Şavuot Bayramının hemen öncesinde olduğumuzdan bu yazımızda da Tora’nın Bene Yisrael tarafından karşılanması konusuna eğileceğiz. Tanrı, Moşe Rabenu’yu Sina Dağının zirvesine ilk defa çağırdığında üçüncü günde Tora’nın verileceğini bildirir. Geleneğe göre Tanrı bu emri çarşamba günü verir. Buna göre de Tora cuma günü verilecektir. Gemara Moşe’nin bir gün daha eklenmesi isteğinde bulunduğunu ifade eder. Buna göre Tora Şabat günü verilecektir. Nitekim Gemara kaynaklı bir bilgiye göre Tora Şabat sabaha karşı verilmiştir. Tora’nın Şabat günü verilmesinin önemini öğrenmeye çalışalım.
Rav Shemuel Kaidanover, Birkat Şemuel adlı eserinde, göklerde, dünyada sahip olduğumuz Tora’dan farklı karakterde bir Tora olduğundan söz eder. Göksel Tora ‘Din - yargı’ ile ilişkilidir. Dünyada sahip olduğumuz Tora ise ‘Rahamim - şefkat ve nezaket’ ile bağlantılıdır. Göksel Tora'yı gözlemlemek, anlamak günümüz şartlarında mümkün değildir. Çünkü insan olarak biz hatalar yapan kusurlar işleyen bir yapıya sahibiz. Bu nedenle yargı esasına dayalı bir Tora insanoğlu için uygun değildir.
Matan Tora'nın Şabat'ta gerçekleşmesi çok hayati önem taşır. Zohar, çalışma haftasının yani altı günün, adaletin ilahi niteliği olan ‘yargı’ yönetimiyle karakterize edildiğini yazar. Bu nedenle iş günlerinde çok çalışmaya ve geçimini sağlamaya çalışmanın stresine ve baskısına katlanmak zorunda kalırız. Ancak Şabat, çok çalışmak ve çaba harcamak zorunda kalmadan Tanrı’nın nimetlerinin lütfunun tadını çıkardığımız ‘Rahamim’ günüdür. Şabat’ın bu niteliğine Bereşit peraşasında, “Vayhal E.loim Bayom aşevii” pasuğunda atıfta bulunulur. Bu ifade, Tanrı’nın yargı ile ilgili ismi olan ‘E.loim’in yedinci günde bulunmadığı şeklinde anlaşılabilir. Şabat nezaket ve şefkatle işaretlenmiş bir gün olarak sert kararlar askıya alınmış gibidir. Bu nedenle Moşe, Tora’nın verilişinin Şabat'ta gerçekleşmesini istemiştir.
Hikâye, Hafets Hayim'den bir adamın büyük bilgenin kutsamasını istemesiyle ilgili bir anlatım sunar. Hafets Hayim, adama Şabat'a uyup uymadığını sorar ancak adam olumlu cevap vermez.
Bilge, “O zaman sana bir kutsama veremem,” şeklinde cevap verir. “Şabat ‘Mekor aberaha’dır. Bu ifade tüm kutsamaların kaynağının Şabat olduğu anlamını taşır. Şabat günü gözetilmediği zaman kutsamanın kaynağına erişim de söz konusu değildir.”
Öğrendiklerimizin ışığında, öyküyü daha rahat anlayabiliriz. Tora'nın şefkat ve merhametle dolu olmasının sebebi Şabat günüdür. Şabat olmasaydı, Tora sert muhakeme ile karakterize edilirdi. Bu standartlarda insanoğlunun Tanrı’nın nimetlerine sahip olması mümkün değildir.
Tora'nın büyük nimetleri bu nedenle Şabat’a bağlıdır. Şabat kanunlarına uyarak Tora’nın emrettiği şekilde Şabat gününü yaşayarak, Tanrı’nın şefkat ve merhamet kaynağına erişerek kutsamalara layık olmak mümkün olacaktır.
Şabat Şalom Moadim Lesimha.
