En son gördüğüm ilanlara bakarsanız Girne’de böyle bir villanın fiyatı 450 ila 550 bin dolar arasında satılıyormuş. Hesaplı mı, değil mi, onun değerlendirmesini size bırakıyorum. (Not olarak düşelim, 1878 yılında Kıbrıs’ın tamamı 92.799 sterlin karşılığında İngilizlere kiralanmıştı.)
Yabancılar için nispeten ucuz olarak değerlendiriliyormuş ve bu yüzden talep epey yoğunmuş.
Ancak yabancıların KKTC’de mülk edinmeleri pek o kadar kolay değil.
Her şeyden evvel, o yabancı kişinin hangi ülke vatandaşı olduğuna dikkat etmesi ve o ülkenin KKTC ile ilişkisini değerlendirmesi gereklidir.
En son gelişmeleri dikkate alırsak, dünyada hiçbir ülkenin KKTC’yi tanımadığı bir vakıadır. Fiilen tanıyan yani geçerli deyimle -de facto- tanıyan ülkeler vardır ama hukuken -de jure- tanıyan devlet yoktur.
İlgili emlak aracılarından ve Kıbrıs Türk İnşaatçılar Birliği sitesinden, edindiğim bilgilere göre şöyle bir yol izleniyormuş:
KKTC’de yabancıların taşınmaz mal edinme koşulları 10 Kasım 2008 tarihindeki birleşmede kabul edilen 52/2008 sayılı Taşınmaz Mal Edinme ve Uzun Vadeli Kiralama (Yabancılar) Yasası çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu yasa yabancıların ülkede taşınmaz mal satın alırken tabi oldukları hukuki detayları kapsar.
Öncelikle yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişiler ülkede taşınmaz mal satın almak için KKTC İçişleri Bakanlığına başvuru yapmak zorundadır. Bakanlıktan onay alma şartıyla ancak taşınmaz mal satın alabilirler. Genel olarak KKTC’de yabancıların taşınmaz mal satın almada hukuki olanakları şunlardır:
• Yabancı uyruklu biri arazi alacaksa 1 (bir) dönüm (14.400 ayakkare veya 1.338 metrekare) kadar arazi satın alabilir.
• Yabancı uyruklu biri sadece bir konut alma hakkına sahiptir. Aynı soyadını taşıyan eşler sadece bir konut alabilir.
• Bir arazi içinde bir konut satın alınabilir. Alınan araziye ek konut yapılamaz.
• Bazı bölgelerde güvenlik nedeniyle arazi ve konut satın alınamaz.
• KKTC’de taşınmaz mal satın alacak veya kiralayacak yabancıler, taşınmaz mal satın alabilmeleri ve yasal olarak o mal üzerinde hak sahibi olabilmeleri için İçişleri Bakanlığı’na müracaat etmeleri, bakanlık tarafından yapılacak soruşturmalar neticesinde Bakanlar Kurulu onayını almaları gerekmektedir. Onay süreci, başvuru niteliğine göre değişmekte olup genellikle 3 ila 6 aylık bir sürede tamamlanmaktadır.
Özetle çok ciddi, derin, detaylı araştırma ve soruşturmayı müteakip bir yabancı Girne’de ev veya arazi alabilir.
Diğer bir deyimle yabancıların KKTC’de binlerce dönüm arazi alması, yüzlerce ev veya villa sahibi olması imkânsız.
Önemli bir konu da uluslararası toplumun KKTC’ye uyguladığı ambargoların halen ve maalesef devam etmesidir. Birkaç ay evvel KKTC Cumhurbaşkanı, Ercan Havaalanının genişletmesi esnasında yaptığı konuşmada şunları dedi:
“(KKTC’ye yapılan) bu izolasyon, ambargolar, kısıtlamalar ve özellikle seyahat özgürlüğü bakımından bize yapılan haksızlıklara artık son verilmesi gerekmektedir. Çünkü seyahat özgürlüğü en doğal insan hakkıdır."
“Diğer ülkelerden KKTC'ye gelmek isteyen çok sayıda vatandaşa engel olunduğunu, özellikle İngiltere'den direkt uçuşların olmamasının insan hakları ihlali ve kısıtlamaya yol açmaktadır. ”1
Bununla bitmiyor… Bir de şunu okuyun:
“Kuzey Kıbrıs'a uluslararası iletişim, posta hizmetleri ve ulaşıma yalnızca Türkiye üzerindendir.Kuzey Kıbrıs'taki Ercan Uluslararası Havalimanı'na uçuşlar uluslararası olarak yasaklanmıştır. Kesintisiz uçuşlar sadece Kuzey Kıbrıs'ı tanıyan tek ülke olan Türkiye'den gerçekleşmektedir ve diğer ülkelerden Kuzey Kıbrıs'a uçan tüm uçaklar Türkiye'de durmak zorundadır.”
İlginçtir. Schengen vizesi olan bir TC vatandaşı, KKTC’den Kıbrıs’ın güneyine rahatlıkla geçebilir. Ama herhangi bir Avrupa Birliği vatandaşı kuzeyden güneye geçemez2.
Benzer yasaklamaları sporda3, kültürde hatta müzikte bile görmekteyiz. Örneğin Jennifer Lopez, Rihanna, Julio İglesias’ın konserleri iptal ettirilmiştir.
Sonuçta karar yine yabancı kişinin. (Parası olana tabii) Girne şahane bir mekân.
---
1 Kıbrıs adası Lozan Anlaşmasına göre İngiltere’ye verilmişti. 1960’a kadar İngiliz hakimiyetinde kaldı. İngilizlerin Kıbrıs’a ilgisi de bu geçmişten kaynaklansa gerek.
2 Olayı şahsen yaşadım. Kulunuz TC pasaportuyla rahat Rum kesimine geçebilirdi. Eşim İspanyol pasaportu ile geçemiyordu. Gümrük görevlilerinin anlayışı ile ikimiz de sonunda geçtik…
3 Kıbrıslı Türkler uluslararası spor müsabakalarına katılamaz. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Kıbrıslı Türklerin Olimpiyatlara bağımsız sporcular olarak Olimpiyat bayrağı altında katılmalarını yasaklıyor.
