Geçtiğimiz hafta altı kadın Jeff Bezos’un sahibi olduğu Blue Origin şirketinin uzay aracı New Shepard ile uzaya on dakikalığına gidip geldi. Suborbital (yörünge altı) yolculukları tam tamına 10 dakika 21 saniye sürdü. Dünyayı dışından gördüler, ayı da gördüler, bol resim çektiler, döndüklerinde dünya toprağını öptüler, Instagram’a yer çekimine karşı havada uçuşan videolarını koydular, Kathy Perry’nin deyimine göre ‘uzay kız kardeşleri’ oldular.
***
Peki, kimdi bu 10 dakikalığına gidip dönen altı kadın? Birincisi çoğumuzun tanıdığı şarkıcı Kathy Perry, ikincisi Jeff Bezos’un nişanlısı olarak bilinen ama çeşitli kaynaklarda pilot ve gazeteci olarak anılan Lauren Sanchez, üçüncüsü Oprah’ın arkadaşı gazeteci Gayle King, diğerleri sivil haklar aktivisti Amanda Nyugen, film yapımcısı Kerianne Flynn, sonuncusu ise NASA eski mühendislerinden Aisha Bowe.
Uzayla ilgili meslekler denince aklıma ilk astronot ve uzay mühendisleri geldiğinden, uzay da ilgi alanım olmadığından yapay zekâya (ChatGPT) uzayla ilgili meslekleri bana saymasını ve çok kısa anlatmasını istedim. Uzayla ilişkili diğer meslekler astronom, uydu uzmanı, yer kontrol uzmanı, uzay biyoloğu, robotik uzmanı, jeolog (gezegen bilimci) ve uzay hukukçusu.
Şarkıcı, eylemci, gazeteci (özellikle uzay konularına yazılarını ve hayatını adamadıysa), uzay turizmi şirketinin sahibinin sevgilisi veya müstakbel eşi olmak ve film yapımcısı olmak uzayla ilgili mesleklere dâhil değil. Sadece NASA eski mühendisinin uzaya gitmesi ilk bakışta belki mantıklı gelebilir. Dolayısıyla benim düşünce şeklime göre uzayla mesleki açıdan alakası olmayan bu kadın grubunun on dakikalığına uzaya gidip geri dönmesi çok müsrifçe ve saçma. Burada amaç belki güçlü kadınlar amacı çizmek, belki uzay turizmi konseptini vurgulamak, pazarlamak. Belki de sadece Jeff Bezos’un, nişanlısını ve arkadaşlarını uzaya göndermek istemesi. Bu konuda benim gibi düşünmeyenler de çok; bir başka bakış açısı da Amerikalıların ‘yaşa ve yaşamalarına izin ver’ cümlesi, yani kendi hayatını yaşa, başka insanların da hayatını yaşama şekline karışma. Belki onlar haklıdır ama bu olay bana güçlü kadınlardan ziyade, konseptli doğum günü partisi yapan küçük kızları anımsattı.
***
Uzay turizmi mantıklı bir konsept mi? Mantıklı mı bilmem ama rağbet gördüğü kesin. Gerçekten uzun senelerdir uzaya gitmeyi, dünyayı ve başka gezegenleri uzaydan görmeyi hayal edenler, uzay bilimleri üzerine çalışanlar veya milyon dolarlar harcamayı göze alabilecek kadar uzay tutkunu olanlar için neden olmasın. Yine de insan bir amaca hizmet etseydi diye düşünmeden edemiyor; başka gezegenlerde yaşamı inceleme, kaynakları bir gün bitme tehlikesi olan dünyaya alternatifler arama, bilime katkıda bulunma, uydu ve güvenlik teknolojilerini geliştirme gibi. Resim ve videolar çekip sosyal medyada etkileşim kazanmaktan bir tık daha anlamlı bir amaç…
