Holokost turizminde iki kuzen

Film başrol oyuncularından Kieran Culkin’e En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar Ödülü’nü getirdi. Film, büyükannelerinin ölümünden sonra köklerini keşfetmek için Polonya’ya gidip bir Holokost turuna katılan iki kuzeni merkezine alıyor. Jessy Eisenberg, Holokost gezisini ikinci plana atarak, yıldızları bir türlü barışamayan iki kuzenin hesaplaşmasına odaklanıyor. Ustalıklı ve derinlikli bir karakter çalışması içeren bu duygusal yolculukta, halının altına süpürülen ihtilaflar su yüzüne çıkıyor.

‘A REAL PAIN’

Yön ve Sen: Jesse Eisenberg

Gör: Michal Dymek

Kur: Robert Nassau

Oyn: Jesse Eisenberg - Kieran Culkin - Jennifer Grey - Kurt Egyiawan - Lisa Sadovy - Daniel  Oreskes - Ellora Torchia

Jesse Eisenberg’in ikinci yönetmenlik denemesi ‘Gerçek Acı - A Real Pain’ bu yıl birçok yarışmada adaylıklar aldı, ödüller kazandı. Film, büyükanneleri Dori’nin ölümünün ardından, köklerini keşfetmek için Polonya’ya gidip, bir Holokost turuna katılan Amerikalı iki kuzen David Kaplan (Jesse Eisenberg) ve Benji Kaplan’ın (Kieran Culkin) hikayesini anlatıyor. Konunun özetini okuyanlar, Polonyalıların II. Dünya Savaşı sırasında Yahudilere Almanlar kadar kötülük yaptıklarını bildiklerinden, filmi izlemeye gittiklerinde kendilerini klasik bir Holokost hesaplaşması beklediğini düşünebilirler. Jesse Eisenberg senaryosunu yazıp yönettiği, başrollerden birini üstlendiği filmde, bu şekilde düşünenleri ters köşeye yatırıyor.

Empati üzerine dokunaklı bir film

Film, Holokost gezisini arka plana atarak, çocukluğu birlikte geçmiş, ancak sonraları yıldızları bir türlü barışamayan zıt karakterli iki kuzenin hesaplaşmasına odaklanıyor. Yol filmi ile uyumsuz arkadaş filmi karışımı ‘Gerçek Acı’, gergin, nevrotik David ile dışa dönük, öngörülemez kuzeni Benji arasında geçen keskin bir komedi. Ayrıca film ustalıklı ve derinlikli bir karakter çalışması içeren duygusal bir yolculuk. Hemen her konuda anlaşmazlığa düşen bu irade ve kişilik mücadelesinde, güvenilmez, endişeli, gergin Benji ile hayatını düzene sokmuş David, hakkında hiç bilmedikleri şeyleri keşfetmelerine yardımcı olan bir yolculuk yaşarlar. Birinin sorunlu olması diğerinin empati kuramayacağı anlamına gelmez.

Jesse Eisenberg, bu kişiler arası çatışma etüdünde Yahudi travmasını kullanmada başarılı. Kendisi tarihi travma ile ailevi işlev bozukluğu konuları arasında ustalıkla gezinirken, alaycı mizahını keskin bir ciddiyetle dengeliyor. Bu samimi trajikomedi, hassas ve karanlık komedi hikâyede, miras kalan acının önemine de vurgu yapılıyor. Senaryosunda geçmişle hesaplaşmanın insancıl duygusunun ve zorluğunun altını çizerken, Jesse Eisenberg melodramın tuzaklarına düşmeden, dengeli mizanseniyle bu ikinci yönetmenlik sınavından yüzünün akıyla çıkıyor.

Film, suçluluk, empati, uzlaşma, bağlanma arzusu, halının altına süpürülen ihtilaflar gibi temaların hakkını veriyor. Konusuyla ‘Gerçek Acı’ bu yıl izlediğimiz, başrollerini Lena Dunham ile Stephen Fry’ın oynadığı, Julia Von Heinz’in ‘Hazine / Treasure’ filmiyle akrabalık taşıyor. ‘Hazine’de Amerikalı gazeteci Ruth’un babası Edek ile çocukluğunu geçirdiği yerleri ziyaret etmek için Polonya’ya gidişi ve Edek’in evine, iş yerine el koyan Polonyalılarla yaşadıkları anlatılıyordu. İki filmin müşterek tarafı, iki Polonyalı karakterin, baba ile büyükannenin Holokost kurtulanı olmamaları idi. Baba da, büyükanne de yeni bir hayata başlamak amacıyla Polonya’yı terk etmişti.

Filmin başında havaalanında tek başına oturan, kuzenini bekleyen Benji’yi görüyoruz. Çocukluklarında birbirlerine çok yakın olan iki kuzen, hayata atılınca birbirlerinden kopmuşlardır. Zıt karakterli kuzenlerin uzun aradan sonra bir araya gelmeleri eskiden yaşanan gerginlikleri su yüzüne çıkarır. Bu durum Polonya’daki Holokost gezisini gergin ve karanlık bir hale getirir. Yahudi mirası turunun diğer katılımcıları, yeni boşanmış Kaliforniyalı Marcia (Jennifer Grey), Ruanda soykırımından kurtulmuş, Yahudi dinine geçmiş genç Eloge (Kurt Egyiawan), orta sınıftan Ohio’lu bir karı-koca Diane ile Mark (Lisa Sadovy - Daniel Oreskes) ve İngiliz tur rehberi James’dir (Will Sharpe).

Soykırım travması

Film iki kuzen üzerinden başarılı portreler çizmiş. Özgür ruhlu, açık sözlü genç Benji hayatta bir baltaya sap olamamış, bir aile kuramamış ezik bir loser’dir. İş hayatında başarılı, atılgan, mükemmel bir evliliği olan David, hayatındaki eksik kalan yönleriyle mücadele eden pragmatik bir gençtir. Büyükannelerinin bıraktığı mirası kullanarak, yaşadığı evi görmek ve aile geçmişleriyle bağlantı kurmak amacıyla Polonya’ya giden iki kuzen, Varşova’ya vardıklarında kendilerini bekleyen Holokost turu grubu üyeleri ve iyi niyetli, yumuşak huylu, bilgili, nazik tur rehberi James ile buluşurlar.

Turun ilk gününde Varşova Ayaklanması Anıtı ve Getto Kahramanları gezisinde, Benji komplekslerinden kaynaklanan ihtilaflar çıkarır. Lublin’e trenle gidilen ikinci günde Yahudi mezarlığı gibi şehrin kültürel mekanları ziyaret edilir. Benji akşam yemeğinde rahatsız edici yorumlarıyla, uygunsuz davranışlarıyla David’i utandırır.   Benji kuzenine karşı hissettiği hayranlık, kızgınlık ve kıskançlığı itiraf eder. David, Benji’nin altı ay önce uyku hapı alarak kendi canına kıymaya çalışmasından sonra ikisinin birbirinden uzaklaştığını açıklar. Grupla geçirdikleri son günde Nazi Toplama Kampı Majdanek’e kasvetli bir gezi yapılır. Son gün iki kuzen büyükannelerinin Krasnystaw’daki eski evini görmeye giderler. Film başladığı yerde, havaalanında, duygusal bir finalle noktalanır. Holokost mirasına odaklanan ‘Gerçek Acı’ karakter tahlillerini birinci plana alan ilginç bir yol filmi. Konusuyla benzerlik taşıyan Alexandre Payne’ın ‘Sideways’inde (2004), hayal kırıklığı yaşayan İngilizce öğretmeni Miles ile televizyon oyuncusu arkadaşı Jack’in Kaliforniya’nın bir şarap bölgesindeki bir haftalık yolculuğunu izlemiştik.  

İngiliz tur rehberinin “Bu, acı hakkında bir tur olacak” diye tarif ettiği bir gezi öyküsünde Jesse Eisenberg, yakın tarihimizdeki bir trajediyle yüzleşmek hakkında komik bir film yapmış. 1983 Queens doğumlu Yahudi sanatçının annesi Amy Fishman 20 yıl boyunca geçimini sağlamak için çocukların doğum günü partilerinde palyaço olarak gösteri yapmış. Babası Barry Eisenberg üniversite profesörü olmadan önce hastane işletmişti. Ataları Polonyalı olan Jesse’nin ailesi Rusya ve Ukrayna’dan ABD’ye göç etti. Jesse NY School Üniversitesine gitti. En önemli rolünü oynadığı ‘Sosyal Ağ / The Social Network’ta Facebook yaratıcısı Mark Zuckerberg’i canlandırdı ve o yıl Oscar’a aday gösterildi. İlk yönetmenlik denemesi ‘When You Finish Saving The World’ (2022) kopuk aile üyeleri arasındaki gerginlikleri işleyen rahatsız edici bir komediydi. Benzer temalı ‘Gerçek Acı’da uyuşturucu bağımlısı Benji karakterini yazarken Einsenberg kendi deneyimlerinden yararlandı. Bu film ile En İyi Orijinal Senaryo dalında Oscar’a aday gösterildi. Kieran Culkin ise En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar Ödülü’nü kucakladı. Aktör, Toronto’da aynı dalda ödül almış, Eisenberg yönetmen dalında Bafta Ödülü kazanmıştı.

Tiyatro oyuncusu Kit Culkin’in oğlu, oyuncu Macauley, Rory, Shane ve Christian’ın kardeşi Kieran Culkin 1982 doğumlu. Kardeşi Macauley ile ilk çıkışını ‘Evde Tek Başına’ (1990) ile yaptı. Ünlendiği ‘Succession’ (2018-23) dizisiyle Altın Küre aldı. Jesse Eisenberg’in doğaçlama yapmasına izin vermesiyle kariyerinin en parlak performanslarından birinde Altın Küre ve Bafta Ödüllerini kucakladı. Hayatına yeni bir anlam katmak isteyen boşanmış Marcia’nın Benji ile uyumu filme sıcaklık kattı. Bu rolde, ‘Dirty Dancing’den beri tanıdığımız, kariyerinde 50 film olan Jennifer Grey, Ruanda soykırımı kurtulanı Eloge’de Kurt Egyiawan, güçlü performanslarıyla oyuncu kadrosunun başarısına ortak oluyorlar. Sıkıcı internet mesleği, sevgi dolu karısı ve yeni yürümeye başlayan sevimli oğluyla mutlu bir hayatı olan David’te Jesse Eisenberg her zamanki iyi oyunculuğunu sürdürüyor.