Geçtiğimiz hafta Şalom’un arşiv bölümü hakkında yazdıklarımın ardından sorular gelmeye başlayınca konuya biraz daha açıklık getirmek istedim.
Gazetemizin dünyaya açılan iki önemli penceresi var(dı). Biri, işlevini sürdüren ve çıtayı giderek yükselten Judeo-Espanyol sayfası, diğeri ise arşiv ve kütüphane bölümü.
↔↔↔
Judeo-Espanyol sayfasının sorumluları önce Salamon Bicerano ardından Klara Perahya ve şimdilerde genç nesli yazmaya teşvik eden Karen Gerson Şarhon’dur. Karen ayda bir yayınlanan, ‘El Amaneser’ ekinde birçok ülkeden JE yazarlara yer veriyor.
Şalom halen dünyada her hafta bir sayfa JE yayın yapan tek gazetedir. Ülkemizde daha çok belli bir yaşın üzerindeki okurların yanı sıra yaşamlarını yurtdışında sürdüren Türk kökenli Yahudilerin takip ettiği bir sayfadır. En önemlisi gazete sadece JE kürsüsü bulunan üniversiteler ve akademisyenler için önemli bir haber kaynağıdır. Özetle, Şalom’un bu sayfası uluslararası platformda JE dili yazarlarının buluşma noktasıdır. Teknolojinin hızı göz önüne alındığında her türlü yazı ve etkinlik anında paylaşılabilmektedir. Her ne kadar JE dünyada kaybolmakta olan lisanlar arasında bulunuyorsa da, giderek ivme kazanan bir iletişim aracıdır.
↔↔↔
Arşiv ve kütüphane bölümüne gelince, gazetenin kurucusu Avram Leyon’dan sonra başlayan yeni dönemde bir kütüphanenin oluşturulmasına öncelik verildi. Çeşitli kurumlarda Yahudilikle ilgili yayınlar vardı tabi. Ancak günümüzde en kapsamlı kütüphane gazeteninkidir. Ardından sıra arşiv oluşturulmasına geldi. İnternetin henüz devreye girmediği dönemde yazılar gazetelerden kesilip dosyalanır, fotoğraflar ise zarflarda saklanırdı. Arşiv ilk önce haftalık gazete haberlerine resim bulmak için devreye girdi. Dosyalar çoğalmaya başlayınca, araştırmacılara kapılarını açtı. İsteyenler randevu alır, aradıkları konu başlığını belirtirlerdi. Geldiklerinde ise aradıkları dosyalar hazır olurdu. Toplum haberleriyle ilgilenenleri, dönem ödevleri için ayrıntılı bilgi isteyen öğrenciler takip etti.
Şalom’un basında giderek tanınmasıyla arşiv bölümüne ilgi arttı. Doktora tezleri için çalışma yapanlar, yazarlar, yabancı gazeteciler rağbet etmeye başladı. Gelenlere yardımcı olmak, doğru yönlendirmek için ciddi bir emek ve zaman gerekiyordu. Süzet Valid ile başlayan bu görevi, Korin Penso, ardından da Eti Varon uzun süre profesyonel olarak sürdürdü.
Arşiv için gelen birçok araştırmacı, özellikle de yurt dışındakilerle sürdürülen çalışmalar, Şalom’un dış basında tanınmasında etkili oldu.
Dijitalleşen sistemle bilgiye çabuk ulaşılması, idarecilerin arşiv ve kütüphane bölümü için ayrılan sürecin zaman kaybı olduğunu düşünmesiyle bir sayfa kapandı. Alınan kararın farklı gerekçeleri de olabilirdi elbette. Yine de haber akışının doğruluğunu kontrol eden siteler olmasına rağmen araştırmacıların Google vs aracılığıyla istedikleri kapsamlı bilgiye ulaşabileceklerini düşünmüyorum.
↔↔↔
Ne oldum değil, ne olacağım demeli…
Göreceli olarak azalan Aşkenaz Sinagogundaki evlenme törenlerinin yanı sıra toplum bireyleri için düğün, Neve Şalom demektir.
CovId-19’un dünyayı alt üst edeceği ve bu düzenin bozulacağını kim aklına getirebilirdi?
Sağlık önlemleri çerçevesinde mecburen kapalı alan yasağı konunca Neve Şalom da süresiz olarak kapandı. Yasak iki sene kadar sürdü. Bu dönemde Neve Şalom’un görkemli atmosferinde değilse de çiftler evlenmeye devam etti. Kimileri mevsim kış ise, aile arasında nikâh kıyıp, düğünü yaz aylarına öteledi. Böylelikle açık mekanlarda, sınırlı sayıda davetli ile hupa altında evlenme yolunu seçti. Kimileri ise, nispeten ‘normalizasyon’ dönemine başlandığında aralıklı düzenle oturulacak küçük bir düğünü yeğleyerek Ortaköy’de evlendi. İnsanlar hâlâ kalabalığa girmekten çekiniyordu. İlkbaharda Omer günlerinin bitmesiyle Neve Şalom düğünlere kapılarını açtı. Yeni bir dönem başlamıştı sanki. Facebook’ta düğün resimleri verilmeye başlandığında, evlenen çiftleri tanımasam dahi, ‘mazal tov’ mesajları yazıp mutluluklarına ortak olmak istedim.
↔↔↔
İzin almadan isim belirtmekten sakınırım. Uzaktan da olsa çocuk yaşta tanıdığım bir damat için bu kuralımı esnettim.
Artış göstermeye başlayan CovId-19 vakalarına, tören günü Şişhane çevresinde yürüyüşler nedeniyle trafiğe kapanan yollara rağmen Rakel ve İzel Manisa 26 Haziran Pazar günü Neve Şalom Sinagogunda evlendiler. Yaşamlarını aynı azim, sağlık ve mutlulukla sürdürmelerini diliyorum.
Sağlıkla kalın.
