En este tiempo ke avlamos de la “maraviya” de la teknolojiya, penso tanbien i a los tiempos de antes.
Kuando teniyamos una kestion en el meoyo, no aviya ni Google ni ChatGPT. Ma aviya dos maneras de topar la repuesta: 1) demandar a los grandes de la kaza o 2) tomar la ansiklopediya empolveada ke estava en el moble del salon. Demandar a los grandes era una aventura en si mizmo. Tengo dos, tres egzemplos.
Una vez demandi a mi nono, deke es blu el sielo? El se penso un poko i me disho: “es la mano del Dio ke pinto el sielo de blu para ke mos plazga de mirar ariva”. Filozofiya pura! Otra vez kuando era chika, le demandi a mi mama: “Mama kualo es amor?”. La repuesta fue: “Amor, es arvole de moras”.
Kuando los grandes no saviyan la repuesta o no teniyan ganas de responder, la ansiklopediya era la salvasyon. Ma no era tan fasil komo oy. En primero kaliya topar el volum bueno. Porke komo savemos en kada kaza se topava unas kuantas ansiklopedias de munchos volumes. Despues kaliya avrirlo kon kudiado, para no arazgar alguna oja, i finalmente topar la letra i el biervo ke te dava una repuesta tan teknika ke a la fin no entendiyas nada de lo ke meldavas.
Agora? Agora no meldamos nada, ni bushkamos ansiklopediyas. Si mos viene alguna kestion al tino, simplemente demandamos a ChatGPT. El otro diya mi inyeto me demando: Deke el sielo es blu?”. Antes de responderle avri ChatGPT i mos vino una repuesta kon palavras ke ni yo no saviya. Puedeser ke el sielo es blu por la “repartisyon de la luz” ma la eksplikasyon de mi nono siempre me parese mas buena.
I ke dizir de las kestiones mas delikadas? Antes, demandar algunas kozas a los padres era verguensa. Agora el ChatGPT no tiene dinguna verguensa. Lo puedes saver todo i no te mira kon kara toaf.
No vos digo ke no me plaze esta komodidad. De vez en kuando, kuando me viene una kestion kurioza, meldar de ChatGPT, me viene mas fasil de alevantarme del fotolyo.
Ma ay una koza ke la teknolojiya no puede dar: La emosyon de oyir una repuesta de los grandes de la kaza, o el amor de un/a nono/nona, ke porke no save la repuesta, te inventa una istorya ke te keda en ti para toda la vida.
A la fin, es bueno de tener ChatGPT, ma no mos olvidaremos ke las mijores repuestas de la vida no se topan siempre en la teknolojiya, ma en las memorias i en las bozes de los ke amamos.