TERUMA - Tanrı için

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
22 Şubat 2023 Çarşamba

Mişpatim peraşasının hemen ardından gelen Teruma bölümü Tanrı’nın ‘veyikhu li teruma’ sözleriyle başlayan bağış toplama emrini iletir. Mişkan yapımı için Tanrı Bene Yisrael’den bağış yapmalarını istemektedir. Nitekim altın buzağı günahı için adım atmayan kadınlar başta olmak üzere herkes bu çağrıya gönülden yanıt verir ve bütün işi gerçekleştirecek kadar fazlasıyla bağış toplanır. İleride okuyacağımız Pekude peraşasında Moşe Rabenu toplanan bağışların muhasebesini ve nerede kullanıldığını açıkça belirtmektedir.

Tana deve Eliyau adlı kaynak Mişpatim peraşasının Teruma ile peş peşe gelmesinin tarihsel olmadığını ancak kesin bir bağlantı bulunduğunu öğretir. Mişkan peraşaları tarihsel anlamda altın buzağı günahından sonra gelmelidir. Ancak bu günahı fazlaca anmak istemeyen Tora, Mişkan peraşaları içine bu yanlışı yerleştirmiştir. Talmud Yeruşalmi Masehet Şekalim bölümünde kişinin Mişpatim peraşasından ‘hesed’ yani iyilik ve ‘mişpat’ adalet, yargı öğrenmesi gerektiğini daha sonra bağış aşamasına geçebileceğini anlatır. Rabiler özellikle insanlar arasındaki maddi ilişkilerde yanlış davranan, adil olmayan ve ticari ahlaka sahip olmayanların verdikleri bağışın değerinin fazla olmadığını paylaşırlar. Mitsvalar konusunda Mişpatim kadar zengin bir peraşa olan Kedoşim peraşası tarladaki bırakılması gereken yerleri ihtiyacı olanlara terk etme emrini verdikten sonraki ilk mitsva olarak ‘lo tignovu /çalmayın’ emrini işler. Çalma ve adaletsiz gelir şeklinde elde edilenlerin bağışta kullanılması Rabiler tarafından hiçbir zaman hoş karşılanmamıştır.

Kipur günlerinin kapanış duası olan Neila, Yeşayau Peygamber’in daha birinci bölümünde yer alan bir pasukla yakından ilişkilidir. Pasuk şöyle demektedir: “Ellerinizi açıp bana yakardığınızda gözlerimi sizden kaçıracağım. Ne kadar çok dua ederseniz edin dinlemeyeceğim, elleriniz kanla dolu.” Oldukça sert ifadelerin yer aldığı hatta Tişa beAv öncesi Şabat günü okunan Aftara bölümünde yer alan bu pasuk ilk bakışta Neila duasında affedilmenin huzurunu yaşamak için dua etmek isteyenleri büyük bir umutsuzluğa sevk edebilir. Ancak cümleye yakından bakıldığında “Ellerin kanla dolu olması” sözleri kazançların adil bir şekilde elde edilmediğini anlatmaktadır. Bu da Neila duasında Tanrı’dan yaptığımız ‘hırsızlık’ nedeniyle af dilediğimiz bölümle bağlantılıdır. Bu duada bizler sadece maddi anlamda hırsızlık günahından dolayı özür dilemeyiz. Bizler aynı zamanda Tanrı’nın Tora öğrenmek amacıyla bizlere tanıdığı zamanı da hoyratça kullanmaktayız. İşte bu yüzden ellerimiz temiz olmadığı için Tanrı’ya o ellerin uzanması teşuva yapılmadığı ve hareketlerde bir düzelme olmadığı sürece anlamlı olmayacaktır.   

Bet Alevi adlı kaynak Yeşayau Peygamber’in 56. bölümünde yer alan bir pasukla aslında teruma veya tsedaka yapmak isteyenlerin gitmeleri gereken yolu bildirir. Pasuk ‘adil ve doğru olanı koruyup yerine getirin’ derken teruma ve benzeri bağışların kaynağının adil ve doğru bir maddi kazanç olması gerektiğinin bir kez daha altını çizmektedir.

Muhteşem servetini bir süre sonra kaybeden ve beraha almak için bir bilgeye giden adam berahayı veren bilgeye bir ödeme yapmaya yeltenir. Bilge bu ödemeye gerek olmadığını söylediği zaman adam beraha verip vermediğini sorar. Bilge elbette beraha verdiğini bildirir ve Devora Peygamber’in olağanüstü değerli bir sözünü de onunla paylaşır. Şofetim kitabının beşinci bölümünde yer alan bu cümlede Peygamber Devora şöyle seslenir: “Yisrael’in önderleri başı çekince hak gönüllü olarak mücadele edince.” Pasuk aslında net ve açık bir şekilde şunları anlatmaktadır. Öncelikle yapmanız gereken şeyleri, görev ve sorumluluklarınızı yerine getirin. Daha sonra gönüllü faaliyetlere yer verin ve bunlar için çaba gösterin. Bilgenin mesajı da nettir. Öncelikle adil ve dürüst olmak konusunda üzerine düşeni yap bağışlar ardından zaten gelecektir.

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün