Efendim her şey geçen sene ortalarında başladı.
Hiç alakasız bir tarihte bazı dostlardan doğum günü tebrikleri yağmaya başladı. Önce dalga geçiyorlar diye düşündüm. Ama mesajlar yoğunlaşınca arkadaşlarımdan birini aradım. “Ne oluyor yahu” diye sordum; “Bu şakanın anlamı ne?” diyerek devam ettim.
Şaka değilmiş. Facebook’ ta Sami Aji’nin doğum günü diye bir haber çıkmış… “Yahu” dedim, “Ben şu cep telefonu ve laptop denilen şeytan icatlarını daha doğru dürüst kullanamıyorum, ne Facebook’tan anlarım ne Instagram ne Twitter ne de Messenger. Ben Facebook’ta değilim ki yaş günümü kutlasınlar.” Neyse, gülüştük, konuşmayı kısa kestik ama arkadaşım da, sağ olsun, bu aletleri kullanmayı öğrenmeye çalışmamı tavsiye etti…
Ama aklıma da takılmadı değil… Kimdi bu Sami Aji?
İster istemez Google amcaya müracaat ettim ve Sami Aji diye girdim. Tahmin edeceğiniz gibi - ve öğünmek gibi olmasın ama - önce benim Şalom’daki resmim, Şalom’daki yazılarımla (ve son günlerde de kitabımı satan yayınevleriyle, ki onlardan 13 adet saydım) ilgili boy boy haberler çıktı.
Devam ettikçe şaşkınlığım daha da arttı. ABD’nin batısından taa Japonya’ya kadar ‘Sami Aji’lere rastlamayayım mı?
Ancak yoğunluk - sıkı durun - Endonezya’da idi.
Artık araştırmayı sürdürmem farz olmuştu. Daha hemen işe koyulmuştum ki karşıma Güney Sumatra’nın batısındaki genellikle dağlık bölgelerde yaşayan bir Aji kabileleri topluluğu çıkmasın mı?
Elim mahkûm. Size bu aşiretler hakkında bilgi vermem şarttı. Paylaşıyorum. Lütfen gülmeyin ben çok ciddiyim...
Aji’ler kendilerini ‘Haci’(dikkat edin son harf ‘i’dir) denilen bir adamın torunları olduğunun iddia eder. Asıl ismi bilinmiyor. Ancak Mekke’ye gittiği ve sağ salim döndüğü belirlenmiş. Seyahat tarihi belli değil; ancak Ortaçağlarda -kuş uçuşu- takriben 8000 kilometre yol gidip gelmek herkesin harcı da değildi…
14 köyde toplanmışlardır, bunların 11’inde sadece Aji’ler oturur. Diğer üç köyde diğer yabancı kabilelerle yan yana yöreyi paylaşırlar.
İlginçtir Aji’ler bağımsızlıklarına çok düşkünmüş. Vakti zamanında Hollandalılar yörelerini işgal etmeye niyetlenince derhal bir küçük ordu kurup şiddetle direnmişler ve Hollandalıları yenmişler.
Aji’lerin başlıca geçim kaynakları kauçuk ve kahve tarımıdır. Bilhassa yetiştirdikleri kahve tüm Endonezya’da kapışılıyormuş. İlaveten küçükbaş hayvan yetiştirirler. Bazı evlerde de keçi ve tavuk beslerlermiş.
Kültür seviyeleri de epey yüksek gibi görünüyor. Güney Sumatra’da konuşulan tüm lehçelere vakıfmışlar. Bu sebepten aranır kişiler haline gelmişler.
Adeta bir federe devlete benzer yönetimleri var. Başlarında bir kral* ve onun yardımcısı gibi hareket eden bir komutan. Hukukî, idarî ve sosyal meselelerin halli için de geleneklere dayalı ve ‘Sumber Karta 12’ adlı kanunları mevcut. Yargılama özel kişiler tarafından konulara göre icra ediliyormuş (jüri diyeceğim ama elim varmıyor).
Tarıma dayalı tüm topluluklarda görüldüğü gibi onlarda da gençlerin göçünü durdurmak mümkün olmuyormuş. Bilhassa başkent Jakarta büyük bir çekim merkezi haline gelmiş.
Aji’ler temelde Müslümandırlar. Her köyde bir cami bulunur. Ancak asırlardan beri babadan oğula geçen çeşitli nesnelere ve bu arada çeşitli silahlara da dini ayinlerinde yer verirler.
Diğer tüm komşu köylerdeki dini cemaatlerle çok iyi geçinmeye çalışırlar. Asırlardan beri yörede sulh ve sükûn hâkimdir.
Son bir not daha ilave edeyim. Saydığım tüm bu özellikler, çeşitli Hristiyan mezheplere mensup misyonerleri buralara çekmektedir. Joshua Project adı altında faaliyet gösteren bir ABD kurumu, Evanjelik mezhebini yaymak için yoğun faaliyet göstermektedir.
Özetin özeti ve başa dönersek eğer Sami Aji adı altında bir mail, WhatsApp veya herhangi başlık altında bir mesaj alırsanız lütfen sıkı bir kontrolden geçiriniz. Amiyane tabirle ‘vaziyo’ bir mesaj ise siliniz gitsin… Ancak sizin için ez kaza bir önem taşıyorsa ve hele başkasına da iletecekseniz lütfen önce beni arayın. Sonra karar veririsiniz.
Benden Japonca, Çince veya herhangi bir Endonezya lehçelerinden biriyle mesaj almanızın mümkün olmadığını bilhassa not edin.
0-0-0
*Aji’lerin en fazla hâkim oldukları Malay lisanına göre, aji taç giymiş kral anlamına geliyormuş…
