“Amalek´in Mısır´dan çıkışınız sırasında yolda sana yaptığını hatırla! Amalek´in hatırasını göklerin altından sil! Unutma!” (Devarim 25:17-19) Sebepsiz nefret, farklı olana karşı nefret üzerine düşünmemizi sağlayan Şabat Zahor bu yıl 8 Mart Cumartesi günü.
Purim ve Pesah yolunda Dört Özel Şabat serisinin ikincisi, Purim’den hemen önceki Şabat; Hatırlama Şabatı /Şabat Zahor’dur.
Bu Şabat, haftanın peraşası Tetsave’ye ek olarak bir Sefer Tora daha çıkarılır ve buradan Zahor peraşası okunur (Devarim 25:17-19). Zahor peraşasında Yahudi halkı Mısır’dan çıktıklarında, yorgun, halsiz, bitkin oldukları bir zamanda onların karşısına çıkan ve geride, arkada kalan tüm zayıflara saldıran, Tanrı sevgisi ve Tanrı’dan uzaklaşma korkusu olmayan Amalek’ten bahsedilir. Amalek güçsüz ve tehlike arz etmeyen bir halka hiçbir neden yokken saldırır ve sebepsiz nefretin sembolü olur.
Geleneklerimize göre Purim’de Yahudileri yok etmek üzere Kral Ahaşveroş’u manipüle eden Aman, Amalek Kralı Agag’ın soyundan gelmektedir (Megilat Ester 3:1). O yüzden her devirde karşımıza çıkan Amalek karakter yapısını hatırlama, unutmama ve her nesilde yeryüzünden silme mitsvasının anlatıldığı Zahor peraşası, Purim’den hemen önceki Şabat okunur.
Şabat Zahor bu yıl 8 Mart Cumartesi günüdür.
Kısa kısa ŞABAT ZAHOR
İsmi: Zahor/Hatırlama, Şabat Zahor/ Hatırlama Şabat’ı anlamına gelir.
Nerede bahsedilir? Amalek’ın yaptıklarının hatırlanması mitsvası direkt Tora’dan gelir. “Amalek’in Mısır’dan çıkışınız sırasında yolda sana yaptığını hatırla… Amalek’in hatırasını göklerin altından sil! Unutma!” (Devarim 25:17-19)
Ne yapılır? Bu Şabat sinagogda sabah duası sırasında ek bir Sefer Tora çıkartılarak Amalek’in Mısır Çıkışı sırasında Yahudi halkına yaptıklarının hatırlanması ve hiçbir zaman unutulmaması mistvasının verildiği bölüm okunur (Devarim 25:17-19). Bu mitsvalar, her zaman her yerde hem kadınlar hem de erkekler için geçerlidir.
Neden bugün? Megilat Ester’de anlatılan Purim olaylarında Yahudileri yok etme planı yapan Aman, Amalek’in soyundan gelir. Bu yüzden Amalek’in yaptıklarını hatırlama ve unutmama mistvasının verildiği bölüm de tam Purim’den önce, toplumun çoğunluğunun bir arada bulunduğu Şabat günü okunur.
Günümüzdeki anlamı: ‘Zahor/Hatırla!’ peraşası her zaman Yahudi takviminde büyük neşe ve coşku ile kutlanan bayram olan Purim’den önceki Şabat okunur.
Bir yoruma göre bunun sebebi, gerçek mutluluğu deneyimleyebilmemiz için, sağlıklı bir şekilde ilerleyip hayatımıza devam edebilmemiz için, geçmişte yaşanmış olan kötülükleri görebilmemiz, varlıklarını kabullenmemiz, bunları hatırlamamız, kendimize ders çıkarmamız, bunların tekrarlanmaması için gerekli önlemleri almamız ve ondan sonra sağlam bir şekilde hayatımıza devam etmemiz gerekir.
Purim Bayramında senenin her döneminden çok daha coşkulu kutlamalar yaparız. Ama bunu ancak düşmanımız Amalek’in bize çektirmiş olduğu acıyı hatırladıktan sonra yaparız.
Amalek’in yaptıklarını hatırlamamız, o acıyı taze tutmak ve hayatımızın odak noktası haline getirmek için değil, sadece farkındalıkla ne kadar mesafe kat ettiğimizi görebilmemiz, bundan gerekli mesajları çıkarıp gerekli önlemleri almamız ve düşmanlarımızın tüm girişimlerine rağmen Tanrı’nın Yardımıyla bizi yok etmeyi başaramadıklarının ve asla başaramayacaklarının bilincinde olabilmemiz için gereklidir. Birbirimizle birlik olarak ve Tanrı’ya bağlı kaldığımız, hayatımızın her anında Tanrı benzeyişinde yaratılmış olmanın gerektirdiği şekilde yaşamaya çalıştığımız sürece gelip geçici Amaleklere karşı galip gelmeye devam edebiliriz. Rav Avraham Yitzchak Kook’un sözleriyle: “Tsadikliği (dürüstlüğü, doğruluğu) tam olan kişiler kötülükten yakınmaz, onun yerine dürüstlüğü arttırır. Cahillikten yakınmaz, onun yerine bilgeliğiarttırır.”
HATIRLATMA
13 Mart Perşembe-13 Adar
ESTER ORUCU - TAANİT ESTER
Ester orucu, 13 Mart Perşembe sabahı gün doğmadan başlar, aynı akşam yıldızların çıkışıyla sona erer.
Geleneklerimize göre bu orucu sadece adı Ester olanların tutması gerektiği inanışı yanlıştır. Hamile veya süt verenler hariç, sağlıklı ve Bar/Bat Mitsva’sını yapmış her Yahudi, Ester Orucu’nu tutar. Ester Orucu, her insanın sıkıntılı zamanlarında tüm kalbiyle Tanrı’ya dönüp O’na seslendiğinde Tanrı’nın onu görüp duyduğunu, onun yanında olduğunu hatırlatır.
14 Mart Cuma-14 Adar
PURİM
Takvimdeki en neşeli bayramlarımızdan olan Purim Bayramında, Purim mitsvalarıyla bayram coşkusunu paylaşarak arttırmanın mutluluğunu ve huzurunu yaşarız.
Purim mitsvaları:
Megilat Ester’i kurallarına göre okumak/dinlemek, Mişloah Manot - en az bir arkadaşa Purim günü ulaşacak şekilde yemeye hazır şekilde iki çeşit yiyecek hediye göndermek, Matanat LaEvyonim - en az iki ihtiyaç sahibine, Purim günü ulaşacak şekilde hediye vermek. Bunu kurumlarımız ve sinagoglarımız vasıtasıyla yapabiliyoruz, Purim ziyafeti ve eğlencesi ile yemek, içmek ve Tanrı’nın her zaman bizim yanımızda olduğunu bilmenin verdiği güven duygusu ile mutlu olmak, Dualara Al Anisim mucizeler için, bölümünü ekleyerek Tanrı’ya şükranlarımızı ifade etmek.
*Dört Peraşa-
Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler okuyucuya konu hakkında fikir vermek amacıyla Gözlem’den Megilat Ester, Şemot, Devarim kitaplarından ve jewishstandard.timesofisrael.com, rabbiyeshua.com, velveteenrabbi.blogs.com, https://forward.com, www.rutlandjewishcenter.org, torah.org, www.campramahne.org, www.sevivon.com, www.chabad.org sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
*Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.
