Ester orucu, bu yıl 13 Mart Perşembe sabahı gün doğmadan başlar, aynı akşam yıldızların çıkışıyla sona erer.
Bu orucu sadece adı Ester olanların tutması gerektiği inanışı yanlıştır. Hamile veya süt verenler hariç, sağlıklı ve Bar/Bat Mitsva’sını yapmış her Yahudi, Ester Orucu’nu tutar. Ester Orucu, her insanın sıkıntılı zamanlarında tüm kalbiyle Tanrı’ya dönüp O’na seslendiğinde Tanrı’nın onu görüp duyduğunu, onun yanında olduğunu hatırlatır.
Tarihteki ilk Ester Orucu
Rabi Eliyahu Kitov, ilk Ester Orucu’nu ve orucun çıkış yerini şöyle açıklıyor:
“13 Adar’da tutulan Ester orucu, Mordehay, Ester ve tüm Yahudilerin Aman’ın zulmüne karşı savaşmaya hazırlanırken ettikleri duaları ve tuttukları orucu anmak için her yıl tekrar edilir.
Adar ayının 13’ünde, Yahudilerin düşmanları onları boyunduruk altına alıp yok etmeyi planlamışlardı, ancak tam tersi oldu ve Yahudiler düşmanları üzerinde egemenlik kurdular. "Yahudilerin düşmanlarının onlara karşı üstün gelmeyi umdukları bu günde, aksine Yahudiler düşmanlarına karşı üstün geleceklerdi" (Megilat Ester 9:1).
Moşe Rabenu’nun Amalek ile savaşa girmeden önce oruç tutması gibi, savaşla karşı karşıya kaldıklarında İsraeloğulları’nın oruç tutmaları, bu uygulamanın kadim bir gelenek olduğunu gösterir. Bu tür oruçların bir nedeni de bir savaşı kazanmanın sadece insanın fiziksel gücü veya becerisiyle değil, samimiyetle Tanrı’ya dua edip İlahi merhametin bahşedilmesi ile mümkün olabileceğini hatırlamaktır.
İsraeloğulları’nın Aman zamanında tuttuğu orucun amacı da buydu, çünkü onları yok etmeye çalışanlardan kendilerini savunmak için bir araya geliyorlardı “…Kral Ahaşveroş’un tüm eyaletlerindeki şehirlerinde toplandılar” (a.e 9:2). Ve o günlerde tutulan bu orucun anısına, nesiller boyunca aynı günde bizler de oruç tutuyoruz. Bu şekilde, sıkıntılı anlarda Tanrı’nın insanların samimi dualarını ve O’na dönmelerini-Teşuva yapmalarını kabul ettiğini hatırlıyoruz.
Megilat Ester’deki bu pasuk, o dönemde atalarımızın tuttuğu orucun daimi hale gelmesini destekler “…Kendilerinin de ve onların gelecek nesli de oruç tutmalarını, yakarmalarını ve belirlenen kurallara uymalarını istedi” (a.e 9:31).
Bu oruca, Ester Orucu denir, çünkü halkın oruç tutmasını isteyen Ester’di. Ester, çağrılmadan kralın karşısına çıkmanın cezası ölüm olduğu için Mordehay'a şöyle der: “Git ve Şuşan'daki tüm Yahudileri topla ve benim için üç gün - üç gece hiçbir şey yemeden ve içmeden oruç tutun. Yardımcılarımla beraber ben de oruç tutacağım ardından kurallara aykırı olmasına rağmen kralın huzuruna çıkacağım.” (a.e. 4:16).
Bugün tuttuğumuz oruç, bu orijinal oruçta olduğu gibi üç gün boyunca tutulmaz. Ayrıca Ester'in orijinal orucu Nisan'ın 13, 14 ve 15’indeydi çünkü Mordehay Aman’ın Yahudileri yok etme niyetini Nisan ayının 13’ünde yazılan kraliyet mektubundan öğrenmişti. “Bu mektuplarda 12. ay olan Adar ayının 13. günü genç, yaşlı, kadın, çocuk ayırmadan bütün Yahudilerin bir günde öldürülüp yok edilmesini ve mal mülklerinin de yağmalanmasını buyuruyordu” (a.e 3: 13).
Ancak Nisan ayında oruç tutmak yasak olduğu için rabilerimiz orucun 13 Adar’da, tek gün olarak tutulmasına karar verdi.
Ester Orucu, farklı yorumlara göre Ester’in Kral Ahaşveroş’un karşısına çıkmadan önce herkesle beraber tuttuğu üç günlük orucu veya kendilerini savunmak için toplanan Yahudilerin orucunu anmak için tutulur. Yaklaşan felaketle başa çıkabilmek için orucu ilk olarak Ester önerdiği için de oruç, onun adıyla anılır.
Megilat Ester’in Tam Metni ve Açıklamaları:
http://www.sevivon.com/images/stories/kutuphane/kitaplar/megila.pdf
*Purim Nedir, Megilat Ester, Purim Alahaları, Purim Felsefesi, Bir Soykırım Girişimi Olarak Purim'in Çağrıştırdıkları, Ağır Ceza, Purim Tatlı Tarifleri, Purim Videoları
http://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=40&Itemid=110
Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş bilgiler, okuyucuya konu hakkında fikir vermek amacıyla Gözlem’den Megilat Ester; El Gid Para El Pratikante, Kadıköy Hemdat İsrael Sinagogu Vakfı’nın Megilat Ester, Aaron Lopiansky’nin Time Pieces kitaplarından, www.sevivon.com, rabbisacks.org, sefaria.org, ou.org, www.chabad.org, https://ohr.edu, https://torah.org, https://njop.org sitelerinden derlenerek hazırlandı ve konu hakkındaki sayısız yorumlardan sadece bazılarını içermektedir.
Toplulukların farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
*Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.
