Büyüklü küçüklü oyun

(Halime Sürek Kahveci’nin (ebeveynus.com.tr) Okul Dışarıda günü için sorularına yanıtlar)

Oyun, çocuk için ne anlama geliyor? Oyun, yetişkinler için özellikle de aktif bir yaşam sürmek isteyen yetişkinler için nasıl bir öneme sahip?

Oyun içsel motivasyon ile ortaya çıkan, aktif katılım gerektiren ve sonucunda keyif dolu bir keşfe yol açan bir aktivite olarak tanımlanabilir. Oyun, erken çocukluk döneminden başlayarak hareketlerin sonuçlarını görerek ve deneyimleyerek çocuklara öğrenme fırsatı sunar, çocukların dünyayı keşfetmelerine ve iletişime geçmelerine aracı olur. Aynı zamanda çocukların gelişimlerini ve öğrenme süreçlerini desteklemenin başlıca yoludur.

Küçük çocukların koklama, işitme, dokunma, görme gibi duyularını kullanarak oynadığı oyunlarda zihnin değişik sistemleri en etkin bir şekilde uyarılır. Oyun bir ilişki kurmaya dayalıdır, hayali veya gerçek arkadaşlarla, oyuncağımızla ve oynadığımız alanla ilişkimizin zihni uyarıcı etkisi belirgindir. Oyun oynayamayan çocukların genel bilişsel gelişimlerinin, sosyal uyum becerilerinin ve koordinasyon / denge gibi fiziksel gelişim özelliklerinin etkilendiği de gösterilmiştir.

Oyunun yetişkinler için faydaları nelerdir?

Oyun, çocuk gelişimi için çok önemli olmasının yanı sıra tüm yaş grupları için de yarar sağlar. Oyunlar, hayata keyif katmaya, stres azaltmaya, öğrenmeyi güçlendirmeye ve diğerleriyle bağ kurmaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda, işleri de daha keyifli ve verimli bir hale getirebilir.

• Stres azaltma: Oyun oynamak eğlencelidir ve endorfin salgılanmasını tetikler. Endorfinler, vücudumuzun ürettiği iyi hissetmemize yardımcı olan doğal kimyasallarıdır, genel refahı arttırır, hatta kısa süreli acı azaltıcı etkisi bile vardır.
• Beyin fonksiyonlarını geliştirme: Satranç oynamak, yapboz tamamlamak gibi beynimizi harekete geçiren eğlenceli aktiviteler, hafıza sorunlarının azalmasına yardımcı olur. Aile ve arkadaşlarla oynamak, stres ve depresyondan kurtulmaya yardımcı olabilir.
• Zihni canlandırmak ve yaratıcılığı arttırmak: Küçük çocuklar, yetişkinleri de bağlayan kuralların olduğu oyunları oynarken en iyi şekilde öğrenir. Yeni bir görevi, eğer görev eğlenceliyse ve sakin bir ruh hali içindeysek daha iyi öğreniriz. Oyun oynamak, hayal gücünü geliştirir, aynı zamanda problemlere uyum sağlama ve problem çözme becerilerini güçlendirir.
• İlişkileri geliştirmek ve diğerleriyle bağ kurmak: Kahkaha ve eğlenceyi paylaşmak, başkalarına karşı empati, şefkat, güven ve samimiyeti geliştirebilir. Oyunun belirli bir etkinliği içermesi gerekmez; oyun aynı zamanda bir ruh hali de olabilir. Eğlenceli bir yön geliştirmek, stresli durumlarda gevşemenize, yabancılarla kaynaşmanıza, yeni arkadaşlar edinmenize ve yeni iş ilişkileri kurmanıza yardımcı olabilir.
• Genç ve enerjik kalmak: George Bernard Shaw'un sözleriyle, “Oynamayı yaşlandığımız için bırakmıyoruz; oynamayı bıraktığımız için yaşlanıyoruz." Oyun, enerjinizi ve canlılığınızı artırabilir ve hatta hastalığa karşı direncinizi arttırarak en iyi şekilde çalışmanıza yardımcı olabilir.
• Oyunun çocukların sosyal yeterlilik, duygusal dayanıklılık ve problem çözme gibi becerileri de desteklediğini öne süren çalışmalar var.

Oyun tüm faydalarının yanı sıra ortama hızlıca neşeyi getirmekte. Pandemi döneminde hayatımıza neşeyi sağlamak için oyunu hayatımıza nasıl dâhil etmeliyiz?

Günlük yaşamınıza daha fazla eğlence ve oyun eklemek, ilişkilerinizin kalitesini, ruh halinizi ve bakış açınızı iyileştirebilir. Zor zamanlarda bile, oyun oynamak veya gülmek, dertlerinizden uzaklaşmanızı ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir. Gülmek gerçekten de en iyi ilaçtır; kendinizi iyi hissettirir. Gülmekten ve eğlenmekten gelen olumlu duygu, gülüşmeler geçtikten sonra bile sizinle kalır. Oyun oynamak ve gülmek, zor durumlar, hayal kırıklıkları veya kayıplar yaşarken olumlu ve iyimser bir bakış açısı geliştirmenize yardımcı olur.

Eğlenceli yönünüzü geliştirin.

Eğlenceli, esprili yönünüzü geliştirmek için asla geç değil. Oyunculuğunuzu sınırladığınızı fark ediyorsanız, bunun sebebi kendinizin fazlaca farkında olmanız ve eğlenmeye çalışırken başkalarına nasıl görüneceğiniz konusunda endişeli olmanız olabilir. Oyuncu olmaya çalışırken reddedilme, utanma veya alay konusu olmaktan korkmak anlaşılabilir bir durumdur. Çocukken doğal olarak oyuncu olduğunuzu unutmayın. Çocukken diğer insanların ne tepki vereceğini bugünden çok daha az kafanıza takıyordunuz. Düzenli, kaliteli oyun zamanları yaratarak, içinizdeki çocuğu geri kazanabilirsiniz. Ne kadar çok oynar, şaka yapar ve gülerseniz, o kadar kolay olur.

Oyun oynamak için fırsatlar yaratın.

• Aileniz ya da arkadaşlarınızla düzenli olarak oyun geceleri düzenleyin.
• İş arkadaşlarınızla dışarı çıkın: bowling, bilardo, minyatür golf gibi oyunlar ya da karaoke gecesi gibi
• Arkadaşlarınızla park ya da sahilde vakit geçirmek için plan yapın, frizbi oynayın veya uçurtma uçurun.
• Evcil bir hayvanla oynayın. Özellikle köpekler çok istekli oyun arkadaşlarıdır. Eğer evcil hayvanınız yoksa barınaklardan sahiplenebilirsiniz.
• Çevrenizde eğlenceli insanlar bulundurun. Eğlenceli insanlar, gevşemenize yardım eder ve eğlenmek, oyun oynamak gibi çabalarınıza destek olurlar.
• Otobüs durağında veya bir ödeme kuyruğunda tanımadığınız insanlarla şakalaşın. Bu, zamanın daha çabuk geçmesini sağlayacak ve belki de yeni arkadaşlıklar kurmanıza yardımcı olacak.
• Bir sihir dükkânını ziyaret edin ve birkaç numara öğrenin veya sanat malzemelerine, inşaat oyuncaklarına veya bilim kitlerine yatırım yapın ve yeni bir şeyler yaratın.
• Çocuklarla oyun oynayın.  Çocuklarla oyun oynamak, oyun keyfini onların bakış açısından yaşamanıza yardımcı olur. Küçük çocuklarınız yoksa torunlarınız, yeğenleriniz veya diğer genç akrabalarınızla buluşun.