Son birkaç aydır yaşananlar kafamda sürekli kaos kelimesini çağrıştırdı. Kaos kelimesini araştırdığımızda veriler şöyle: Kelime kökeni Fransızca chaos ‘mutlak düzensizlik hali’ sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Eski Yunanca χáos, χaot- χάος ‘büyük boşluk, uçurum, yeryüzü yaratılmadan önce varolan boşluk’ sözcüğünden alıntı.
Aslında tabiat ve yeryüzü ile bağlantıda kullanılan ‘kaos’ terimini filozof ve bilim insanları gelecekteki olası karmaşa ortamı için kullanıyorlar. Kaos teorisine göre, birçok dinamik sistem kaotik olarak kararsızdır. Aynen şimdi yaşadığımız zaman gibi diyelim. Yarının planı yapsak dahi, geleceği hiçbir zaman tam olarak tahmin edemiyoruz.
COVID şokunu ve maskeli günlerini nerdeyse unutuverdik. Ülkemizde yaşanan deprem çok ağır bir facia olmanın yanı sıra bir çok şehirde endişe ve yarının belirsizliğine de sebep oldu. İstanbul’da her mahallede insanlar evlerini depreme dayanıklı olup olmadığını araştırıyor; hatta başka şehirlere göç edenler bile var.
Diğer yandan ekonomik kriz, sürekli artan pahallılık, Amerika’da önemli banka iflası, İsrail’de yıllar sonra Şekel’in zayıflaması, doların yükselmesi haberleri kara bulutlar gibi etrafımızda.
Tel Aviv’de bulunduğum sürede yaşananlar kanımca tam bir kaos ya da mutlak düzensizlik misaliydi. Liberal kesim her hafta, yüz binlerce kişiyi geçen protestocularla yılmadan ülkenin demokratik temelini koruyan yüksek mahkeme sistemini savunmak için yollara döküldü. Birkaç saat süren genel grevde havalimanı dahi durdu. Yaşlı, genç, çocukları hatta köpekleriyle hükümetin ve politikacıların hakimiyeti altında kurulacak yeni adalet reformu kanunlarının durdurulması için tüm gücüyle demokrasi pankartlarıyla protesto yürüyüşlerinde bulundu. Ünlü İsrailli yazar Yuval Harari geçtiğimiz haftalarda, sosyal medya hesabında tarihte yaşanan devrimlerden esinlenerek özgürlük ve liberal olma konusunu şöyle paylaşmış:
Liberalizm, ‘liberty’ yani hürriyet kökünden gelir. Liberal biri olup olmadığınızı bilmek içinse basit bir test öne var. Testte sadece dört soru var: Sizce:
1.İnsanların kendi hükümet sistemini seçme özgürlüğü olmalı mı?
2.İnsanların dinini seçme özgürlüğü olmalı mı?
3.Mesleğini seçme ve son olarakta
4.Eşini seçme özgürlüğü olmalı mı?
Harari, “Bu soruların dördüne evet diye cevap verdiyseniz, tebrikler! Siz bir liberalsiniz” diyor.
Sene 2023 ve yorgunuz… Haberleri, sosyal medyayı takip etmekten sanki sürekli endişeli insanlar oluverdik.
Birkaç gün sonra Yahudiler Pesah-Hamursuz Bayramını, Hristiyan alemi Paque ve Müslüman alemi Şeker Bayramını kutlayacak.
Çoçukluğumuzun bayramlarını özledim. Ailerin birkaç ülkeye bölünmeden birlikte, daha keyifli masalarda toplandığı günleri özledim. Herşeye rağmen hala bir dostla sohbetin ve bir kahve fincanının keyfini çıkarabiliyorum. Elbet tüm düzensizlik içinde bir düzen olacaktır…
‘Ahdut’ İbranicede, ‘Vahat’ Arapçada birlik olmak demektir. Bu konuda yazıma, çok sevdiğim bir cümleyi de eklemek istiyorum:
“Ben biz olduğumuz zaman hastalık bile şifaya dönüşür...”
Birlik ve sevginin aydınlatacağı bir yaşam ve huzurlu bayramlar diliyorum.
