ABD’nin yeni Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack 77 yaşında Lübnan asıllı bir milyarder.
Yeni Büyükelçi önemli bir vazifeye getirilirken bununla beraber nasıl bir bölgeye ve bozulmuş dengelerin içine düşecek?
Ortadoğu cadı kazanıyken, Trump’ın NATO karşıtı tavrı, Avrupa’nın göçmenlerden kurtulmaya çalışması, Putin’in Esad’a sığınma hakkı vermesi ve yeni yönetimlerin ne getireceğine dair hiçbir şey şekillenmemişken yine geçmişe bakmak istedim…
Sorunlar hiçbir zaman bitmez…
1952 ve 2025 yıllarında görev yapan bir büyükelçi ne gibi benzer sorunların içinde bulmuş kendisini…
Geçmişe bakalım…
Bir varmış bir yokmuş diyelim….
***
Ankara
6 Ocak 1952
Pazar Postası
M. Çağdaş
Yeni Amerika Büyükelçisi Gelirken
Amerika’nın yeni Türkiye Büyükelçisi George McGhee memleketimize gelmeden evvel gazetecilerin suallerine cevap verirken Türkiye hakkında çok hayırhane bir dil kullanmış ve Amerika ve Türkiye arasındaki münasebetin her gün biraz daha sıklaştığını ifade etmiştir. Biz yeni Büyükelçinin işe başlarken vazife göreceği memleketin hususiyetini öğrendiğini tahmin etmekle beraber bazı cihetleri kendisine hatırlatmayı faydalı bulmaktayız.
Türkiye Ortadoğu’nun kilit noktasındadır. Avrupa’nın en kuvvetli kara ordusuna maliktir. Milletin mukavemet kabiliyetini kendisini müdafaa azmi herhangi bir istila karşısındaki uyanıklığı bütün dünyaca bilinmektedir. Fakat gelenlerin, bunları bilmesine rağmen kendi devletlerinden aldıkları direktifle demeyelim, Osmanlı tarihini Cumhuriyet tarihiyle karıştırmaktan mütevellit bir tutumları vardır. Halbuki Türkiye ne eski Osmanlı İmparatorluğunun halefi ne de civarındaki devletlere benzeyen durumdadır.
Burada müstakar bir hükûmet vardır. Bu millî iradeye dayanır, ecnebi parası hükûmetlerin değişmesinde rol oynamaz. Yabancı müdahaleler hükûmetleri takviye etmez itibarını kaybettirir. Türkiye’ye gelen sefir her şeyden evvel Türk Milletinin dostu olması lazım geldiğini bilmeli ona vakarlı bir milletin layık olduğu eşit muamelede bulunmalıdır.
Türk milletinin temsilcisi hükûmet olmakla beraber aslolan milletin heyeti mecmuasıdır. Partiler meselesi bizim iç işimizdir. Yeni Büyükelçinin bunları bildiğini tahmin etmekle beraber vazifesine başlarken hatırlatmayı faydalı gördük.
Büyükelçinin göreceği resmî işlerin başında şüphe yok ki memleketimizin Atlantik Paktına kabulü meselesi birinci derecede yer almaktadır. Washington’un Dışişleri Bakanı Yardımcısını Türkiye Büyükelçisi tayin etmesi şüphe yok ki siyasî meseleleri mahallinde halletmek için olsa gerekir. Onun için biz siyasi müzakerelerin kısmen Ankara’ya intikal edeceğine, hiç olmazsa Büyükelçinin Washington’a yollayacağı raporunu eskilerinden daha hususî bir kıymet taşıyacağına inanıyoruz. Bu sebeple de birkaç cümle ile Atlantik Paktı hakkında görüşümüzü açıklamayı faydalı bulmaktayız. Atlantik Paktı devletlerinin demir perdeye karşı müdafaa zincirinin son halkası Türkiye’dir.
İkinci Dünya Harbinde müttefiklere silah çekmiş İtalyan milletinin Eisenhower kumandası altındaki orduya dahil olması kabul edilmiş ve İtalya hükûmeti konsey topluluğunda yer almışken Türkiye’nin hâlâ pakta alınmamış olması milletimizce iyi telâkki edilmemektedir.
Hele Türkiye’nin İngiltere’nin hegemonyasında kurulacak Ortadoğu Kumandanlığında yer alması konusu her vatandaşın huzurunu kaçırmaktadır. Ortadoğu Kumandanlığında yer alması konusu her vatandaşın huzurunu kaçırmaktadır. Ortadoğu müdafaası denildiği zaman İran’ın bu müdafaada yer almaması düşünülemez. İngiltere’ye karşı açıkça düşman olan Arap milletleri karşısında Türkiye’nin Ortadoğu Kumandanlığına tabi olması demek yalnız başına İngiltere’nin menfaatini müdafaaya hizmetten gayrı bir mânâ taşımaz. Bu bakımdan Türkiye Ortadoğu Kumandanlığına iştirak edecekse her şeyden evvel karşılıklı yardım şartı altında Eisenhower’in kumandası altındaki cephede yerini almalıdır.
İşte gelen yeni Büyükelçiye Türkiye’de karşılaşacağı iki mühim meseleyi kısaca hülâsa ettik. Daha evvel tanımak imkanını bulduğumuz Büyükelçinin zekâsı ile bu meseleleri inceleyip Washington’a bildireceğine şüphemiz yoktur.
Kendisine başarılar dileriz.
