“La kultura, elemente emportante para azer konoser una komunidad” (4)

Silvyo OVADYA Köşe Yazısı
30 Ocak 2019 Çarşamba

Ay tres semanas ke eskrivi munchas kozas a este sujeto. I kreo ke va eskrivir muncho mas. La semana pasada estava en la Inglatiera i topi tyempo para renkontrar el Sinyor Michael Mail ke es el Kapo Egzekutif de la Fondasyon por la Erensya Djudia. I avlimos del proyekto de los Izmirlis ke estan realizando en la kaye de las Sinagogas en Kemeraltı; avlimos de lo ke aze esta fondasyon i avlimos de lo ke no tenemos haber aki en Estanbol. Me ambezi unos kuantos mezes antes ke el anyo 2018 era el anyo Evropeo de la Erensya Kultural. I malorozamente muestra komunitad ke tyene de menester de munchos fones para sus livros, para sus mapas i parohetes, para la restorasyon de sus sinagogas antiguas no tenia haber de esto. I si no ay uno ke vos enforme no puedesh azer nada. La sola koza ke me ambezi es ke puedemos dainda demandar un syerto ayudo para syertas kozas kulturalas ke enteresa muestra komunidad.

I dospues me ambezi ke realizaron en Krakow en el mez de septembre una konferensya intitulada “Urban Jewish Heritage” (La Erensya de las Sivdades) i en una konferensya ande fueron prezentados mas de syen i dyes komunikados. Tomi el livro de prezentasyon ande estavan eskritos los titolos de los komunikados. I vide kon sorpreza ke aviya mizmo syertos artikolos sovre los monumentos i edifisyos djudios de muestro payis. I immediatamente telefoni a siertas personas para demandar si fueron envitados a esta konferensya. Ma no topi dingunos ke fueron envitados. Mizmo demandi esto a Michael i no me dyo una repuesta klara.

La Turkiya ke es el payis ande bivyo un syerto tyempo mas de ochenta mil Djudios i ke oy en diya tyenen dainda mas de 16 sinagogas avyertas kada shabat i a lo manko tanto karar de sinagogas o de batimientos ke no lavoran oy en diya. Ma vos puedo dizir ke kon las sinagogas del “Kuerno de Oro” (Haliç) tenemos dies o onze sinagogas ke se pueden vijitar kada diya por syenes de turistos. No se si esto se puede realizar? Ma kreo mizmo el Ministeryo de Turizmo deve de kerer de realizar este proyekto.

Savemos ke en uno o dos anyos el porte de Galata va empesar a lavorar i todas los “Cruzes” van a empesar a vinir de muevo a Estanbol. I savemos ke munchas personas son enteresados a azer un Tour de Djudaismo en una sivdad mizmo si no son Djudios. Prag es la sivdad la mas emportante por dar un egzempyo.

Las Sinagogas de Selaniko en Balat i la Sinagoga Abudara en Hasköy – kon su eskola de Aliansa de las ijas - deven de ser las primeras a ser restoradas. Deke restorar estas sinagogas? Savemos ke muestra komunidad no tyene mas de menester de tener sinagogas para azer orasyon. Ma mozotros devemos de azer todo modo de esforsos para pueder restorar estos monumentos i mizmo para alkilarlas. En dizyendo “Para Alkilar” no esto dizyendo de dar a una fabrika ande se lavora fierros i otras kozas, esto dizyendo por egzempyo para alkilar a una universitad o a una fondasyon ke va azer una galeria de arte o un chiko muze. Este modo vamos a tener el mazal de tener una sinagoga antigua i tener un revenido para ayudar los menesterozos i los estudiantes.

La semana venidera vos va kontar otras kozas sovre muestra kultura.

Para kompletar, no vos olvidesh de partisipar al Diya del Ladino (Judeo-Espanyol) el 10 de Febrero.

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün