Bo peraşası Mısır çıkışını anlattığından aynı zamanda kısmen Pesah Bayramında da okunur. Mısır çıkışının anlatıldığı Seder gecesinde hepimizin bir ağızdan söylediği ‘Dayenu’ şarkısında on beş satırın olduğunu görmekteyiz. Tanrı’nın bizi Mısır’dan çıkarması ile başlayıp Bet Amikdaş’ı inşa etmesi ile noktalanan olaylar zinciri on beş satırlık bir methiye olarak okunur. Güzel bir benzerlik olarak Pesah gecesi Seder de on beş maddeden oluşan bir düzen sunar. Bu benzerliklerin sayısını arttırmak mümkündür ama öncelikle ‘on beş’ sayısının nedenleri hakkında bilgelerin açıklamalarına kulak vermeye çalışalım.
Maaral’ın verdiği bilgi ışığında Bene Yisrael ile çok yakından benzetilen ay kendi çevriminin ilk on beş gününde yükselen bir evrim geçirir. Tanrı da bizlere on beş ‘hediye’ vermek suretiyle esaretten çıkarır ve Yeruşalayim’de Bet Amikdaş’ın inşasına ulaştırır.
Mısır esareti ve çıkış öncelikle Avraam Avinu’ya bildirilmiştir. Ben Abetarim antlaşmasında gerek kölelik gerekse çıkışın olacağı bildirilir. Güzel bir tespit olarak Avraam’dan itibaren on beş nesil geçecek olursak Bet Amikdaş’ı inşa eden Şlomo Ameleh’e ulaşırız.
‘Dayenu’ şarkısında yer alan on beş şükran cümlesi aslında her gün okuduğumuz bir duada da yerini almaktadır. Sabah Şahrit duasında Şema’nın hemen bitiminde başlayan ve tsitsit’lerimizi hâlâ elimizde tuttuğumuz ‘veyatsiv’ duası başlar. Veyatsiv ile başlayan on beş mükemmel özelliğin her biri ‘Dayenu’ şarkısında Tanrı’nın bizlere verdiği hediyelere denk gelmektedir. Birçok Rabi özelliklerle Dayenu’daki hediyelerin karşılaştırılması gerektiğini öğretir.
Mısır çıkışı ve devamı aslında yeni bir devrin başlangıcıdır. Bu yüzden her gün hatırlanması gereken on şeyin ilki Mısır çıkışıdır. Mısır çıkışı yeni bir toplumun doğuşu ve hedefi olan Bet Amikdaş’a doğru yürüyüşüdür. Zaman zaman aksamalarla karşılaşsa bile toplum sonunda hedefine ulaşmıştır. Gelecekte de Maşiah’ın günlerinde mutlak hedef tekrar yakalanacak, Pesah ve daha birçok bayramın güzelliği Bet Amikdaş’ta yaşanacaktır, Amen.
