Bir ilişkinin güçlü ve sağlıklı olması için gerekli birçok bileşen vardır. Bunlar içinde en önemlisinin ise ‘güven’ olduğu açıktır. Her iki insan da birbirine güvenmedikçe bir ilişkinin güçlü olması beklenemez. Güven eşler arasında, ebeveyn ve çocuklar arasındaki ilişkide, kardeşler ve aile içinde, iş ortakları arasında kısacası insan faktörünün içinde bulunduğu her yerde gereklidir.
Haye Sara peraşasının başındaki bir örnek güvenin nasıl inşa edilmeyeceğinin bir kanıtıdır. Haye Sara peraşası Avraam’ın eşi Sara vefat ettikten sonra onu defnetmek için bir mezar yeri satın almasıyla başlar. Hiti toplumuna mensup kişilerden Avraam cennetin giriş kapısı olarak bildiğimiz ‘Mearat Amahpela’yı satın almak ister. İsteğini sunarken de ‘behesef male / dolgun bir ücretle’ ifadesini kullanır. Bölgenin sahibi Efron öne çıkarak mağarayı hatta araziyi ücretsiz bile sahipleneceğinden dem vurur. Avraam ödemek için ısrarcı olduğunda o çağın astronomik ücretlerinden birini ister; Dört yüz parça gümüş. Bu fiyat ve davranıştaki değişiklik Efron’un gerek niyetini gerekse karakterini ortaya koymak için yeterlidir.
Efron’un karakterini ve iş ahlakını anlamak için başka bir örneğe gerek yoktur. Efron sözcüğünün Gematria değeriyle ‘ayin ra’ sözcüğünün Gematria değeri aynıdır.
Pirke Avot ikinci bölümünde Raban Yohanan ben Zakay öğrencilerine kaçınılması gereken yolun hangisi olduğunu sorar. Rabi Eliezer ben Orkenos bu konuda açgözlülüğün olumsuzluğunu vurgular ki Efron’un davranışı tam da bunu yansıtır.
Etrafımızda hoş, tatlı, güzel sözler söyleyen, geleceğe yönelik umut dolu sözler veren insanlar vardır. Ne yazık ki bu insanların birçoğu sahte bir maskenin arkasından bakmaktadır ve onlara güvenen kişi yanlışa düşer.
Yanlışları vurguladıktan sonra sağlam ve güven dolu bir ilişkinin nasıl inşa edileceğine bakmaya çalışalım.
Tora Efron’un konuşmasının ‘beozne bene Het’ olduğunu söyler. Yani Efron halkın içinde, onların duyabileceği yerde konuşurken Avraam ile nazik ve cömert biri olarak konuşur. Ancak özel olarak biri ile Avraam hakkında konuştuğunda söyledikleri tamamen farklıdır. Avraam Efron’un davranışının göstermelik olduğunun farkındadır. Tora “Vayişma Avraam el Efron / Avraam Efron’u duydu” derken aslında onun niyetini anlamış olduğunu vurgular.
Güven inşa etmenin ilk kuralı, birinin arkasından konuşmamaktır. Bir insan hakkında arkasından söylenen birkaç olumsuz ifade veya söz o insanın mutlaka kulağına gidecektir. Hakkında olumsuz konuştuğumuz kişinin bu durumdan sonra bize güvenmesi olanak dışıdır.
Güven ve güvenilir olmak beraberinde dürüst ve açık olmayı da gerektirir. Bir kişi hakkında olumsuz bir görüşümüz veya o kişinin bir yanlışı olabilir. Önemli olan bu huzursuzluğun veya yanlışın terbiye ve edep kuralları çerçevesinde kendisine iletilmesidir. Kişinin toplum önünde farklı özelden farklı davranması o kişiye duyulabilecek güveni sarsar. Güvenilir ve açık olmak benimsenmesi gereken davranışların en önemlilerindendir.
