Kulağa hoş geliyor ama uygulanması sanırım söylenmesi kadar kolay olmayacak. Yine de bu noktaya gelmemiz mucize kabilinden diyebilirim. Demek ki ülkeler bir araya gelip akılcı kararlar alabiliyormuş.
Birkaç ay önce OECD'nin kurumlar vergisi için bir minimum standart için üye ülkelerle, birkaçı hariç, bir uzlaşmaya varmıştı. Uzlaşmaya varanlar ABD, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya ve Türkiye'nin de yer aldığı, küresel GSYH'nın yüzde 90'ından fazlasını temsil eden 136 ülkeydi.
OECD'den gelen açıklamaya göre, daha önce imza koymamış olan ülkeler de söz konusu uzlaşmaya katıldı. Böylece çok uluslu şirketlerin 2023'ten itibaren en az yüzde 15 vergi oranına tabi tutulmasını sağlanacak. Hesaplamalara göre dünyanın en büyük ve en karlı 100 civarında çok uluslu şirketinden elde edilen 125 milyar dolardan fazla kar hangi ülkede ne faaliyet gösteriyorsa ona göre dağıtılacak.
Daha önceki metinde Estonya, Macaristan ve İrlanda'nın imzaları yoktu. Onlar da katılınca, tüm OECD ve G20 ülkeleri tarafından söz konusu uzlaşma desteklenmiş oldu. Kenya, Nijerya, Pakistan ve Sri Lanka'nın ise henüz anlaşmaya katılmadı. Sonunda onlar da katılır diye düşünüyorum.
Ne zaman uygulama başlayacak?
Uygulamaya geçirilmesi için hazırlanan iki ayaklı çözümün 13 Ekim'de Washington'da yapılacak G20 Maliye Bakanları toplantısında ve hemen ardından ay sonunda Roma'da yapılacak G20 Liderler Zirvesinde sunulacak. Tabii söz konusu anlaşma ülkeler arasındaki vergi rekabetini ortadan kaldırmıyor sadece haksızlığı önlüyor diyebilirim.
OECD'ye göre, küresel satışları 20 milyar Euro ve karlılığı yüzde 10'un üzerinde olan çok uluslu şirketler bu yeni kurallar kapsamında olacak. Ayrıca, yüzde 15 olarak belirlenen ‘küresel asgari kurumlar vergisi oranı’ 750 milyon Euro’nun üzerinde gelir elde eden şirketler için de geçerli olacak. Böylece 150 milyar dolar ek küresel vergi gelirinin elde edileceğini öngörülüyor. Çok taraflı anlaşma 2022'de imzalanacak ve 2023'te ise etkin bir şekilde uygulanacak. Yani OECD böyle olacağını umut ediyor.
Peki bu neden yapıldı? Dünya genelinde kurumlar vergisi oranları 1980'den bu yana düşüş eğilimine girerken, küresel ekonomide kurumlar vergisinde asgari bir oran belirlenmesi için çalışmalar ve çabalar artmıştı. Tüm ülkelerde dolaylı vergilerin payı kurumlar vergisi payını geride bırakmıştı. Bu arada birçok ülke yatırım çekmek için kurumlar vergisi oranlarında rekabet etmeye başlamıştı.
Sanırım 30 yıldan fazla devam eden bu çılgın yarışın ülkelere değil firmalara yaradığı anlaşılınca, tabii bıçak da kemiğe dayanınca sonunda uzlaşıldı.
Tabii ben imzayı değil uygulamayı görmek istiyorum. Diliyorum ki, Paris İklim Anlaşmasında olduğu gibi mutlu son için fazla beklemeyelim.
