Çocukların trafikteki güvenliği ebeveynler için önemli önceliklerden biri. Doğru oto koltuğu seçimi, ülkemizdeki oto koltuğu yasaları, oto koltuğu kullanımında sık yapılan hataları Maxi-Cosi Türkiye Distribütörü Enis Natan ile konuştuk.
Oto koltuğunun önemi nedir?
Oto koltuğu, özellikle çocuklar için hayat kurtarıcı bir ekipman. Trafik kazalarında en savunmasız grup çocuklar ve bebeklerdir. TÜİK’in 2023 verilerine göre, Türkiye’de toplam 1.314.136 trafik kazası meydana geldi ve bu kazalarda 62.452 çocuk yaralandı, 661 çocuk ise hayatını kaybetti. Yapılan incelemeler, bu çocukların büyük bir kısmının ya oto koltuğu kullanmadığını ya da yanlış kullandığını ortaya koyuyor. Oto koltuğu kullanımı, çocuğun darbe alma ve savrulma riskini büyük ölçüde azaltıyor. Bu nedenle oto koltuğu, bir aksesuar değil, zorunlu bir güvenlik önlemidir.
Türkiye’de oto koltuğu kullanımına dair yasal zorunluluklar neler?
Türkiye’de Trafik Yönetmeliği’ne göre boyu 150 cm’den kısa ve ağırlığı 36 kilonun altında olan tüm çocukların oto koltuğu kullanması zorunludur. Ayrıca kullanılan oto koltuğunun ECE R44/04 ya da UN R129 (i-Size) sertifikasına sahip olması gerekir. Bu sertifikalar, oto koltuğunun uluslararası güvenlik standartlarına uygun olduğunu gösterir. Yasalara göre, bu kurala uymayan araç sürücülerine cezai işlem uygulanır. Ancak ceza dışında, ebeveynlerin çocuklarının güvenliğini her şeyin önünde tutması gerektiğini hatırlatmak önemli.
Peki, doğru bir oto koltuğu seçerken nelere dikkat etmeliyiz?
Oto koltuğu seçerken çocuğun boyu ve kilosuna uygun bir model tercih edilmelidir. İlk yaşlarda, yani 10-13 kilograma kadar (yaklaşık 1 yaş), çocuk mutlaka aracın sürüş yönünün tersine oturtulmalıdır. Bu, kaza anında baş ve boyun bölgesindeki darbe riskini azaltır. Ayrıca, oto koltuğunun şu kriterlere uygun olması gerekir:
Güvenlik standartları: Ürünün ECE R44/04 veya i-Size (UN R129) sertifikasına sahip olduğundan emin olun.
ISOFIX bağlantısı: Koltuğun araca sağlam bir şekilde bağlanmasını sağlar ve güvenliği artırır.
Kumaş özellikleri: Hava alabilen, kolayca temizlenebilen ve alev almayan kumaşlar tercih edilmelidir.
Emniyet kemeri: Beş nokta emniyet kemeri sistemi çocuğun güvenliğini en üst düzeye çıkarır.
ADAC testi: Oto koltuğu, bağımsız kuruluşlar tarafından test edilmiş ve iyi puanlar almış olmalıdır.
Oto koltukları yaş gruplarına göre nasıl sınıflandırılır?
Oto koltukları, çocukların kilosuna ve yaşına göre gruplara ayrılır:
Grup 0: 0-13 kilo aralığındaki yeni doğan bebekler için uygundur. Özellikle kıkırdaksı kemik yapılarının korunması için tercih edilir.
Grup 1: 9-18 kilo aralığındaki çocuklar için tasarlanmıştır.
Grup 2: 15-22 kilo aralığındaki çocuklar içindir.
Grup 3: 22-36 kilo aralığındaki çocuklar için uygundur.
Her grup çocuğun büyüme sürecine uygun olarak tasarlanmıştır. Örneğin, yeni doğanlar için Grup 0 oto koltukları, genellikle yatar pozisyon sağladığı için kemik gelişimini destekler. Çocuğunuz 36 kiloya ulaşana kadar uygun bir oto koltuğu kullanması gereklidir.
ISOFIX bağlantısı nedir ve neden bu kadar önemli?
ISOFIX, oto koltuğunun araca kolay ve güvenli bir şekilde monte edilmesini sağlayan bir bağlantı sistemidir. Oto koltuğunun araç koltuğuna direkt sabitlenmesini sağlar, bu da kaza anında savrulma riskini en aza indirir. Ayrıca, bağlantının yanlış yapılma ihtimalini neredeyse tamamen ortadan kaldırır. Bu nedenle ISOFIX bağlantılı oto koltukları hem güvenlik hem de kullanım kolaylığı açısından önerilmektedir.
Kullanım sırasında yapılan en sık hatalar nelerdir?
Oto koltuğu kullanımı sırasında yapılan hatalar güvenliği riske atabilir. En sık yapılan hatalardan bazıları şunlardır:
•Yanlış montaj: ISOFIX bağlantısının doğru şekilde yapılmaması kaza anında koltuğun yerinden çıkmasına neden olabilir.
•Emniyet kemerinin gevşek bırakılması: Çocuğun kemeri mutlaka sıkıca bağlanmalıdır.
•Kalın giysiler: Çocuklara mont ya da tulum gibi kalın kıyafetler giydirilmesi, kemerin vücuda tam oturmasını engeller. Bu nedenle araç içinde çocuğun ince giysiler giymesi önerilir.
•Hatalı pozisyon: Çocuğun bir yaşına kadar arkaya dönük oturtulması gerektiği unutulmamalıdır.
Oto koltuğu montajı için en doğru yer neresi?
Çocuk oto koltukları en güvenli şekilde arka koltukta kullanılmalıdır. Eğer ön koltukta kullanılacaksa, ön yolcu hava yastığının (Airbag) mutlaka devre dışı bırakılması gerekir. İlk bir yıl boyunca çocukların arkaya dönük pozisyonda seyahat etmesi önerilir. Ayrıca, 360 derece dönebilen oto koltuklarında yana dönük pozisyon sadece çocuğu koltuğa yerleştirirken veya alırken kullanılmalıdır.
Kaza sonrası oto koltuğu kullanılmaya devam edilebilir mi?
Hayır, bir kazaya karışan oto koltuğu kesinlikle kullanılmamalıdır. Çünkü kazanın etkisiyle koltuğun iç yapısında görünmeyen hasarlar oluşabilir ve bu da bir sonraki kullanımda güvenlik riskine yol açabilir. Kaza sonrası mutlaka yeni bir oto koltuğu alınmalıdır.
İkinci el oto koltuğu almak güvenli mi?
Bu konuda dikkatli olunmalı. İkinci el bir oto koltuğu alırken ürünün daha önce kazaya karışmadığından ve tüm bileşenlerinin sağlam olduğundan emin olun. Özellikle ISOFIX bağlantıları, emniyet kemerleri ve iç köpük yapısı kontrol edilmelidir. Ancak mümkünse yeni bir oto koltuğu alınması daha güvenli bir tercih olacaktır.
Son olarak, ebeveynlere önerileriniz nelerdir?
Çocuklarımız en değerli varlıklarımız ve onların güvenliği her şeyden önce gelir. Oto koltuğu kullanımı bu güvenliğin en önemli adımlarından biridir. Doğru koltuk seçimi ve doğru kullanım hayat kurtarır. Unutmayın, güvenlik bir tercih değil, zorunluluktur.
