İsrail’de 1 Kasım seçimlere çok az kala, sağcı Likud Partisinin yıldızı sayılan Menahem Begin'in mirası ve bugünün Likud partisi hakkında yapılan son yorumlardan biri partinin ön seçimlerinin ardından gündeme geldi. Sıkça izlediğim İsrail basınında dikkatimi çeken bu makale, bugünün Likud'u ile bir zamanlar Begin'in başkanlığını yaptığı parti arasındaki “farklılık” hakkında yorum yazan Reichman Üniversitesi Abba Eben Diplomasi Enstitüsü Başkanı Mark Regev mevcut Likud liderliğini Begin'in birçok erdemi, siyasi varislerinin sözde kusurlarıyla çekiştirdi.
Jerusalem Post’ta yayınlanan yorumda Regev, “Begin tam bir demokrattı, bugünün Likudnikleri (Likud Partisini taraftarları) ise demokrasiyi baltalıyor; hukukun üstünlüğünü yıkmaya çalışıyor. Begin bağımsız yargıyı savundu; Begin, maddi alçakgönüllülüğün en iyi örneğiyken, mirasını devralanlar, maalesef iyi yaşamın tadını çıkarıyor” ifadelerini kullandı. 30 yıl önce vefat eden, hâlâ özlemle anılan Begin’i anlatırken İsrail için önemli bir tarihi olayın, Begin’in 1978 yılında komşusu Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ile birlikte İsrail'in bir Arap ülkesiyle ilk barış anlaşmasını imzaladığını hatırlatıyor. 1977 yılında seçimleri kazanarak İşçi Partisinin iktidarına son veren Begin, tüm barış görüşmeleri boyunca, inatçı bir müzakereciydi. Taraflar arasında arabuluculuk yapan zamanın ABD Başkanı Jimmy Carter'ı sık sık çileden çıkarmasına rağmen Begin, İsrail'in Sina'dan tamamen çekilmesini ve oradaki tüm İsrail yerleşimlerinin kökünün kazımasını kabul eden bir liderdi.
Regev’in yorumlarına geri dönersek… “Begin, 1967 Altı Gün Savaşı'nda Mısır'dan ele geçirilen Sina ile birlikte Sedat'ın Gazze'yi geri almasında ısrar etmediği için geriye dönük olarak eleştiriliyor. Ayrıca Begin, siyasi yaşamının büyük bir bölümünde kutuplaştırıcı bir figürdü, yandaşlarından övgüler alan ve karşıtlarından nefret eden de biriydi. Savaşçı ve barışçıl, popülist ateşli ve başarılı parlamenter, görkemli devlet adamı ve alçakgönüllü bir beyefendi, Holokost ve bağımsızlık mücadelesi için savaşan bir Yahudi neslinin temsilcisiydi.” Son olarak Regev “O zamandan beri İsrail de değişti, liderlerimiz de” cümlesini kullanmış.
Bugün Netanyahu için bu nitelikleri düşünmek sizce mümkün müdür?
Halen eşi Sara ile birlikte mahkemesi devam eden, rüşvet ve kendisine duyulan güveni suiistimalle suçlanan Netanyahu, aynı zamanda kendi Partisi Likud olarak seçimlerde yeteri kadar oy toplayamayacağının kaygısını yaşıyor. Belki de bu nedenlerden dolayı, geçtiğimiz hafta İsrailli aşırı sağcı milletvekillerinden Otzma Yehudit Partisi Başkanı Ben-Gvir ve Siyonizm Datit Lideri Smotrich, Likud Partisi Başkanı ve ana muhalefet lideri Binyamin Netanyahu'nun evinde bir araya geldikten sonra, Netanyahu'nun girişimi üzerine 25. İsrail Meclisi için yapılacak seçimlere ortak listeyle girme kararı aldı.Bu haber, iki partinin birleşmesinin, seçimlerin sonunda Netanyahu liderliğindeki sağ ve dini bloğun ‘zaferine’ katkı sağlayacağı aktarırken bir diğer taraftan oldukça endişeyle izlendi. Son günlerde yapılan kamuoyu yoklamasına göre Netanyahu başkanlığında bir hükümetin kurulması yüksek ihtimal olarak görülse de tüm enerjisi ve sayısız yurt içi ve yurt dışı ziyaretleri, toplantıları ile Başbakan Yair Lapid, koalisyon hükümetinin son bir buçuk yılda başarıyla sürdürdüğü birçok girişimleri her gün sosyal medya sayfasında halka duyuruyor. Lapid mesajlarında, “Biz buraya çalışmaya geldik” diyerek her gün yapılan toplantıları ve etkinlikleri neredeyse saati saatine yayınlıyor.
28 Ağustos günü, yaklaşan seçimler için Hayfa şehrinin genelde oylara liderlik ve en fazla etki eden Arap ağırlıklı esnaflarının yer aldığı sokaklarında kayıtsızlık hissedildiğini yazan YNet haber sitesi aslında oy veren veya çekimser kalan Arap seçmenlerin dengeyi belirleyebilecek kişiler olabileceğini belirtiyor.
Her saat başı merakla haber dinlenen bu ülkede, varsayımlarda sürekli değişebiliyor.
Ne demişler, ne olacaksa hayırlısı için olsun…
