi ise yarışı ikinci sırada tamamladı ve 22 yıllık iktidarında ilk kez seçim yenilgisi aldı.

Türkiye genelinde CHP yüzde 37,8, AK Parti yüzde 35,5, Yeniden Refah Partisi (YRP) yüzde 6,2, DEM Parti yüzde 5,7, MHP yüzde 5, İYİ Parti ise yüzde 3,8 oy aldı. CHP 14 büyükşehir belediye başkanlığı kazanırken, AK Parti 12 büyükşehir başkanlığı, YRP ise bir büyükşehir başkanlığı kazandı. İstanbul’da yüzde 11,5 oy farkıyla CHP adayı Ekrem İmamoğlu ipi ikinci kez göğüslerken, Ankara’da Mansur Yavaş yüzde 28,7 oy farklıyla ikinci kez göreve geldi. Balıkesir, Bursa, Denizli’de belediye yönetimi AK Parti’den CHP’ye geçerken, Hatay’da CHP’de AK Parti’ye, Manisa’da MHP’den CHP’ye, Şanlıurfa’da, AK Parti’den YRP’ye geçti.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, katılım oranını yüzde 78 olarak açıkladı.

İkon İris Apfel 102 yaşında hayatını yitirdi

Siyah çerçeveli gözlükleri, parlak kırmızı ruju ve kısa beyaz saçlarıyla tanınan moda ikonu, iş insanı ve tasarımcı İris Apfel, 1 Mart’ta 102 yaşında hayatını kaybetti. Ünlü markalarla sayısız iş birliği yapan, 2018 yılında Şişecam'ın global tasarım markası Nude'un yüzü olan Apfel verdiği bir demeçte “Güzel değilim ve hiçbir zaman da güzel olmayacağım, ama bu önemli değil. Benim çok daha iyi bir şeyim, tarzım var” demişti.

Moskova’daki konser salonuna terör saldırısı

Moskova'nın merkezinden yaklaşık yarım saat uzaklıkta bulunan ve içerisinde aralarında Tarkan'ın da bulunduğu dünyaca tanınmış müzisyenlerin sahne aldığı 9 bin 500 kişilik bir konser salonu, expo alanı ve alışveriş merkezi bulunan Crocus City Hall 22 Mart Cuma akşamı büyük bir terör saldırısına sahne oldu.

Saldırı, Rus müzik grubu Picnic'in konserinden kısa bir süre önce başladı. Dört silahlı saldırgan, toplu ateş açmanın yanı sıra toplanan insanlara kesici aletlerle saldırdı ve mekânı ateşe vermek için yangın çıkarıcı cihazlar kullandı.

Yetkililer, saldırıda 143 kişinin öldüğünü, 360'tan fazla konser izleyicisinin de kurşun yaraları ve yangınla bağlantılı zehirlenme nedeniyle yaralandığını açıkladı. Saldırıyı terör örgütü IŞİD üstlenirken, Devlet Başkanı Vladimir Putin bir günlük ulusal yas ilan etti.

İsveç NATO'ya resmen katıldı

İsveç, Washington'da katılım sürecinin tamamlanmasının ardından 7 Mart’ta resmen Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü NATO'nun 32. üyesi oldu.

İki yıllık bekleyişin ardından, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Washington’da düzenlenen törende ittifaka katılım belgesini ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a teslim etti. Böylece İsveç, II. Dünya Savaşı sonrası onlarca yıllık tarafsızlığını sona erdirdi. Blinken, "NATO ittifakımız artık daha güçlü, hiç olmadığı kadar büyük" dedi.

Bulgaristan ve Romanya Schengen’e girdi

Bulgaristan ve Romanya, Avrupa Birliği’nin (AB) vizesiz seyahat bölgesi Schengen’e dahil edilmesi 31 Mart’ta yürürlüğe girdi.

Konuyla ilgili olarak AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Bulgaristan ve Romanya’nın Schengen’e katıldığını, hava ve deniz sınırı kontrollerinin kaldırıldığını, bir sonraki aşamada kara sınırlarındaki kontrollerin de kaldırılacağını açıkladı.

Romanya ve Bulgaristan, 2007’de AB’ye üye olmuştu. Avusturya, uzun süredir, düzensiz göçün artabileceği kaygısıyla iki ülkenin Schengen’e dahil olmasına karşı çıkıyordu. Anlaşma, geçen yıl sonu sağlanmıştı.

Dünyada gündem

13 - Avrupa Parlamentosu, dünyada yapay zekâ kullanımına ilişkin kurallar getiren ilk yasal düzenleme olan, Avrupa Yapay Zeka Yasasını onayladı.

14 - Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, başbakanlık görevine Muhammed Mustafa'yı atadı.

17 - 2024 Rusya devlet başkanlığı seçimi sonucunda Vladimir Putin 5. kez Devlet Başkanı seçildi.

 

NİSAN

İsrail – İran Savaşı

1 Nisan’da, İsrail düzenlediği hava saldırısıyla, İran’ın Suriye’nin başkenti Şam’daki büyükelçiliğini vurdu. Olayda, aralarında İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü üst düzey komutanı Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahedi'nin de bulunduğu sekiz kişi hayatını kaybetti. İran devlet televizyonu, yapılan saldırıyı "Zahedi'yi hedef alan bir suikast" olarak nitelendirdi.

Zahedi’nin ölümünün ardından İran, 13 Nisan’da İsrail’e yönelik insansız hava araçları ve füzelerle bir saldırı düzenledi. İran’ın İsrail’e doğrudan ilk saldırısı olarak kayda geçen olayda, İsrail olmak üzere tüm bölge ülkeleri savunma sistemlerini harekete geçirdi. İsrail, Ürdün, Irak ve Lübnan hava sahaları kapandı. Gece boyunca İran’dan İsrail’e iki yüzden fazla insansız hava aracı ve füze gönderildi. Gönderilen SİHA ve füzelerin büyük çoğunluğu savunma sistemleri tarafından durduruldu. Saldırıda, askeri bir üste hasar meydana geldi, can kaybı yaşanmadı.

Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Batı, İran’ın İsrail’e doğrudan saldırısını kınarken, bölgedeki gerginliğin düşürülmesi çağrısında bulundu.

İran’ın saldırısı sonrasında İsrail’in karşılığı da gecikmedi. 19 Nisan’da İsrail ordusu erken saatlerde İran’da İsfahan Askeri Hava Üssüne hava saldırısı düzenledi.

Efsane yönetmen ve yapımcı Türker İnanoğlu hayatını kaybetti

88 yaşındaki duayen sinemacı Türker İnanoğlu, 2 Nisan’da geçirdiği rahatsızlığın ardından kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.

1960 yılında ‘Bir Kızı Sevdim’ filmiyle yönetmenliğe imza atan İnanoğlu, Erler Film şirketiyle Yeşilçam'a sayısız klasik film kazandırdı.

1979'da Ulusal Video şirketini, 1985 yılında ise bir televizyon stüdyosu kuran İnanoğlu, Beyoğlu'nda Atlas Sineması, Şişli'de Kent Sineması, Kavacık'ta Boğaziçi Sinemalarının ve 2005 yılında açılan TİM Show Center'ın sahibiydi.

Gayrettepe’de gece kulübünde yangın

Gayrettepe'de bulunan, bölgenin en büyük eğlence mekânı olan ve ‘eski Discorium’ olarak da bilinen 'Masquarade' adlı gece kulübünde 2 Nisan’da tadilat yapıldığı sırada sahnenin yanında bir patlama oldu. Patlamanın ardından gece kulübünü alevler sardı, mekânda mahsur kalan 29 kişi ise hayatını kaybetti.

Tayvan’da son 25 yılın en şiddetli depremi

3 Nisan’da Tayvan'ın doğu kıyısındaki Hualien kentinde 7,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

Japonya'da da hissedilen depremden sonra tsunami uyarısı yapıldı, bazı yerleşim birimleri boşaltıldı. Deprem sonucu 16 kişi öldü ve 1.145 kişi yaralandı.

ABD Jeolojik Araştırma Merkezi, bunun son 25 yılda Tayvan'ı vuran en güçlü deprem olduğunu belirtti. İlk depremden sonraki 20 dakika içinde Hualien kentinin 11 kilometre kuzeydoğusunda 6,4 büyüklüğünde ikinci bir sarsıntı yaşandı.

Antalya’da teleferik kazası

Antalya'nın Konyaaltı ilçesinde 12 Nisan’da meydana gelen teleferik kazasında bir kişi hayatını kaybetti, yedi kişi yaralandı.

Sarısu-Tünektepe hattında, bir teleferik direği devrilip seyir halindeki bir kabine çarptı. Olayda mahsur kalan 174 kişi, bir gün süren çalışmaların ardından tahliye edilebildi.

Kazayla ilgili soruşturmaya yönelik hazırlanan rapora göre, teleferik direklerine ait cıvataların ve makaraların gerekli bakımları yapılmadı. Kazayla ilgili 14 kişi gözaltına alındı ve Kepez Belediye Başkanı Mesut Kocagöz de dahil beş kişi tutuklandı.

Fenerbahçe Alagöz, üst üste ikinci kez Avrupa şampiyonu oldu

Fenerbahçe Alagöz, Kadınlar Euro League finalinde Fransız temsilcisi Villeneuve d'Ascq LM’yi 106-73’lük skorla yendi ve üst üste ikinci kez Avrupa Şampiyonu oldu. Fenerbahçe'nin kadın basketbol takımı, sezon başında da FIBA Süper Kupa'yı kazanmış ve bu kupayı ilk kez Türkiye’ye götürmüştü.

ABD'li yazar Paul Auster hayatını kaybetti

Aralarında New York Üçlemesi'nin de bulunduğu 34 kitabın yazarı Paul Auster, 30 Nisan’da, 77 yaşında hayatını kaybetti.

Polonyalı Yahudi göçmen bir ailenin çocuğu olan Auster, 1980 ve 90'larda kült statüsü kazanmış ve Avrupa'da da özellikle başarılı olmuştu.

 

MAYIS

İran Cumhurbaşkanı helikopter kazasında hayatını kaybetti

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan'ın içinde bulunduğu helikopter 19 Mayıs akşam saatlerinde olumsuz hava koşulları sebebiyle Doğu Azerbaycan eyaletinin Verzigan şehri yakınlarında düştü. Kaza sonucunda helikopterin içinde bulunan sekiz kişi öldü.

Kazadan saatler sonra bölgeye ulaşan ekipler, enkaz alanında yaşam belirtisi olmadığını açıkladı.

Reisi'nin hayatını kaybetmesi üzerine Bangladeş, Küba, Hindistan, Lübnan, Pakistan, Sri Lanka, Suriye ve Türkiye'de yas günü ilan edildi. İngiltere Reisi'nin yasını tutmayacağını, rejiminin kendi ülkesinde binlerce kişiyi öldürdüğünü söyledi. ABD Reisi'yi "elleri kana bulanmış bir adam" olarak tanımladı. İsrail, Reisi için bir dakikalık saygı duruşunda bulunan BM’yi eleştirdi.

Brezilya’da sel, Papua Yeni Gine'de heyelan felaketi

Brezilya’nın Rio Grande do Sul eyaletinde mayıs başında etkili olan, iki haftayı geçen şiddetli yağışların yol açtığı sel felaketinde 158 kişi hayatını kaybetti, 88 kişi kayboldu.

Eyalet yetkilileri, selden etkilenen kişi sayısının 2 milyon 300 bini aştığı, 82 bin 666 kişinin de felaket bölgelerinden kurtarıldığı açıkladı. Bölgede 180 gün boyunca ‘felaket durumu’ ilan edildi.

24 Mayıs’ta ise Güney Pasifik ülkesi Papua Yeni Gine'de büyük bir toprak kayması felaketi gerçekleşti. Enga Heyelanı olarak adlandırılan felakette, 2 binden fazla bölge sakini toprak altında kaldı. Yetkililer enkaz altında kalan kimsenin hayatta olmadığını düşündüklerini belirterek kurtarma operasyonları cenazeleri toprak altından çıkarmak için tam kapsamlı bir arama çalışmasına dönüştürdü. Olayda yüzlerce kişi de kayboldu.

İsrail ordusundan Refah'a 'sınırlı operasyon'

Gazze’nin Refah bölgesine operasyon hazırlığında olan İsrail, bölgedeki halkın buraları geçici olarak boşaltmasını istedi.

Refah'ın doğu kesimlerindeki Filistinlilere yakınlardaki bir ‘insani bölgeye’ gitmeleri çağrısında bulunan IDF duyurular, kısa mesajlar, telefon aramaları ve Arapça medya yayınları çağrısını iletti.

8 Mayıs’ta Gazze'nin güneyindeki Refah'ın doğusunda bombardıman ve İsrail tanklarının da katıldığı ağır çatışmalar oldu.

ABD, Refah'taki operasyonlarını sınırlamak için İsrail'e silah teslimatını durdurdu.BM sınır geçişlerinden yardım alınamadığı için bölgede gıda ve yakıtın tükenmek üzere olduğu uyarısı yaptı.

Refah, Gazze Şeridi’ni güneyde, Mısır’daki Sina Yarımadasından ayıran sınırda bulunuyor. 55 kilometrekarelik bölge, Gazze ile Mısır arasındaki tek sınır geçişi olduğu için on yıllardır bölgeye insani yardımın sağlanma yoluydu. Geçtiğimiz on yıllar içinde Gazze-Mısır sınırında gayri resmi şekilde uzatılan onlarca tünel, Mısır tarafından yıkılmıştı. Çoğunluğu Mısır’dan Gazze’ye mal akışı için gizlice kazıldığı düşünülen bu tünellere ne olduğu bilinmiyor. İsrail, kesinliği bilinmeyen tüneller nedeniyle Refah’a operasyon düzenleme kararı aldı.

14 Mayıs’ta İsrail'in Nusayrat'taki bir binaya ve UNRWA okuluna düzenlediği hava saldırılarında 40 kişi öldü. IDF, düzenlenen saldırının binada bulunan bir Hamas komuta odasını hedef aldığını, 15 militanın öldürüldüğünü söylerken, Filistinli yetkililer 40 kişinin öldüğünü açıkladı. BM, saldırıyı kınadı.

Usta tiyatrocu Ayten Gökçer yaşamını yitirdi

Türk tiyatrosu ve sinemasının önemli aktrislerinden Ayten Gökçer, 14 Mayıs’ta 84 yaşında hayatını kaybetti.

‘Taçsız Kral’, ‘Yılan Hikâyesi’ ve ‘Yedi Kocalı Hürmüz’ adlı yapımların da arasında olduğu çok sayıda film, dizi ve tiyatro oyununda rol alan Ayten Gökçer 1988'de ‘Devlet Sanatçısı’ unvanına ve sayısız ödüle sahip olmuştu.

Trump, ‘sus payı’ davasında suçlu bulundu

ABD eski Başkanı Donald Trump'a yönelik tarihi ‘sus payı’ davasında karar 30 Mayıs’ta açıklandı. Trump, New York’ta yargılandığı davada hakkındaki 34 suçlamanın tamamında jüri tarafından suçlu bulundu. Karar sonrası açıklama yapan Trump, "Alınan karar rezilliktir, suçsuzum" dedi.

Trump, Mart 2023'te Manhattan Bölge Savcılığınca yetişkin filmlerinde oyunculuk yapan Stormy Daniels'e 2016 başkanlık seçimleri sırasında yasa dışı ‘sus payı’ ödenmesiyle ilgili yürütülen soruşturma kapsamında büyük jüri tarafından suçlanmıştı.

Trump, ‘sus payı’ ve bununla ilgili kayıtlarda sahtekârlık yapmaktan 4 Nisan 2023'te New York'ta hâkim karşısına çıkmıştı. Kendisine yöneltilen 34 ayrı suçlamayı reddeden Trump, hakkındaki iddiaları ‘siyasi cadı avı’ olarak nitelemiş ve suçlamaları ‘seçimlere müdahale’ olarak gördüğünü belirtmişti.

Trump, Amerikan tarihinde kendisine yöneltilen suçlamalar nedeniyle hâkim karşısına çıkan ilk eski başkan olarak kayıtlara geçti.

HAZİRAN

Claudia Sheinbaum, Meksika'nın ilk kadın devlet başkanı seçildi

Meksika'da 2 Haziran’da yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde Claudia Sheinbaum, oyların yüzde 61’ini alarak ülkenin ilk kadın devlet başkanı oldu.

Yahudi asıllı olan Claudia Sheinbaum, görevden ayrılan Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador'un sol eğilimli partisi Morena'nın kurucularından biri. Sheinbaum, Meksikalıları en çok endişelendiren yolsuzluk, güvensizlik ve yüksek suç oranlarından bıkmış bir seçmen kitlesini ikna etmeyi başardı. Sheinbaum, iklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir enerji politikaları geliştirme taahhüdünde bulundu.

1 Ekim’de göreve başlayan Sheinbaum, iki çocuk annesi…

BM, İsrail ve Hamas'ın savaş suçları işlediğini açıkladı

Birleşmiş Milletler, 7 Ekim saldırıları ve ardından gelen çatışmaya ilişkin ilk derinlemesine soruşturmasının sonuçlarını açıkladı. Uluslararası kuruluş hem İsrail'in hem de Hamas'ın savaş suçları işlediği ve uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal ettiği sonucuna ulaştı.

12 Haziran’da yayınlanan ve 2023'ün sonuna kadar yaşanan olayları kapsayan raporlar, her iki tarafın da aylarca devam eden yıkıcı bir çatışmada uluslararası hukuku rutin olarak hiçe saydığı, küresel kamuoyunu acımasızca böldüğü ve Ortadoğu'da gerginliği tırmandırdığı yönünde endişe verici bir tablo çizdi. 200 sayfayı aşkın raporlara göre hem İsrail hem de Hamas cinsel şiddet ve işkence uyguladı ve sivillere kasıtlı olarak saldırdı.

İsrail BM tarafından yayınlanan raporu ve bulgularını reddetti.

Avrupa’da seçim rüzgarları esmeye başladı

Avrupa Parlamentosu seçimleri 6-9 Haziran tarihleri arasında gerçekleşti. 720 sandalye için gerçekleşen seçimlerde Ursula von der Leyen liderliğindeki Avrupa Halk Partisi İttifakı birinci oldu. Onu Sosyalistlerin ve Demokratların İlerici İttifakı izledi. Seçim sonucunda özellikle Fransa ve Almanya'da aşırı sağ olarak kategorize edilen partilerin oy artışı tartışma konusu oldu. Parlamentoda çoğunluğu merkez sağ ve sol partilerin ittifakları kazansa da Avrupa şüpheciliği düşüncesindeki Kimlik ve Demokrasi ittifakı oylarını artırdı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağın seçimi açık ara birinci bitirmesi üzerine Ulusal Meclis'i feshetti ve erken seçime gidilmesine karar verdi. Belçika Başbakanı Alexander De Croo partisinin Temsilciler Meclisinde çoğunluğu kaybetmesi üzerine görevinden istifa etti.

Wikileaks kurucusu Assange serbest bırakıldı

Wikileaks'in kurucusu Assange, ABD ile yaptığı anlaşma sonrası, İngiltere'de 1901 gündür tutuklu olduğu hapishaneden çıkarak ülkesi Avustralya’ya döndü.

ABD'nin Irak ve Afganistan'da işlediği suçları da delillendiren binlerce gizli belgeyi yayımladığı gerekçesiyle İngiltere'de tutuklu bulunan Wikileaks’in kurucusu 52 yaşındaki Assange’ın tutukluluğu 25 Haziran günü ABD'ye bağlı Kuzey Mariana Adaları'ndaki bir mahkemede sonuçlandı. Assange Kuzey Mariana Adaları’nda görülen duruşmada, kendisine yöneltilen suçlamalardan birini anlaşma gereği kabul etti ve beş yıllık hapis cezasının ardından tahliye edildi.

Koç Holding kurucularından Can Kıraç hayatını kaybetti

Koç Holding’e katkı sağlayan önemli isimler arasında yer alan iş insanı ve yazar Can Kıraç, 26 Haziran’da 97 yaşında yaşamını yitirdi.

Yaşlılığa bağlı sebeplerden hayatını kaybeden Can Kıraç; İzmir Rotary Kulübü'nde kurucu üye ve başkanlık, İzmir Ticaret Odası'nda yönetim kurulu üyesi; TÜSİAD, Türk Eğitim Vakfı, TESEV, Galatasaray Eğitim Vakfı ve İstanbul Sanayi Odası'nda kurucu veya mütevelli üye olarak görev yapmıştı.

Türkiye’de gündem

8 - Türkiye'nin ikinci astronotu Tuva Cihangir Atasever, Virgin Galactic'in uzay aracı ile yörünge altı araştırma uçuşu gerçekleştirdi.

8 - Avrupa Ampute Futbol Şampiyonası finalinde İspanya'yı 3-0 yenen Türkiye üçüncü kez Avrupa şampiyonu oldu.

9 - 2024 Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda yarışan Tuğba Danışmaz üç adım atlamada Türkiye rekoru kırarken gümüş madalya kazandı ve organizasyon tarihinde 1950’de bronz madalya kazanan Ruhi Sarıalp'ten sonra ikinci kez bu kategoride madalya kazanan Türk sporcusu oldu.

 

TEMMUZ

Hamas lideri Haniye Tahran'da hedef oldu

31 Temmuz’da Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan'ın göreve başlama törenine katılmak için gittiği Tahran'da uğradığı suikast sonucu öldü. Haniye’nin, Tahran’da düzenlenen cenaze törenine katılanlar 5 kilometrelik bir konvoy oluşturdu.

1980’li yılların sonlarından beri Hamas’ın önde gelen isimlerinden olan, 2017 yılından beri Hamas Siyasi Büro şefi olarak görev yapıyordu.

Haniye’nin ölümünün ardından yerine Yahya Sinwar atandı.

Mecdel Şems’de 12 çocuk hayatını kaybetti

İsrail’de yaşları 10 ile 16 arasında olan 12 Dürzi çocuk, 27 Temmuz’da, Lübnan’dan ateşlenen bir roketin Golan Tepelerindeki kuzey Dürzi kasabası Mecdel Şems’teki bir futbol sahasına isabet etmesi sonucu hayatını kaybetti. Saldırıda 30 kişi de yaralandı.

İsrail ordusu, Mecdel Şems'i vuran roketin, 50 kilodan fazla patlayıcı savaş başlığına sahip, İran yapımı Falaq-1 olduğunu açıkladı.

Mecdel Şams saldırısı, Gazze’de süren savaşın ikinci cephesi resmen açılmış oldu. İsrail, kuvvetlerini kuzey sınırına kaydırarak 7 Ekim’den beri saldırılarını sürdüren Hizbullah’la mücadelesini yoğunlaştırdı.

İngiltere'de İşçi Partisi genel seçimi büyük farkla kazandı

4 Temmuz’daki genel seçimlerin sonucunda yüzde 33,8 oranında oy alan İşçi Partisi, Avam Kamarası'nda çoğunluğu elde ederken lideri Keir Starmer Birleşik Krallık’ın yeni başbakanı oldu. İşçi Partisi’nin zaferiyle 14 yıllık Muhafazakâr Parti iktidarı sona erdi.

Buckingham Sarayı'na giderek Kral 3. Charles'tan resmi olarak hükümeti kurma görevini alan Starmer, Başbakanlık Konutu önünde yaptığı konuşmada, "Ülkemiz değişim için oy verdi" dedi.

Starmer'ın kabinesinde Angela Rayner başbakan yardımcısı, Rachel Reeves ise İngiltere'nin ilk kadın maliye bakanı oldu. İngiltere'nin yeni içişleri bakanı Yvette Cooper, dışişleri bakanı David Lammy, savunma bakanı ise John Healey oldu.

Pezeşkiyan, İran'ın yeni cumhurbaşkanı seçildi

İran’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda dört adaydan hiçbiri gerekli yüzde 50 oyu alamayınca, 5 Temmuz’da ikinci tur yapıldı.

Reformist aday Mesut Pezeşkiyan ile muhafazakâr aday Said Celili’nin ikinci tura kaldığı seçimden Pezeşkiyan, yüzde 55 oranında oy alarak zaferle çıktı.

Fransa’da aşırı sağın zaferi

Fransa'da 30 Haziran’da yapılan erken genel seçimin ilk turunun galibi oyların yüzde 34'ünü alan aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi oldu. Böylece Fransa seçimlerinde ilk kez bir aşırı sağcı parti birinci sırada yer aldı.

Ulusal Birlik Partisinin bu zaferine karşı sol ve merkez partiler ikinci turda birleşme kararı aldı.

Fransa'nın önde gelen dört büyük sol partisinin kurduğu Yeni Halk Cephesi (NPF) 7 Temmuz’daki genel seçimlerin ikinci turundan lider çıktı ancak Ulusal Meclis'te salt çoğunluğu elde etmek için gereken milletvekili sayısını elde edemedi.

Hizbullah lideri Fuad Şükür öldürüldü

İsrail ordusu, 30 Temmuz’da Lübnan’ın başkenti Beyrut’a düzenlediği hava saldırısında Hizbullah’ın komutanlarından Fuad Şükür’ü öldürdü. Saldırının savaş uçaklarıyla gerçekleştirildiğini belirten İsrail ordusu, öldürülen komutanın Hizbullah’ın lideri Hasan Nasrallah’ın sağ kolu olduğunu ve Mecdel Şems saldırısını planlayan kişi olduğunu belirtti.

Hizbullah da, Şükür’ün hedef alınan binada olduğunu belirterek, ölümünü doğruladı.

Adidas’ta Bella Hadid krizi

Alman spor giyim devi Adidas, Filistinli model Bella Hadid’in yer aldığı reklam kampanyasını tepkiler üzerine askıya aldı.

Hadid’in reklam kampanyasında yer alması özellikle İsrailli gruplar tarafından eleştirildi. ‘Münih Olimpiyatları'nda 11 İsrailli atletin Filistinli teröristler tarafından öldürüldü saldırı hatırlatılarak, bu oyunlarda kullanılan ayakkabının reklamını yapan Hadid'in ‘antisemitizmi yaydığı ve İsrail karşıtlığı yaptığı’ iddiasıyla Adidas’a tepki gösterildi. Dünyaca ünlü Filistin asıllı süper model Bella Hadid de eleştiri yağmuruna tutulan reklam kampanyasında yer aldığı için pişmanlık duyduğunu söyledi.

Şirketin bu hamlesi, sosyal medyada büyük tepkilere yol açtı. Birçok kullanıcı, Hadid’i savunarak Adidas’a boykot çağrısında bulundu.

Voleybolcularımız Balkan şampiyonu oldu

20 Yaş Altı Kadın Milli Voleybol Takımı, Arnavutluk'ta düzenlenen Balkan Şampiyonası'nın beşinci ve son maçında Kuzey Makedonya’yı 3-0 yendi. Şampiyonayı beşte beş yaparak namağlup lider tamamlayan milli takım, 24 Temmuz’da Balkan şampiyonu oldu.

Aynı şampiyonanın 16 Yaş Altı kategorisinde de Türkiye, dördüncü ve son maçında ev sahibi Bulgaristan'ı 3-2 yenerek şampiyon oldu. 16 Yaş Altı Kadınlar 27 Temmuz’da madalyasını aldı.

Tartışmalı sokak hayvanları kanunu kabul edildi

Sokakta yaşayan köpekleri 'uyutmanın' yolunu açan kanun teklifi 28 Temmuz’da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi haftalardır süren protestolar ve görüşmelerin ardından 17 maddenin tamamının kabul edilmesi ile TBMM'de oylandı.

Oylamaya 594 milletvekilinin 500'ü katılırken, 275 milletvekili kabul, 224 milletvekili ret oyu verdi. Bir milletvekili de çekimser kaldı.

Söz konusu kanunla sahipli ve sahipsiz hayvan tanımları yeniden yapıldı, yerel yönetimlere sahipsiz hayvanlarla ilgili yükümlülükler verildi, sahipli hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi hakkında cezalar düzenlendi.

Usta sanatçılarımızı kaybettik

Usta tiyatrocu ve sinema oyuncusu Genco Erkal, 31 Temmuz’da, 86 yaşında hayatını kaybetti. Erkal bir süredir kan kanseri tedavisi görüyordu. Duayen sanatçı, 2 Ağustos'ta İstanbul'da düzenlenen törenin ardından defnedildi.

Uzun yıllar Türkiye’nin önemli tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen olarak çalışan Erkal, Türkiye’de politik tiyatronun gelişiminde öncü rol oynamıştı.

Oyuncu ve sunucu Kenan Işık da 29 Temmuz’da İstanbul Başkent Hastanesi’nde, 76 yaşında hayatını kaybetti. 2014 yılında beyin kanaması geçiren Işık, on yıldır tedavi görüyordu. 17 yaşında tiyatro kariyerine adım atan Işık, ‘Kim Beş Yüz Milyar İster?’ adlı yarışma programının sunucusu olarak geniş kitlelerce tanınmıştı.

Türkiye’de gündem

6 - 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda mücadele eden Türkiye, çeyrek final maçında Hollanda'ya 2-1 yenilerek turnuvaya veda etti.

9 - Türkiye'nin ilk yerli ve millî haberleşme uydusu Türksat 6A SpaceX işbirliğiyle uzaya gönderildi.

30 - Şevval İlayda Tarhan ve Yusuf Dikeç'ten oluşan 10m Havalı Tabanca Karışık Takımı Olimpiyatlarda Türkiye'nin atıcılıktaki ilk madalyasını kazandırdı.

 

AĞUSTOS

Paris 2024’ün ardından Türkiye’nin başarısı tartışıldı

Türkiye'nin 18 dalda 102 sporcu ile yer aldığı 2024 Paris Olimpiyatları 11 Ağustos’ta sona erdi. Türk sporcular beş bronz, üç gümüş olmak üzere sekiz madalya kazandı. Türkiye 1984 Los Angeles Olimpiyatları'ndan bu yana ilk kez altın madalya kazanamadı.

Türkiye, kadınlar boks, havalı tabanca, güreş, tekvando ve okçulukta madalya sahibi oldu. Türkiye, madalya sıralamasında 64. sırada yer aldı.

Amerika ile Rusya arasında mahkûm takası

Arabuluculuğunu Türkiye'nin yürüttüğü Rusya ile Batılı ülkeler arasında geniş kapsamlı mahkûm takası operasyonu 1 Ağustos’ta Ankara'da gerçekleşti.

ABD ve Rusya Federasyonu arasında Soğuk Savaş'ın bitişinden bu yana en büyük esir değişimi kapsamında 36 kişi serbest bırakıldı. Rusya ve Beyaz Rusya 16 kişiyi serbest bırakırken; ABD, Almanya, Polonya, Slovenya ve Norveç tutuklu bulunan Ruslar serbest bırakıldı.

Takas operasyonu kapsamında, 2'si çocuk 10 rehinenin Rusya'ya, 13 rehinenin Almanya'ya, 3 rehinenin de ABD'ye nakli sağlandı.

Instagram'a erişim engeli

2 Ağustos’ta Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından "katalog suçlar" olarak belirlenen düzenlemelere uymadığı için Instagram'a erişim engeli getirildi.

10 Ağustos’ta Türkiye ile Instagram'ın anlaşmaya vardığını duyurdu. Erişim yasağı sona erdi ve akşam saatlerinde kullanıcılar platforma girebilmeye başladı.

Aynı dönemde, Roblox adlı oyuna erişim yasağı getirildi. Roxlox'un kapatılmasına ilişkin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, "Çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırması sebebiyle Roblox isimli oyun platformuna ve uygulama marketlerindeki linklerine Adana 6. Sulh Ceza Hakimliğince erişim engeli getirilmiştir. Toplumsal yapımıza dinamit koymaya yönelik girişimlere, çocukların istismarına, şiddete teşvik edilmesine, her biri birer cevher olan evlatlarımızın gelişimini olumsuz yönde etkileyecek faaliyetlere asla müsaade edilmeyecektir" dedi.

Türkiye yangınlara teslim oldu

En büyüğü İzmir'de olmak üzere ülkenin 72 farklı noktasında yangın çıktı. Yurdun dört bir yanında özellikle ormanlar alevlere teslim oldu. 247 yangına müdahale edildi, birçok ilde evler yandı, hayvanlar telef oldu.

U20 Kadın Voleybol Milli Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu

U20 Avrupa Voleybol Şampiyonası'nda U20 Kadın Voleybol Milli Takımı, İtalya'yı 3-2 mağlup ederek Avrupa şampiyonu oldu.

Bulgaristan ve İrlanda'nın ev sahipliğinde düzenlenen organizasyonda Ay-Yıldızlılar yedide yedi yaptı.

Dünyaca ünlü Fransız Aktör Alain Delon hayatını kaybetti

Dünyaca ünlü aktör Alain Delon, 18 Ağustos’ta, 88 yaşında hayatını kaybetti. Sayısız filmde rol alan Delon 1991’de Fransa'nın Onur Nişanı'nı almışt. 45. Berlin Film Festivali'nde Onursal Altın Ayı ödülünü kazanan Aktör 2019 Cannes Festivali'nde Onursal Palme d'Or'u almıştı.

Dünyanın ilk akciğer kanseri aşısı, Türkiye de dâhil 7 ülkede denenmeye başlandı

Prof. Dr. Uğur Şahin'in CEO'luğunu yaptığı Almanya merkezli biyoteknoloji şirketi BioNTech tarafından üretilen ve BNT116 olarak bilinen dünyanın ilk akciğer kanser aşısının ilk faz denemeleri başlatıldı.

İlk klinik denemeler, İngiltere, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye’de gerçekleştirilecek. Aşı, akciğer kanserinde en çok görülen tür olan küçük hücreli olmayan akciğer kanserini tedavi etmek üzere tasarlandı.

İsrail, Lübnan'da 'önleyici' saldırılar başlattı

İsrail ordusu, İran destekli Hizbullah’ın üst düzey bir komutanın öldürülmesine yanıt olarak saldırıları gerçekleştirdiğini söylemesiyle Lübnan'daki Hizbullah'a karşı "önleyici" saldırılar başlattı.

Saldırılar Lübnan’ın güneyindeki hedeflere yönelik oldu. İsrail, Hizbullah'ın topraklarına füze ve roket atmaya hazırlandığını tespit ettikten sonra saldırıları meşru müdafaa amacıyla gerçekleştirdiğini söyledi. Hizbullah, İsrail'in saldırıyı önleyici olarak tanımlamasını temelsiz olarak nitelendirdi.

Türkiye, Paralimpik Oyunları'nda rekor kırdı

Paris'te 28 Ağustos-8 Eylül tarihlerinde düzenlenen ve 182 ülkenin yer aldığı organizasyonda Türkiye, önemli başarılar kazandı. Toplam 4 bin 400 sporcunun yer aldığı oyunlara 94 sporcuyla, tarihinin en kalabalık kafilesiyle katılan Türkiye, 6 altın, 10 gümüş ve 12 bronz olmak üzere toplam 28 madalya elde etti.

 

EYLÜL

Türkiye Narin'in katilini arıyor

Diyarbakır kırsalında Tavşantepe’de 21 Ağustos´ta kaybolduğu bildirilen, 8 Eylül’de cesedi bulunan 8 yaşındaki Narin Güran’ın cinayeti, Türkiye´de kamuoyu gündeminin en önemli konusu oldu.

Küçük kızın neden öldürüldüğü bilinmezken, birçok aile üyesi kasten öldürmeye iştirak, suç delilini yok etme gibi iddialarla göz altına alındı ve tutuklandı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, soruşturmayı titizlikle takip ettiklerini Narin’in katillerini bulmak için çalıştıklarını belirtti. 

Türk sinemasının ünlü ismi Ahu Tuğba hayatını kaybetti

1970 ve 80’lerde Türk sinemasına damgasını vuran isimlerden Ahu Tuğba, ABD’de hayatını kaybetti. Tuğba, 69 yaşındaydı.

Mısır’dan ‘normalleşme’ ziyareti

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti üzerine Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, 4 Eylül’de Ankara’ya geldi. Sisi’nin ziyareti 12 yıl aradan sonra Mısır’dan Türkiye’ye cumhurbaşkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret oldu.

Erdoğan’la ikili görüşmesinin ardından Sisi sosyal medyada "Mısır ile Türkiye arasında yeni bir dostluk ve iş birliği" açıklamasında bulundu. İki ülke arasında savunma, enerji, turizm, sağlık, eğitim ve kültür alanlarında yaklaşık 20 anlaşma imzalandı.

İlk sivil uzay yürüyüşü gerçekleşti

ABD'li milyarder Jared Isaacman ve ekibi, SpaceX'in Polaris Dawn görevi kapsamında tarihteki ilk sivil uzay yürüyüşünü 12 Eylül’de başarıyla gerçekleştirdi. Isaacman'ın yanı sıra askeri pilot Scott Poteet ve SpaceX mühendisi Anna Menon'ın da bulunduğu uzay yürüyüşü, 732 kilometre irtifada gerçekleşti.

Tarihe geçen ekip, yolculuk sırasında SpaceX tarafından geliştirilen yeni uzay kıyafetlerini denedi.

Lübnan'da çağrı cihazı patlamaları

Hizbullah militanları ve sağlık görevlileri tarafından kullanılan çağrı cihazları ve telsizlerin 17-18 Eylül’de iki siber saldırıda patlaması sonucu 32 kişi öldü, 3.200'den fazla kişi yaralandı. Saldırının faili olarak İsrail gösterildi.

Patlamalar Lübnan’ın güneyi, Bekaa bölgesi ve Beyrut'un güney banliyölerinde gerçekleşti. Arap basını, Hizbullah'ın şifreli iç iletişimde kullandığı cihazların patladığı ve İsrail'in Hizbullah'ın iletişim ağına sızarak cihazları patlattığı bildirildi.

Tomris Giritlioğlu hayatını kaybetti

Ünlü yönetmen, senarist ve yapımcı Tomris Giritlioğlu, 23 Eylül’de hayatını kaybetti. Bir süredir kanser tedavisi gören Giritlioğlu, 67 yaşındaydı. Tomris Giritlioğlu, 1999'da yönetmenliğini yaptığı, Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film Ödülüne layık görülen 'Salkım Hanımın Taneleri' ile ünlendi. Yılmaz Karakoyunlu'nun kitabından uyarlanan film Varlık Vergisi'ni ve yarattığı dramları konu edinen ilk yapım olması nedeniyle de dikkat çekmişti.

İsrail-Hizbullah çatışmasında en kanlı gün

Hizbullah-İsrail çatışmasında 2006'dan bu yana en kanlı gün yaşandı. 23 Eylül’de İsrail'in Lübnan'a düzenlediği hava saldırılarında 569 kişi öldü, 1.835 kişi yaralandı.

Hizbullah üst düzey komutanı İbrahim Kubaisi'nin Lübnan başkentine düzenlenen İsrail hava saldırıları sonucu öldürüldüğünü doğruladı.

Hizbullah lideri Nasrallah’ın ölümü Ortadoğu’yu değiştirecek mi?

İsrail ordusu, 27 Eylül’de Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ın Beyrut’a düzenlenen saldırıda öldürüldüğünü açıkladı. Hizbullah, Nasrallah'ın ölümünü doğruladı ve "Savaşmaya devam edeceğiz" açıklamasını yaptı. Bombardımanda Hizbullah'ın güney cephesi komutanı Ali Karaki, istihbarat şefi Hasan Yasin ve İran Devrim Muhafızları'nın Lübnan'daki Kudüs Gücü komutanı Abbas Nilforuşan'ın da öldüğü duyuruldu.

30 yılı aşkın bir süre boyunca Hizbullah'a liderlik eden 64 yaşındaki Nasrallah, İsrail tarafından öldürülen en güçlü hedef oldu.

İran, Irak ve Lübnan, Nasrallah için yas tutarken ABD Başkanı Biden, Nasrallah'ın öldürülmesinin "aralarında binlerce Amerikalı, İsrailli ve Lübnanlı sivilin de bulunduğu çok sayıda kurbanı için adaletin bir ölçüsü" olduğunu belirtti.

İngiltere'de son kömür santrali de kapandı

İngiltere'nin kalan tek kömür santrali, 57 yıl boyunca İngiltere'ye enerji sağladıktan 30 Eylül’de kapandı. Son kömür santralinin de kapanmasıyla birlikte, İngiltere'nin 142 yıldır kömüre olan bağımlılığı sona erdi.

İzzet Keribar'ın 'Ayasofya’ sergisi Millet Kütüphanesindeydi

Fotoğraf sanatçıları İzzet Keribar ve Mehmed Özçay’ın objektifinden Ayasofya Fotoğrafları Sergisinin açılış galası Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı'nın katılımıyla Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesinde 20 Eylül’de gerçekleşti.

Ankara Kültür Yolu Festivali kapsamında gerçekleşen sergide sanatçılara ait 70 eser, tarihi ve kültürel bir miras olan Ayasofya’nın zarafetini sanat aracılığıyla gözler önüne seriyor.

 

EKİM

Avrupa'da son 50 yılın en kötü sel felaketi

İspanya'nın doğusundaki Valencia bölgesinde yaşanan sel felaketinde 210 kişi hayatını kaybetti.

Selde 20 bin hektardan fazla tarım alanı ve her 10 evden üçü zarar görmüştü. Çok sayıda hastane, sanayi sitesi, iş yeri ve alışveriş merkezin hasar aldı; 100 binden fazla araç da hurdaya döndü.

Selden etkilenen Paiporta kasabasını ziyaret eden İspanya Kralı Felipe'ye bölgeyi çok geç ziyaret ettiği için çamur fırlatıldı.

Valencia özerk hükümeti, hasarların karşılanması ve kentin yeniden inşası için merkezi hükümetten 31 milyar 402 milyon avro talep etti.

Gazeteci Güneri Cıvaoğlu hayatını kaybetti

Bir süredir kanser tedavisi gören gazeteci Güneri Cıvaoğlu, 1 Ekim’de 85 yaşında hayatını kaybetti.

TRT'nin kuruluşunda sabah haberlerini hazırlayan ekibin başında yer alan Cıvaoğlu, Tercüman, Güneş gibi gazetelerin gelen yayın yönetmenliğini yaptı. Uzun yıllar farklı gazetelerdeki köşe yazarlığının yanı sıra televizyonda programlar da yapmıştı.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü Acemoğlu, Johnson ve Robinson kazandı

2024 Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomik kurumların oluşumu ve bu kurumların toplumsal refaha etkilerine ilişkin yaptıkları çalışmalarla Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson'a verildi.

Türk-Amerikalı ekonomist ve akademisyen Acemoğlu, 1993'ten beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ders veriyor. Acemoğlu, Nobel Ekonomi Ödülü kazanan ilk Türk ve Orhan Pamuk ile Aziz Sancar'dan sonra Nobel Ödülü kazanan üçüncü Türk oldu.

Hamas lideri Sinvar öldürüldü

16 Ekim’de Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar, Refah'ta İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından öldürüldü.

İsrail ordusu, savaş boyunca Gazze'de gizlenen Hamas liderini bir yıldan fazla süredir arıyordu. 16 Ekim tarihinde Gazze'nin güneyinde devriye gezen İsrail askerleri şans eseri Sinvar ile karşılaştı. Hamas da olayın ardından yeni liderlerinin ölümü doğrulandı.

FETÖ lideri Fetullah Gülen öldü

15 Temmuz darbe girişimi, kumpas davaları ve birçok krizin arkasındaki isim, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen 20 Ekim’de öldü. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Gülen’in ölümünün istihbarat kaynaklarınca doğrulandığını söyledi.

Ünlü Holokost tarihçisi Yehuda Bauer hayatını kaybetti

Önde gelen Holokost tarihçilerinden Yehuda Bauer 98 yaşında hayatını kaybetti. Bauer hayatı boyunca Holokost ve antisemitizm konularına odaklanan 40’tan fazla kitap kaleme aldı.

Bauer son 30 yılda antisemitizmle ilgili politikalara dâhil oldu ve 1998'de kurulan IHRA'da önemli bir rol oynadı. Ayrıca, kuruluşun popüler antisemitizm tanımını hazırlamaya yardımcı oldu.

Kolomb’un Yahudi olduğu ortaya çıktı

İspanyol bilim insanları, güncel DNA testleri kullanarak yaptıkları araştırmanın sonucunda, 15. yüzyıl kâşiflerinden Kristof Kolomb’un Avrupa’nın batı bölümünde doğup büyümüş bir Sefarad Yahudi’si olduğunu iddia etti.

22 yıl süren bir araştırmaya liderlik yapan adli tıp uzmanı Miguel Lorente, Kolomb’un Sevilla Katedralinde bulunan kalıntılarından alınan örnekler üzerine çalışmalar yaptıklarını açıkladı. Örnekleri bilinen akrabalar ve aile üyeleriyle karşılaştırdıklarını bildiren bilim adamı, elde ettikleri bulguları televizyonda yayınlanan ‘Kolomb DNA’sı: Gerçek kökeni’ adlı belgeselde paylaştı.

Lorente, "Kolomb’un, kısmen de olsa yeterli miktarda DNA’sına sahibiz. Ayrıca, oğlu Hernando Colon’un DNA örneği de elimizde bulunuyor. Hernando’dan alınan örneklerdeki erkek olan Y kromozomu ve anneden geçen miyokondriyal DNA bizlere kendisinin Yahudi olduğunu gösterdi,” dedi.

TUSAŞ'ın tesislerine terör saldırısı gerçekleştirildi

23 Ekim’de TUSAŞ’ın Ankara Kahramankazan'daki tesisine terör saldırısı düzenlendi. Tesisin ürettiği silahlar nedeniyle hedef alındığı belirtildi. 5 kişinin hayatını kaybettiği, 22 kişinin yaralandığı saldırıyı PKK üstlendi.

Türkiye’de gündem

9 - ABD merkezli iletişim platformu Discord'a, mahkeme kararıyla erişim engeli getirildi. Platform, İstanbul'da iki kadının öldürülmesinin ardından çocuk ve gençlere yönelik şantaj ve istismarla ilgili gündeme geldi.

23 - Blogspot'a erişim engeli getirildi.

30 - İstanbul Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer, terör soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Esenyurt Belediyesi'ne kayyum atandı.

 

KASIM

ABD’de çekişmeli seçimden Trump zaferle çıktı

ABD'de 5 Kasım'da yapılan başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump, yedi kritik eyaleti de kazanarak başkan olması için gereken 270 delege sınırını aşarak ikinci kez başkan seçildi. Başkanlık seçimlerini kaybeden Demokrat Partili aday Kamala Harris 6 Kasım'da yaptığı bir konuşmayla yenilgiyi kabul etti.

ABD’nin 60. Başkanı olan Trump’ın yardımcılığını Ohio Senatörü J.D. Vance yapacak. 30 Mayıs’ta iş kayıtlarında tahrifat yapmaktan 34 suçtan hüküm giyen Trump, 13 Temmuz’da da bir mitingde suikast girişiminde kulağından yaralandı. Trump 20 Ocak’ta koltuğa oturacak.

İzzet Keribar'ın 'Renklerin Yolculuğu' sergisi İstanbul Modern'de

İstanbul Modern, Fotoğraf Sanatçısı İzzet Keribar’ın ‘Renklerin Yolculuğu’ başlıklı kişisel fotoğraf sergisine ev sahipliği yapıyor. 6 Kasım’da açılan sergi mayısa kadar sanatseverlerin beğenisine açık olacak.

İzzet Keribar, bu sergisinde Türkiye ve dünyanın farklı bölgelerine gerçekleştirdiği seyahatleri sırasında çektiği, özellikle renk, ışık, şekil, doku ve kompozisyon gibi biçimsel özellikleriyle öne çıkan fotoğraflarından kapsamlı bir seçkiyi izleyicilere sundu. Sergide, sanatçının 1950’lerde İstanbul ve Güney Kore’de, 1980’de fotoğrafa dönüşünü takiben ise hem ülkesinde hem de dünyanın pek çok noktasında çektiği manzara, portre, sokak fotoğraflarıyla yarı-soyut grafik çalışmalarından oluşan 120’nin üzerinde yapıt izleyicilerle buluştu.

Türkiye’de gündem

4 - İçişleri Bakanlığı kararı ile 4 Kasım’da DEM Parti yönetimindeki Mardin Büyükşehir Belediyesi'ne, Batman ve Şanlıurfa'nın Halfeti Belediyesi'ne kayyum atandı.

11 - Yasa dışı bahis soruşturması kapsamında Serdar Ortaç ve Mehmet Ali Erbil'in de aralarında olduğu 16 kişi gözaltına altındı. Ortaç ve Erbil için ev hapsi kararı verilirken 12 şüpheli tutuklandı.

Şalom DERGİ, 150. sayısını kutladı

Dergilerin yayın hayatının sona erdiği günümüzde, istikrarla her ay okurlarıyla buluşan Şalom DERGİ, 150. sayısını kutladı.

Amsterdam'da İsrailli taraftarlara saldırı

İsrailli futbol taraftarları Amsterdam’da Ajax ile Maccabi Tel Aviv arasında oynanan Avrupa Ligi mücadelesinin ardından saldırıya uğradı. Saldırganlar ancak çelik kuvvetin müdahalesiyle durduruldu. Polis, saldırı sonrasında 57 kişiyi tutukladı. Sosyal medyada İsraillilerin dövüldüğünü ve bıçakla kovalandığını görüntüler yer aldı. Antisemitizmle Mücadele Hareketi (CAM) İsrailli futbolseverlere yönelik saldırıları "yeni bir Kristal Gece" olarak nitelendirdi. İsrail vatandaşlarına yardım etmek için iki kurtarma uçağı gönderdi. İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi, yurt dışındaki İsraillilere güvenliklerini sağlamak amacıyla İsrail veya Yahudi sembollerini taşımamaları çağrısında bulundu.

Birkaç gün sonra Amsterdam sokaklarında ikinci kez antisemit olaylar yaşandı. Şehirdeki ünlü tramvaylardan biri, siyah kıyafetli isyancılar tarafından havai fişeklerle ateşe verildi. İsyancılar, tramvayı ateşe verirken "Kanker Joden" (kanserli Yahudiler) diye bağırdı. Amsterdam polisi, isyancılarla çatışmasının ardından tramvayı ateşe veren şüphelileri tutukladı.

Duayen Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayatını kaybetti

Türk arkeolog, dilbilimci ve Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, 17 Kasım’da hayata gözlerini yumdu.

Ünlü arkeolog ve dilbilimci, Sümer uygarlığı üzerine yaptığı araştırmalarla çığır açmıştı.

Muazzez İlmiye Çığ, aynı zamanda laiklik ve kadın hakları savunucusuydu. Çalışmaları ve yazılarıyla tanınan Çığ, birçok kitap ve makale yayımladı.

Türk Musevileri Müzesi 'Osmanlı ve Türk Ketubaları' sergisi ile bir ilke imza attı

Türk Musevileri Müzesi, kimi keşfedilmiş birer sanat eseri olarak, kimi koleksiyonerlerin duvarlarından, Hahambaşılık Koleksiyonu´ndan ketubaları bir sergi ile ziyarete açtı.

Başta Hahambaşı Rav İsak Haleva ve koleksiyoner Ceri Benardete, Jak Haim ve Silvyo Ovadya olmak üzere çeşitli bireysel koleksiyonlardan, 1830’lardan günümüze Van, İzmir, İstanbul, Bursa, Edirne, Tekirdağ gibi farklı şehirlerden ketubaların yanı sıra İsrail Müzesi arşivinden de bir araya getirilen 50 kadar ketuba sergilendi.

‘Bir Keribar Fotoğrafı’ belgeseli izleyiciyle buluştu

Fotoğraf sanatçısı İzzet Keribar'ın, sanatının peşinde geçen yaşamını konu alan ‘Bir Keribar Fotoğrafı’ belgeselinin gösterimi, 22 Kasım’da gerçekleştirildi.

Belgesel, İletişim Başkanlığınca düzenlenen ‘Analogdan Dijitale Fotoğrafın Yolculuğu Sempozyumu’ kapsamında izleyicilerin beğenisine sunuldu.

‘Bir Keribar Fotoğrafı’ belgeseli, II. Dünya Savaşı'ndan Kore Savaşı'na, 6-7 Eylül olaylarından 1980 darbesine, yakın tarihin pek çok önemli dönüm noktasına tanıklık eden İzzet Keribar'ın hayatını ele alıyor.

Beyoğlu, Eminönü ve Büyükada üçgeninde Yahudi bir ailenin yaşamı üzerinden dönemin siyasi iklimini ve sosyolojik dönüşümünü sunan belgeselin yapımcılığını Vildan Mumcu Özol ve Gökhan Mumcu üstlendi.

Keribar, “İnsanın yaşarken takdir edilmesi kadar güzel bir şey yok” dedi.

 

ARALIK

Suriye’de Esad rejimi düştü

Suriye’de rejim karşıtı güçler, 12 gün süren ilerlemenin ardından başkent Şam’ı ele geçirdi. 13 yıl önce başlayan Suriye’deki iç savaş El Kaide kökenli Heyet Tahrir El’in Şam’ı ele geçirmesiyle sonuçlandı. 61 yıllık Baas rejimi ve 54 yıllık Esad hanedanlığı sona ererken Ortadoğu Saddam ve Kaddafi’nin ardından, bir diktatörden daha kurtulmuş oldu. Başer Esad, Moskova’ya kaçtı.

ABD rejim değişikliğini ‘tarihi bir fırsat’ olarak değerlendirirken Pentagon ‘kaotik’ koşullardan faydalanabilecek IŞİD ile mücadele için ülkenin doğusunda kalmaya devam edeceklerini belirtti.

Esad rejiminin destekçilerinden İran da yeni yönetimle ‘dostane’ ilişkiler sürdürmek istediğini açıkladı. Gelişmeler, İran’ın Ortadoğu’daki nüfuzuna darbe olarak nitelendiriliyor. Esad yönetimindeki Suriye, İran ve Lübnan'da desteklediği Hizbullah arasındaki bağın önemli bir parçasıydı. Son durum, Hizbullah’ın yeniden ayağa kalkma çabalarına da darbe olarak görülüyor.

İsrail de, Suriye’de yaşananları Ortadoğu için tarihi bir gelişme olarak değerlendirdi. İsrail, Suriye’deki bazı askeri üsleri ve donanmaları bombalarken, Esad’dan kalan kimyasal silahların yanlış ellere geçmesinden endişe duyduklarını belirtti. Golan Tepelerindeki tampon bölgenin kontrolünü yeni bir düzen kurulana kadar ‘geçici olarak’ ele geçirdi.

Hazır giyime yön veren İsak Andiç hayatını kaybetti

Hazır giyim sektörünün öncü markalarında Mango’nun kurucusu İsak Andiç, Montserrat Dağlarında yaptığı doğa yürüyüşünde geçirdiği kaza sonucunda hayatını kaybetti.

Türkiye doğumlu Sefarad Yahudisi Andiç, Mango’nun kurucu ortağı, sahibi ve başkanıydı. Başarılı iş insanı, dünya çapında 12 bin çalışanı ve 107 ülkede 2600’den fazla mağazası olan dev bir marka yarattı.

Yönetmen Şerif Gören vefat etti

Türk sinemasını önemli ölçüde etkileyen toplumsal gerçekçilik akımının ikinci kuşağını oluşturan başlıca yönetmenlerden Şerif Gören, 8 Aralık’ta hayatını kaybetti. ‘Yol’, ‘Köprü’, ‘Katırcılar’, ‘Almanya Acı Vatan’ gibi önemli filmlere imza atan Gören, senaristlik de yapıyordu.

Notre Dame yeniden açıldı

Fransa’nın dünyaca ünlü katedrali Notre-Dame de Paris, 15 Nisan 2019'da katedralin kulesini ve çatısını tahrip eden ve iç kısmında büyük hasara yol açan yangından beş yıl sonra restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından 7 Aralık’ta yeniden açıldı. Açılış törenini 8 Aralık'ta yeni bir sunağın kutsandığı bir açılış ayini izledi.

2024’e iz bırakanları

Oxford Sözlüğü, 2024 yılının kelimesini 'brain rot' olarak belirledi. 'Beyin çürümesi' olarak ifade edilebilecek 'brain rot,' bir kişinin zihinsel veya entelektüel durumunun, özellikle önemsiz veya meydan okumayan olarak kabul edilen materyallerin aşırı tüketimi sonucu bozulması anlamına geliyor. Cambridge Sözlüğü ‘Manifest’, Collins ise ‘Brat’i 2024’ün kelimeleri olarak seçti.

Ünlü Time dergisi, yılın kişisi ABD’nin seçilen başkanı Donald Trump olarak belirledi. Time Trump'ı ikinci defa “Yılın Kişisi” seçti. Trump bu unvanı ilk 2016’da başkanlık seçimlerini kazanmasının ardından almıştı.

Almanya’da hükümet düştü

11 Aralık’ta Federal Meclis’e güvenoyu talebinde bulunan Şansölye Olaf Scholz, yapılan oylamayı kaybetti. 733 sandalyeli Federal Meclis’te oy kullanan 717 milletvekilinden 207’si Scholz’a güven duyarken 394 parlamenter “hayır” dedi. 116 milletvekili de çekimser oy kullandı. Şansölye Scholz’un oylamayı kaybetmesiyle, partiler arasında uzlaşmaya varıldığı şekilde erken genel seçimlerin 23 Şubat 2025’te yapılması yolu açıldı.

Google’dan yeni kuantum işlemcisi: Willow

Google, kuantum bilgisayar dünyasında devrim niteliğinde bir adım atarak, yeni 'Willow' çipini tanıttı. Bu çip, kuantum fiziğinin prensiplerini kullanarak, inanılmaz derecede karmaşık problemleri çözme yeteneğine sahip. Google mühendisleri yeni Willow'u, '10 septilyon yıl sürecek bir sorunu çözen yeni bir kuantum işlemci' olarak tanımlıyor. Ancak kuantum teknolojisinin kötüye kullanılma potansiyelleri ve güvenlik endişeleri de bu teknolojinin gelişim hızıyla birlikte büyüyor.