Kimyager Weizmann

Selin SÜAR Köşe Yazısı
5 Ocak 2022 Çarşamba

İsrail’in bütün devlet yöneticilerinin politika ve siyaset yanında ilgilendikleri başka bir alan daha vardır. Haim Azriel Weizmann da bu örneklerden biri olarak karşımıza çıkar. İsrail’in ilk devlet başkanı Weizmann için ‘Endüstriyel Kimyanın Babası’ denmesi boşuna değildir. Günlük hayatta önemli bir kimyasal olarak birçok alanda kullanılan asetonun yani, ‘propanon’ ya da ‘dimetil keton’un sentetik olarak üretilmesinde etkin rolü olan fermentasyon sürecinin keşfini yapan yine Weizmann’dır. Weizmann’ın yaptığı bu buluş özellikle I.Dünya Savaşı sırasında İngiltere sanayisi için çok yararlı olur.

Bir Aşkenaz olarak, 27 Kasım 1784’te o dönemki Rus İmparatorluğu, şimdiki Belarus sınırları içerisinde yer alan Motal’da doğan Weizmann, 15 çocuklu bir ailenin üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Babası Oizer Czermerinsky Weizmann, maddi imkânı kısıtlı bir oduncu olarak yaşamını sürdüren bir Rus Yahudi’sidir. Weizmann’ın fen bilimlerine; özellikle de kimyaya ilgisi çok küçük yaşlarda başlamış ve girdiği bütün okulları derece ile bitirmesine neden olmuştu. Öğrenim hayatının çoğunu Almanya’da geçiren Weizmann’ın, kendisinden hariç 14 kardeşinin teker teker hayatları incelense her birinin kitaplara, filmlere konu olacak iyi bir senaryo malzemesi olabileceği göze çarpar. Örneğin, küçük kız kardeşi Minna Weizmann’ın Kurt Prüfer adında bir Alman vatandaşının aşığı olarak I.Dünya Savaşı’nda Mısır’da Almanlar için casusluk yaptığı belirtilmektedir. Prüfer’in sonradan 1930’lu yıllarda 3.Reich’in diplomatlarından biri olması da işin ayrıca başka bir tezatlığını ortaya koymaktadır. Yine bu aileden, Haim Weizmann’ın kardeşlerinden biri olan Yechiel Weizmann’ın oğlu Ezer Weizmann’ın da İsrail politik hayatında hatırı sayılır bir yeri olduğunu, 2005’te ölümünden dokuz yıl kadar önce cumhurbaşkanı olarak Türkiye’yi ziyaret ettiğini ve bu ziyaretin çok sıcak bir ortamda gerçekleştiğini zamanın Türk basını bize aktarmaktadır.

Haim Weizmann, siyasi alanda yükselirken, eğitimini de hiç ihmal etmedi. 1899’da İsviçre’nin Cenevre Üniversitesinden doktora derecesini aldı. 1904’te yine organik kimya alanında dersler vermek ve bilimsel araştırmalarda bulunmak üzere İngiltere’nin Manchester Üniversitesine gitti. Endüstriyel kimya alanında bahsettiğimiz ve zamanına göre çığır açacak çalışmalarını bu üniversitedeyken gerçekleştirdi. İngiliz Patent Enstitüsü kayıtlarına göre İngiliz vatandaşlığına da geçen ve Charles Weizmann olarak da bilinen Haim Weizmann’ın, 100’ün üzerinde kayıtlı araştırma patenti vardır. Bu sayı, bugün bile bir rekor olarak okunabilir.

Politik kariyerinin yanında Weizmann, bilimi barış için her zaman ideal bir ortam olarak gördü. Bu nedenden dolayı hayata gözlerini yumduğu Rehovot’ta, bugün dünyanın sayılı araştırma enstitülerinden biri olan Weizmann Bilim Enstitüsünün (Weizmann Institute of Sciences) kurulmasında öncülük etti.  Weizmann Bilim Enstitüsünden hemen her sene Nobel ödülü alan araştırıcıların isimleri açıklanıyor dersek, çok yanlış bir argüman ortaya atmış olmayız.

Bilimi hoşgörüyle birleştirebilen ve bu bakış açısını -neredeyse her zaman- kirli bir arena olarak görülen siyasetin içine ortaklığı, dayanışmayı ve birlikteliği filizlendirebilsin diye yedirebilen nitelikli kişilerin sayısı oldukça azdır. Onlardan biri olan Weizmann’ın ve daha nicelerinin yeni bir ülkenin kuruluşuna ve kuruluş ideolojisine kattığı değerlerin daha derinlemesine araştırılarak günümüz konjonktürüne eklemlenmesi, özellikle de son günlerde tüm halkların en çok ihtiyaç duyduğu evrensel barış ve adaletin tahsisi için büyük bir gereklilik halini almıştır.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün