“Kendine yedi hafta sayacaksın. Orağın olgun başaklarda kesime başlamasından itibaren yedi hafta saymaya başla.” (Devarim16:9) Pesah´ın ikinci akşamından- bu yıl 13 Nisan Pazar akşamından- başlayarak, 49 gece boyunca gün gün Omer sayımı yapıyoruz.
Omer kelimesi; demet, ölçü birimi, yeni yılın arpa üründen Bet Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı ve benzeri birçok farklı anlam içerir.
“Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk omerini, Koen’e getirmelisiniz” (Vayikra 23:10).
Pesah’ın gelişi ile ekin biçme mevsimi de başlar. Tora’da Tanrı’nın belirttiği üzere, Omer Korbanı sunulmadan, arpa veya herhangi bir tahılın biçilmesine başlanamaz. Tüm Yahudiler için yapılan ilk ürün kesimi, Omer amaçlı olmalıdır. Her ne kadar bu ürünü elde etmek için tarlada zorlu ve ağır çalışma gerektiyse de, bütün ürünlerin Tanrı’nın bir armağanı olduğunu ve bizim bu nedenle Tanrı’ya duyduğumuz şükran, Omer Korbanı ile ifade edilir.
“Pesah’ta Huzurum’a Omer getirin ki, tarlalarınızdaki mahsulünüze bereket yollayayım” (Talmud -Roş Aşana 16a).
Bet Amikdaş zamanında Pesah’in ikinci gecesinin başlangıcında yeni ürün arpaların en iyilerinden bir ‘omer’ miktarı kesilip sunu olarak getirilir, ancak sunu getirildikten sonra ürünler biçilip yenilmeye başlanabilirdi. Bu sunudan sonra 49 gece her gün Omer sayılır, Omer sayımı sonundaki ellinci gün olan Şavuot’ta, Tanrı’nın emri üzerine Bet Amikdaş’taki Koenler, buğdayın ilk hasadından elde edilen undan yapılmış Şete Alehem-iki somun ekmeği Tanrı’ya sunarlardı. Diğer Minha-un korbanlarının aksine Şete Alehem, hamur mayayla kabardıktan sonra pişmiş olarak getirilirdi. Bu sunu Mizbeah’ta yakılmayıp, Koenler arasında paylaşılırdı. Bu şekilde, yetişen her ürünün, edinilen her kazancın, Tanrı'nın Bereketi sayesinde gerçekleştiği ortaya koyulur ve Tanrı’nın, tarlaların meyvelerini de kutsayacağına olan inanç ifade edilirdi.
Hayvan Yemi Arpadan, İnsan Yiyeceği Buğdaya Yükseliş
Pesah’ın ikinci gecesinin başlangıcında getirilen sunu, hayvan yemi olarak kullanılan arpadan, Şavuot’taki sunu ise genelde insanların tükettiği buğdaydan, insan yiyeceği olan ekmek şeklinde sunulurdu. Pesah’ın ikinci gecesinden Şavuot’a kadar yaptığımız sayım ve gün be gün geliştirdiğimiz karakter özellikleri, hayvan yiyeceğinden insan yiyeceğine yükselişi temsil eder. Bu yükseliş, içimizdeki hayvansal ve maddiyata yönelik dürtülerimizin esaretinden, zihin ve zekâmızı kullanarak özgür seçimimizi Tanrı’ya bağlanma yolunda kullanan insan dünyasına yükselişimizi simgeler.
Bet Amikdaş’ın yıkılmasından sonra, Omer Korbanı uygulaması sürdürülemedi. Fakat Yahudiler, o günlerden beri ‘Omer’i Saymaya’, Tanrı’nın Tora’daki emrini yerine getirmeye devam ettiler.
Pesah’ın ikinci akşamından-bu yıl 13 Nisan Pazar akşamından- başlayarak, 49 gece boyunca gün gün Omer sayımı yapıyoruz.
Pesah-Kurtuluş Sürecinin Başlangıcı
Yahudi bilgeleri, Kurtuluş sürecinin, sadece Yahudilerin acı ve zorluklar içinde esir olarak yaşadıkları Mısır’dan çıkmalarıyla tamamlanmadığına dikkat çeker. Pesah ve Mısır’dan çıkış aslında 49 günün sonunda Şavuot’ta Yahudilerin Tora’yı almasına ve özgür bireyler olarak, kendi seçimleriyle Tanrı’nın Halkı olmalarına giden yolun başlangıcıdır.
Kölelerin kime hizmet edeceklerini seçme özgürlüğü yoktur. İsrailoğulları, Mısır ve Paro esaretinden doğa kanunlarının ötesinde açık mucizelerle, Tanrı’nın Eli ile kurtulur. Böylelikle ‘fiziksel’ özgürlüklerine kavuşan Yahudiler, çölde geçirdikleri 49 günün her birinde kendilerini manevi yönden derinlemesine geliştirir ve benzersiz bir değişim göstererek bu dönemin sonunda Mısır’da özümsedikleri putperestlik ve ahlaksızlık esaretinden de arınırlar. Böylece Şavuot’ta kendi hür iradeleri ile “Tanrı’nın konuştuğu her şeyi yapacağız ve dinleyeceğiz” deyip Tanrı’ya hizmet etmeyi seçtiklerinde, Tora’yı vazgeçilmez hayat rehberi olarak aldıklarında, artık tam bir “manevi” özgürlüğe kavuşmuş olurlar.
Bu şekilde Pesah ve Şavuot birbirinden bağımsız iki ayrı bayram olarak değil, aralarında 49 Hol Amoed günü olan tek bir bayram olarak görülebilir.
Sefirat AOmer- Omer Sayımı Günlerinde Kişisel Gelişim
Pesah ile Şavuot bayramları arasındaki kırk dokuz günlük özel dönem, kişinin kendini manevi açıdan gün gün geliştirmeye çalıştığı Sefirat AOmer-Omer Sayımı günleri olarak anılır.
Pirke Avot, “Dünya, Tanrı talimatıyla on sözle yaratılmıştır” diye belirtir (5:1).
Kabala bilgelerine göre, bu on söz, on Sefirot, Tanrı’nın dünyayı yarattığı ve dünya ile etkileşimde bulunduğu on özelliğini simgeler. Bu on Sefirot (tekil-Sefira), on özellik, elbette ki sonsuz Tanrı’yı tanımlamaktan çok uzaktır. Sefiralar, sadece bizim sınırlı insan kavrayışımızla, sınırsız ve ebedi Tanrı’yı anlayabilme çabamızdır. Bunu akılda tutarak, Tanrı’nın dünyayı yarattığı on Sefirot’un kendimizi geliştirmede nasıl yol gösterebileceği üzerine düşünebiliriz: Hohma (bilgelik), Bina (anlayış), Daat (zihin, vahiy), Hesed (sevecenlik), Gevura (adalet ve disiplin), Tiferet (ahenk, uyumluluk, merhamet), Netsah (azim ve dayanıklılık), Hod (tevazu, şükran), Yesod (bağ kurma) ve Malhut (haşmet, egemenlik, liderlik). Bu on Sefirot, kendi aralarında üst Sefiralar- hohma, bina, daat ve diğer yedi Sefirot da alt Sefiralar olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Kırk dokuz günlük Sefirat AOmer döneminde alt yedi Sefirot- Hesed (sevecenlik), Gevura (adalet ve disiplin), Tiferet (ahenk, uyumluluk, merhamet), Netsah (azim ve dayanıklılık), Hod (tevazu, şükran), Yesod (bağ kurma) ve Malhut (haşmet, egemenlik, liderlik) üzerine yoğunlaşırız. Tanrı’nın bizim için anlaşılabilir olan bu özelliklerini, her hafta bir Tanrısal özelliği ve her gün de bu haftanın ana özeliğinin diğer özellikleriyle etkileşim kombinasyonunu ele alır, bunları adım adım hayatımıza entegre etmeye çalışırız. Çünkü Yahudilerin yaşam felsefesi, günlük hayatımızın her anında Tanrı’yı temsil etmeye layık şekilde, Tanrı’nın özelliklerine benzer şekilde davranmaya çalışmak, davranışlarıyla etrafına örnek olmak üzerine kuruludur.
Avraham Avinu sünnet olduktan sonra Tanrı’nın onu ziyaret etmesi gibi hastaları ziyaret eder, Tanrı’nın Moşe Rabenu’yu gömdüğü gibi ölülerimizi gömer, O’nun merhametli olduğu gibi biz de merhametli olmaya ve Tanrısal özellikleri hayatımızın içinde yansıtmaya çalışırız.
Pesah ile Şavuot arasındaki 49 gün boyunca kişisel gelişim adımları, her gün güncellenen www.salom.com.tr sitesi Kavram bölümünden takip edilebilir.
Kısa Kısa Omer
Anlamı: Omer kelimesi demet, ölçü birimi, yeni yılın arpa üründen Bet Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı gibi daha birçok anlam içerir.
Nerede Belirtilir: Tora’nın birçok yerinde Omer’den ve Omer sayımından bahsedilir.
“Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk omerini, Koen’e getirmelisiniz” (Vayikra 23:10).
“...omeri getirdiğiniz günden itibaren kendiniz için yedi hafta sayın (bu yedi hafta) tam olmalıdır. Yedinci haftanın (bitiminin)ertesi gününe-ellinci güne-kadar sayacaksınız” (Vayikra 23:15-16).
“Kendine yedi, hafta sayacaksın. Orağın olgun başaklarda (kesime) başlamasından (itibaren) yedi hafta saymaya başla” (Devarim16:9).
Sefirat AOmer: Omer’in sayılması anlamına gelir. Pesah’ın ikinci akşamından - 13 Nisan Pazar akşamından başlayarak 49 gece boyunca her gece Omer’in sayılması, direkt Tora’dan gelen ‘Taase-Yap’ şeklindeki mitsvalarımızdandır.
Günümüzde Sefirat AOmer Döneminde Ne Yapıyoruz: Günümüzde hem rabilerimizin belirttiği kurallara uygun şekilde Omer Sayımını gerçekleştiriyor, hem de bu 49 günü kişisel gelişimimiz için bir fırsat zamanı olarak değerlendirip gün gün kişiliğimizin farklı bir yönü üzerine çalışıp kendimizin daha iyi bir versiyonu olmaya niyet ediyoruz.
Sayım Kuralları, Günlük Sayım, Omer Sayımı Duaları ve Yazdırılabilir Omer Sayım Çizelgesi: https://www.sevivon.com/images/stories/dokumanlar/omer_zaman_cizelgesi_2025.pdf
Sefirat AOmer ve Kişisel Gelişim: Bilgelerimiz Pesah-Mısır esaretinden çıkış ile Şavuot-Tora’yı almaya başlama zamanı arasındaki 49 günlük dönemi kendimizi spiritüel anlamda yükseltebileceğimiz kişisel gelişim ve ilerleme için çok elverişli bir süreç olarak kabul eder. Bilgelerimiz bu 49 günü yedi haftaya bölerek, her hafta kişiliğimizin Kabalistik olarak o haftaya ve o güne denk gelen özelliği, onun uzantıları ve diğer haftalardaki karakter özelliklerimizle bağlantıları üzerine yoğunlaşmamızı sağlayacak farklı kişisel gelişim rehberleri ve günlük alıştırmalar oluşturdular.
Bu rehberlerden Rabi Simon Jacobson’ın ‘A Spiritual Guide to the Counting of the Omer- Omer Saymanın Manevi Kılavuzu’ ile her gün güncellenen; Tanrı ile, başkaları ile, kendimiz ile ilişkilerimizi sağlamlaştıracak kişisel gelişim egzersizleri www.salom.com.tr sitesi Kavram bölümünden takip edilebilir.
Omer Neden bir Yas Dönemi: Mısır’dan çıktığımız Pesah’tan, Hayat Kılavuzumuz Tora’yı almaya başladığımız Şavuot’a uzanan 49 günün, aslında mutlu bir hevesle beklenmesi gereken bir dönem olması beklenirdi. Ancak zaman içinde Omer döneminde gerçekleşen ve Yahudi tarihinin akışını değiştiren acı olaylar bu döneme hüzün ve burukluk dokusu ekler.
Bu acı olayların bazıları; tarihteki en büyük Tora bilginlerinden Rabi Akiva’nın 12.000 çift (24.000) öğrencisi bu dönemde salgın hastalık sonucu hayatlarını kaybeder. Romalılar ve daha sonra Haçlılar Dönemi’nde Yahudi katliamları gerçekleşir. İmparator Hadrian zamanında, Romalıları topraklarından çıkarmak için Bar Kohba yönetiminde yapılan isyanlar başarısızlıkla sonuçlanır ve binlerce Yahudi hayatını kaybeder.
Bu yüzden Pesah ile Şavuot arasındaki 49 günlük bu dönem evliliklerin yapılmadığı, müzik ve eğlencenin olmadığı yas günleri olarak kabul edilir. Rabi Akiva’nın 24 bin öğrencisini öldüren salgın hastalıktan kaynaklanan ölümler, İyar ayının 18’inde mucizevi bir şekilde durunca artık bu gün -Omer sayımının 33. günü- Lag BaOmer, mutlulukla kutlanmaya başlanır.
Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla GÖZLEM-Yahudilik Ansiklopedisi, El Gid Para El Pratikante ve Every Person’s Guide to Shavuot; Lag Ba’Omer-Its Observance, Laws, and Significance kitaplarından, www.sevivon.com;www.chabad.org, https://ohr.edu sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri, yorumlamaları ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
Yazıdaki yorumlar, Shivim Panim LaTora –Tora’nın (en az) 70 farklı şekilde yorumlanabileceği prensibi akılda tutularak, konu hakkındaki sınırsız yorumdan sadece bir kısmını kapsayabilmektedir. Farklı yorumlar için Cemaat Rabi’lerine danışılmalıdır.
Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.
